Kênh đào Suez (Ai Cập), dài 190 km là một trong những tuyến hàng hải sôi động nhất trên thế giới, chiếm tới 12% tổng lượng hàng hóa toàn thế giới. Năm 2020, gần 19.000 lượt tàu thuyền đã đi qua kênh đào Suez với tổng trọng tải khoảng 1,17 tỷ tấn.

Do đó, sự cố tàu Ever Given, một trong những tàu container lớn nhất thế giới, bị mắc kẹt tại kênh đào Suez vào ngày 23/3 đã làm gián đoạn quá trình vận chuyển hàng hóa từ châu Âu sang châu Á, và ngược lại.

Tính tới sáng ngày 29/3, đã có hơn 320 tàu phải đỗ ở hai đầu kênh Suez để chờ tuyến đường lưu thông trở lại. Trong khi đó, một số tàu bắt đầu chuyển sang hướng khác, sự thay thế hàng đầu hiện nay là đi qua mũi Hảo Vọng, cực nam của lục địa châu Phi. Tuy nhiên, lộ trình đi từ Á sang Âu, đi qua mũi Hảo Vọng sẽ mất hơn 26 ngày, trong khi đi qua kênh đào Suez chỉ mất 11 ngày.

Đặc biệt, việc lựa chọn đi qua mũi Hảo Vọng, các tàu hàng sẽ phải đối mặt với cướp biển, chi phí nguyên liệu bổ sung, chi phí neo đậu tăng cao.

Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương, sự cố siêu tàu mắc kẹt ở kênh đào Suez cũng ảnh hưởng lớn tới ngành xuất - nhập khẩu của Việt Nam.

Trong trường hợp việc giải phóng tàu Ever Given kéo dài, nếu các tàu đi vòng qua Mũi Hảo Vọng (Nam Phi) sẽ khiến hành trình từ Châu Á tới Châu Âu kéo dài thêm 2 tuần, làm chi phí gia tăng đáng kể.

Năm 2020, Việt Nam xuất khẩu sang Châu Âu với kim ngạch 43,7 tỷ USD, và nhập khẩu từ thị trường này 18,5 tỷ USD. 2 tháng đầu năm 2021, con số xuất khẩu là 7,5 tỷ USD, và nhập khẩu 3,1 tỷ USD, tương ứng với tốc độ tăng trưởng 18% và 12%. Châu Âu hiện là đối tác thương mại lớn thứ 4 của Việt Nam, sau Trung Quốc, Hoa Kỳ, và Hàn Quốc.

Ngoài một khối lượng nhỏ hàng hóa được vận chuyển bằng đường hàng không và đường sắt, về cơ bản hàng hóa xuất nhập khẩu giữa Việt Nam với Châu Âu vẫn được vận chuyển bằng đường biển, đi qua Kênh Suez. Do vậy, việc Kênh bị ngừng lưu thông sẽ có ảnh hưởng đến hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam với Châu Âu.

Nhằm giảm thiểu các thiệt hại do sự cố này, Bộ Công Thương đã có chỉ đạo Thương vụ Việt Nam tại Ai Cập theo dõi sát tiến độ giải phóng tàu Ever Given để thông tin kịp thời đến các doanh nghiệp xuất nhập khẩu.

Bộ Công Thương cũng phối hợp với Bộ Giao thông Vận tải nắm tiến độ giao hàng, làm hàng tại các cảng đầu mối để có biện pháp điều tiết cần thiết trong trường hợp sự cố tại Kênh Suez kéo dài.

Đồng thời, ông Hải khuyến cáo cùng với tình trạng khan hiếm container, giá cước tàu biển tăng cao do tác động của dịch Covid-19, sự cố tại Kênh Suez góp phần làm tăng thêm các khó khăn cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam.

Các vấn đề trên cho thấy vai trò thiết yếu của logistics trong hoạt động phát triển kinh tế nói chung và phát triển thương mại nói riêng. Trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động về chính trị, xã hội, thiên tai, dịch bệnh... chuỗi cung ứng toàn cầu có thể bị ảnh hưởng, đứt gãy bất cứ lúc nào và ở bất kỳ đâu. Do vậy, các doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao khả năng thích ứng, chịu đựng trước những biến động khắc nghiệt của thị trường.

“Đa dạng hóa và lên phương án dự phòng cho những trường hợp khẩn cấp để có thể giảm thiểu thiệt hại đến mức thấp nhất khi có tình huống bất lợi xảy ra”, ông Hải nói.

Việt Vũ