Mộc mạc, gần gũi, sống động trong từng cảnh quay

“Ông Rũ Rối” là bộ phim tài liệu dài hơn 20 phút, khi phát sóng đã để lại ấn tượng mạnh với khán giả. Nội dung nói về tấm gương “Người tốt, Việc tốt” - một đề tài không mới, nhưng nhà báo Đào Gia Thái và các thành viên ê-kíp đã sáng tạo và làm nên một tác phẩm cuốn hút. Không có những cảnh quay đầu tư công phu, không có kỹ xảo cầu kỳ, nhưng mỗi thước phim đều để lại cho người xem nhiều cung bậc cảm xúc. Những cảnh quay chủ yếu là những người nông dân ra đồng, người cán bộ với trang phục và vóc dáng giản dị, luôn suy tư cho công việc, cho nhiệm vụ được Đảng giao… tất cả những hình ảnh đó khiến người xem cảm nhận được sự gần gũi, mộc mạc, thân quen và thấy như chính làng, xã quê hương mình trong đó.

Bộ phim bắt đầu bằng những cảnh quay không thể chân thật hơn, đó là hình ảnh người Bí thư Đảng ủy xã trằn trọc trong màn đêm với những tiếng dế, ếch kêu mang đặc trưng của vùng quê thuần nông. Người cán bộ xã với ánh mắt suy tư được miêu tả chân thật, việc nước chưa xong, trong đầu ông đang tìm lời giải làm sao hoàn thành được nhiệm vụ cấp trên giao? Làm sao tinh thần ấy xuyên suốt từ Đảng ủy tới UBND xã? Nhưng khó khăn hơn cả là vận động được hàng nghìn hộ dân thay đổi tư duy, thay đổi tập quán sản xuất manh mún nhỏ lẻ từ ngàn đời.

Bằng sự tinh tế, nhà báo Đào Gia Thái đã khéo léo đưa ra vấn đề dồn điền đổi thửa ngay từ đầu bộ phim. Đó là hàng loạt ý kiến phản đối chủ trương của nhiều người dân, tất cả đều thể hiện một cách mộc mạc, gần gũi và sống động trong từng cảnh quay. Cách bắt đầu bộ phim như vậy khiến người xem không bị nhàm chán mà ngược lại người xem hiểu được ngay vấn đề.

Trong phim tài liệu, ngoài hình ảnh đẹp, anh Gia Thái biết kết hợp cùng lời dẫn từ chính nội tâm nhân vật (Bí thư xã) khiến người xem như đang được tự mình khám phá một vấn đề được cho là “nhạy cảm” của một vùng quê đang yên bình này. Để có nền nông nghiệp phát triển, công tác dồn điền đổi thửa có vai trò tiên quyết trong xây dựng nông thôn mới, tạo ra cuộc cách mạng để người nông dân sản xuất nông nghiệp hàng hóa theo quy mô lớn, tập trung.

Ông Nguyễn Văn Long - nguyên Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Lương Lỗ, huyện Thanh Ba nhiệm kỳ 2010-2015 là người khởi xướng, nêu cao vai trò, tính gương mẫu của người cán bộ, đảng viên. Ông đứng ra vận dụng linh hoạt chủ trương của tỉnh và huyện, đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động để nhân dân hiểu rõ lợi ích tác dụng sau dồn đổi ruộng đất.

Cùng với đó, với những bước đi rõ ràng, ông và Ban Chấp hành Đảng bộ xã đã xây dựng kế hoạch sát với tình hình ruộng đất của xã mình, quá trình tổ chức thực hiện được bàn bạc dân chủ, khách quan. Không tư lợi cá nhân, không nề hà chuyện thân quen họ hàng ở làng xã, ông đã vận động thuyết phục thành công người dân cùng tham gia dồn điền đổi thửa, chung tay xây dựng hệ thống thủy lợi, đường giao thông nội đồng để có cánh đồng mẫu lớn. Ý Đảng hợp với lòng dân, người dân xã Lương Lỗ đã cảm nhận được một chủ trương đúng của Đảng và hiểu hơn về một cán bộ tận tụy, chính trực biết hy sinh vì dân.

 Với thành công trên, xã Lương Lỗ đã trở thành mô hình điểm của tỉnh Phú Thọ về công tác dồn đổi ruộng đất, được nhiều đoàn công tác của các đơn vị, địa phương trong và ngoài tỉnh đến tham quan, học tập kinh nghiệm. Mô hình của xã đã được nhân rộng ra 26 xã trên địa bàn huyện Thanh Ba và các huyện của tỉnh Phú Thọ.

3 tháng cho việc xây dựng kịch bản và 20 phút phim

Một trong những vấn đề mấu chốt cho thành công của một bộ phim tài liệu là lựa chọn nhân vật, nhân vật có nhiều điểm đặc biệt sẽ tôn thêm tính chân thật cho cả bộ phim. Đề tài về người tốt việc tốt, nghe thì tưởng dễ nhưng thực chất rất khó thực hiện, vì người làm được việc họ thường khiên tốn, ít nhận tốt về mình. Đặc biệt nhân vật làm Bí thư một xã liên quan đến công tác Đảng đòi hỏi việc xây dựng hình ảnh càng phải chuẩn chỉnh, khéo léo. Làm sao vừa đúng với chuẩn mực, tác phong người cán bộ Đảng viên nhưng cũng đảm bảo làm sao tôn lên vẻ chân thật, gần gũi, bình dị gần gũi… đó là bài toán mà ê-kíp phải giải đáp được.

Nhà báo Gia Thái chia sẻ: “Chúng tôi mất khoảng 3 tháng xây dựng kịch bản và quay hoàn thiện bộ phim, khâu tiền cảnh là vất vả nhất vì công tác dồn điền đổi thửa đã diễn ra nhiều năm rồi nên việc tái hiện lại tương đối khó khăn, mọi nhân vật, cảnh quay, hội nghị, họp bàn ở xã… tất cả đều phải tái hiện lại”.

Để hoàn thiện “Ông Rũ Rối”, anh Gia Thái không nhớ mình đã di chuyển về xã và nhà nhân vật bao nhiêu lần, nhiều thời điểm chỉ có anh và một quay phim cả tuần lễ ngày nào cũng di chuyển từ Đài PT&TH Phú Thọ về xã. Đặc biệt, khi quay cảnh hội nghị vận động người dân lúc 4h sáng, anh và quay phim đã phải thức dậy từ 3h sáng để tới xã chuẩn bị dựng hình. Buổi đối thoại tại Nhà Văn hóa được tái hiện như thật. Cuộc họp diễn ra đúng vào 4h sáng, khi mà không gian vùng quê tĩnh mịch nhất.

Nhà báo Gia Thái tâm sự: “Để gọi được hàng chục người dân ra Nhà Văn hóa họp lúc 4h sáng không phải dễ dàng, nhưng nhờ vào uy tín của ông Nguyễn Văn Long - nguyên Bí thư Đảng ủy xã mà người dân đã có mặt hỗ trợ ê-kíp kịp thời”.

Chỉ với hơn 20 phút, nhưng mỗi cảnh quay khán giả sẽ không bị nhàm chán bởi mọi góc cạnh đều được ê-kíp chắt chiu, tỉ mỉ, sáng tạo. Không chỉ đảm bảo độ sắc nét mà âm thanh cũng được ghi lại cẩn thận, làm sao gần gũi chân thật, tôn lên vẻ đẹp của vùng quê nông thôn yên bình. “Phải chỉnh sửa từng đúp hình, từ ánh mắt cử chỉ nhân vật, ngoại cảnh… hay cả hình ảnh con dế kêu trong sân vườn, tất cả được ghi lại sao cho chân thật nhất, có như vậy mới thuyết phục được khán giả” - anh Gia Thái cho biết thêm.

Thành công từ một bộ phim tư liệu truyền hình, đó là sự góp sức của cả ê-kíp, gồm biên tập và quay phim, cả hai phối hợp ăn ý, đóng góp xây dựng nhịp nhàng, hiểu nhau trong từng phân cảnh. Điều này đã tạo ra một sản phẩm tốt, nếu như có một kịch bản tốt mà không có một quay phim có trách nhiệm, sáng tạo thì khó có tác phẩm truyền hình hay.

Bộ phim đã mang lại hiệu quả truyền thông lớn, không chỉ thể hiện cụ thể việc đưa nghị quyết của Đảng cuộc sống mà còn nêu bật tinh thần trách nhiệm gương mẫu của một Đảng viên trong việc thay đổi tư duy chỉ đạo. Đụng đến vấn đề đất đai nhưng bộ phim không bị cứng nhắc, dập khuôn. Với hơn 15 năm gắn bó với nghề truyền hình, nhà báo Đào Gia Thái luôn tìm tòi sáng tạo những vấn đề, nội dung đề tài mới và quan trọng hơn hết là anh luôn biết rút ra những kinh nghiệm sau mỗi tác phẩm.

Theo anh: “Là phóng viên, nhà báo quan trọng nhất là say nghề, nếu thật sự muốn có tác phẩm hay, người xem sẽ cảm nhận được những giọt mồ hôi của người làm báo ở trong đó… Say nghề - điều này càng quan trọng đối với những lớp phóng viên trẻ mới vào nghề, nếu say nghề sẽ tạo ra động lực thôi thúc họ luôn đi tìm cái mới mẻ, vượt qua mọi khó khăn, cản trở”.

Vũ Phong