Theo dõi báo trên:
Kính thiên văn được đặt theo tên của cố giám đốc NASA James Webb, người đã lãnh đạo cơ quan vũ trụ của Mỹ này từ năm 1961 đến năm 1968. Dự án bắt đầu được tiến hành vào năm 1996, có sự hợp tác giữa 17 quốc gia và dẫn đầu bởi NASA, cùng với những đóng góp quan trọng từ cơ quan không gian châu Âu và cơ quan không gian Canada.
Hình ảnh "gương vàng" của James Webb. Ảnh: NASA
Dự án James Webb có nhiều lần bị trì hoãn và bị đội chi phí. Lúc đầu người ta ước tính ngân sách cho dự án kính thiên văn này vào khoảng 1,6 tỷ USD và dự kiến sẽ phóng vào năm 2011. Tuy nhiên, cho đến nay tổng chi phí cho dự án được có ý nghĩa tới tương lai nhân loại và cả trái đất này đã lên tới 10 tỷ USD và phải mất đến 25 năm mới hoàn thành.
Kính viễn vọng không gian James Webb nhẹ hơn rất nhiều so với người tiền nhiệm Hubble. Đây là một cú sốc thực sự đối với hầu hết mọi người. Hubble có đường kính 2,4 mét, với một gương chính cứng 4,0 mét vuông. James Webb có đường kính 6,5 mét, được làm từ 18 mảnh gương khác nhau, với diện tích 25,37 mét vuông.
Tuy nhiên, Webb có khối lượng chỉ là 6.500 kg, trong khi Hubble có khối lượng 11.100 kg. Vấn đề nằm ở các kỹ thuật đáng kinh ngạc được áp dụng cho James Webb. Mọi thành phần trên James Webb đều nhẹ hơn thiết bị tương tự của Hubble.
Gương của James Webb là gương kính thiên văn lớn nhẹ nhất mọi thời đại. Mỗi phần trong số 18 mảnh gương chính lúc đầu dự tính sẽ có khối lượng 250 kg. Tuy nhiên, vào thời điểm hoàn thành, khối lượng đó đã giảm xuống chỉ còn 21 kg!
18 tấm gương này sẽ tạo thành một mặt phẳng duy nhất với độ chính xác từ 18 đến 20 nanomet: tốt nhất mọi thời đại, tất cả đều là những chiếc gương nhẹ nhất từng được sản xuất.
Kính thiên văn mới mạnh hơn kính viễn vọng Hubble ít nhất 100 lần. Trong khi gương Hubble có đường kính 7,8 feet (2,37m), thì gương của kính viễn vọng James Webb có đường kính 21,3 feet (6,5m).
Mặc dù bề mặt gương của James Webb trông có vẻ bằng vàng, nhưng nó được làm từ berili. Đúng là có một lớp phủ vàng, nhưng sẽ là thảm họa nếu sản xuất những chiếc gương hoàn toàn bằng vàng. Vấn đề nằm ở sự giãn nở nhiệt.
Ngay cả ở nhiệt độ rất thấp, vàng vẫn nở ra và co lại đáng kể, đây là yếu tố phá vỡ vật liệu được lựa chọn làm gương của Webb. Tuy nhiên, berili thì khác. Bằng cách làm nguội berili đến nhiệt độ đông lạnh và đánh bóng, những khuyết điểm về sự giãn nở do nhiệt sẽ được giải quyết. Chỉ khi berili được sản xuất và gia công đến hình dạng cuối cùng thì vàng mới được phủ lên, với độ dày chỉ khoảng 100 nanomet. Tức gương của Webb gần như được làm hoàn toàn bằng berili.
Mỗi chiếc trong số 18 chiếc gương của James Webb cần phải làm nổi bật trong việc phản chiếu loại ánh sáng mà nó được thiết kế để quan sát: ánh sáng hồng ngoại. Vàng cần thiết cho việc này, nhưng không được quá nhiều vì tính chất giãn nở của nó.
Mô hình gương cầu vàng của James Webb. Ảnh: NASA
Để phủ một lớp vàng siêu mỏng được như vậy, các nhà khoa học của NASA đã phải sử dụng công nghệ lắng đọng hơi chân không rất phức tạp, vàng sẽ được biến thành hơi trong quá trình này. Tổng cộng chỉ có 48 gam vàng được phủ lên bề mặt rộng tới 6,5m của gương cầu.
Gương và các dụng cụ được bảo vệ bởi một tấm chắn nắng năm lớp, có hình dạng giống như một cánh diều và có kích thước như một sân tennis.
Các màng của nó được cấu tạo từ kapton, một vật liệu được biết đến với khả năng chịu nhiệt cao và ổn định trong một phạm vi nhiệt độ rộng. Cả hai điều này đều rất quan trọng. Do đối diện với mặt trời, tấm chắn sẽ nóng tới 110 độ C, trong khi mặt còn lại chỉ là -201 độ C.
Kính thiên văn cũng có một "xe buýt tàu vũ trụ" chứa các hệ thống phụ của nó để cung cấp năng lượng điện, lực đẩy, thông tin liên lạc, định hướng, sưởi ấm và xử lý dữ liệu.
Kính viễn vọng James Webb sẽ giúp các nhà thiên văn học không chỉ nhìn xa hơn vào không gian mà còn đưa chúng ta quay ngược thời gian. Với kính thiên văn mới, các nhà thiên văn đang hy vọng sẽ nghiên cứu những ngôi sao và thiên hà đầu tiên trong vũ trụ để hiểu được bí mật của nó.
Với Hubble, các nhà khoa học đã có thể nhìn lại được quá khứ sau vụ nổ Big Bang khoảng 400 triệu năm. Kính viễn vọng James Webb có thể thu hẹp khoảng cách đó và hiển thị hình ảnh từ 250 triệu năm sau vụ nổ Big Bang, đưa chúng ta đến gần điểm xuất phát của vũ trụ hơn.
Trong khi kính thiên văn Hubble thu thập hình ảnh chủ yếu là tia cực tím (nhìn thấy được), James Webb chủ yếu sẽ chụp ảnh bằng tia hồng ngoại, tiết lộ nhiều chi tiết hơn về các vật thể.
Với hình ảnh hồng ngoại, các nhà thiên văn học có thể nhìn thấy các thiên hà cực kỳ cũ do quá trình gọi là "dịch chuyển đỏ", trong đó ánh sáng bị kéo dài khi nó xuất hiện và biến mất, để lại một vệt đỏ phía sau. Với tia hồng ngoại, Webb có thể chụp được các thiên hà xa xưa. Đó là cách bạn quay trở lại thời gian, theo kiểu nhìn lại hình bóng còn lại của một vật thể đã đi qua.
James Webb quá lớn để có thể vừa với hình nón mũi tên lửa, nên nó được cấu tạo như một “robot biến hình”, tức được cuộn lại và sẽ mở ra sau khi phóng vào không gian. Đây là một nhiệm vụ phức tạp và khó khăn nhất mà NASA từng trải qua. Khoảng 30 phút sau khi cất cánh, ăng ten liên lạc và các tấm pin mặt trời cung cấp năng lượng cho nó mới được bung ra.
Ngay khi đi qua mặt trăng, tấm chắn nắng hiện đang được gấp lại như đàn accordion sẽ được mở ra. Các màng mỏng của nó sẽ được điểu khiển bởi một cơ chế phức tạp bao gồm 400 ròng rọc và gần 2000 mét cáp.
Sang tuần thứ 2 của hành trình, cuối cùng mới đến lượt tấm gương chính được mở ra. Song cũng phải sau đó 6 tháng, kính thiên văn mới sẵn sàng hoạt động.
Trong khi Hubble chỉ cách Trái đất 547 km, Kính viễn vọng James Webb sẽ cách Trái đất hàng triệu km - gần gấp 4 lần khoảng cách giữa trái đất và mặt trăng.
James Webb đã được đặt lên bệ phóng tên lửa Ariane 5 để khởi hành vào tối nay. Ảnh: NASA
Nếu có gì bất trắc, con người sẽ không thể sửa chữa James Webb, điều mà các kỹ sư có thể làm được với Hubble. Nói một cách đơn giản, Kính viễn vọng James Webb sẽ hoạt động hoặc sẽ không hoạt động?!
James Webb được thiết kế cho ít nhất 5 năm rưỡi hoạt động (6 tháng hiệu chuẩn, 5 năm hoạt động), nhưng các nhà khoa học hy vọng nó sẽ còn hoạt động lâu hơn nữa. Khi hết nhiên liệu, số phận của nó sẽ vĩnh viễn nằm trong một “quỹ đạo nghĩa địa” của mặt trời.
Hoàng Hải
Thích
(CLO) Ngày 4/4, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã ban hành Quyết định về việc cho thôi Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam khóa X, nhiệm kỳ 2024 - 2029 đối với ông Phạm Quang Linh (Quang Linh Vlogs), người Việt Nam ở Angola.
(CLO) Các đơn vị kinh doanh vận tải, bến xe thực hiện công khai, minh bạch và đúng quy định về giá cước vận tải; phục vụ tốt nhu cầu đi lại của người dân dịp nghỉ lễ Giỗ Tổ Hùng Vương và 30/4 - 1/5.
(CLO) Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) vừa có thông báo việc điều chỉnh mức giá dịch vụ sử dụng tuyến đường cao tốc TP.Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây.
(CLO) Ngày 4/4, Nhà Vua Philippe và Hoàng hậu Mathilde của Vương quốc Bỉ rời Thành phố Hồ Chí Minh, kết thúc tốt đẹp thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam từ ngày 31/3 đến ngày 4/4, theo lời mời của Chủ tịch nước Lương Cường và Phu nhân.
(CLO) Sau 2 ngày công chiếu sớm, bộ phim “Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối” của đạo diễn Bùi Thạc Chuyên thu về hơn 23 tỷ đồng doanh thu phòng vé, theo dữ liệu từ Box Office Vietnam.
(CLO) Ngày 4/4, tại TP Đồng Hới, Bộ Tư lệnh Quân khu 4 phối hợp với UBND tỉnh Quảng Bình tổ chức buổi gặp mặt, tặng quà và động viên các lực lượng quân nhân trên hành trình vào TP Hồ Chí Minh, tham gia huấn luyện phục vụ Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025).
(CLO) Liên quan vụ án xảy ra tại Công ty TNHH Cây xanh Công Minh, ngày 06/3/2025, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã ra Quyết định khởi tố đối với 03 bị can về tội “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”; xác định: các bị can đã thực hiện các hành vi vi phạm quy định về đấu thầu, đưa và nhận hối lộ trong hàng trăm dự án đã gây thiệt hại cho nhà nước gần 100 tỷ đồng.
(CLO) Việc Hoa Kỳ áp thuế lên hàng hoá Việt Nam sẽ gây khó khăn cho doanh nghiệp sản xuất, nhất là những ngành nghề có kim ngạch xuất khẩu lớn như dệt may, da giày, điện tử, gỗ, nội thất,...
(CLO) UBND TP Hà Nội vừa ban hành khung giá cho thuê nhà ở xã hội được đầu tư xây dựng không bằng vốn đầu tư công, nguồn tài chính công đoàn trên địa bàn thành phố Hà Nội, áp dụng từ ngày 14/4/2025.
(CLO) Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn, ngày 5/4, Bắc Bộ ngày nắng đẹp, riêng Tây Bắc Bộ cục bộ có nơi mưa to về chiều tối. Khu vực Nam Bộ dự báo triều cường dâng cao gây ngập úng về chiều tối và đêm, đặc biệt với vùng trũng thấp ven biển, ven sông.
(CLO) Theo nguồn tin của phóng viên được biết, Công an tỉnh Đắk Lắk đã có quyết định tạm hoãn xuất cảnh đối với Nguyễn Thúc Thùy Tiên (SN 1998, trú tại TP Hồ Chí Minh).
(CLO) Ngày 4/4/2025, Công an xã Diễn Thọ, huyện Diễn Châu (Nghệ An) cho biết, đang hoàn tất hồ sơ để xử lý vi phạm hành chính đối với một cá nhân có hành vi đăng tải thông tin sai sự thật trên mạng xã hội, gây ảnh hưởng đến uy tín của lực lượng chức năng.
(CLO) Ghi nhận chiều ngày 4/4, ngày làm việc cuối cùng trước kỳ nghỉ lễ Giỗ Tổ Hùng Vương (mùng 10/3 Âm lịch), giao thông tại Hà Nội nhìn chung thông thoáng, chưa xảy ra tình trạng ùn tắc kéo dài tại các tuyến đường chính và cửa ngõ ra vào thành phố.
(CLO) Ước tính nhu cầu vốn đầu tư phát triển hệ thống cảng hàng không Việt Nam đến năm 2030 khoảng 443.000 tỷ đồng; được huy động từ nguồn vốn ngân sách nhà nước, vốn ngoài ngân sách và các nguồn vốn hợp pháp khác.
(CLO) Trong 3 tháng đầu năm 2025, lượng đặt phòng của khách châu Âu ở Mỹ đã giảm khoảng 18-20%, khiến nước này có thiể mất hàng tỷ USD doanh thu từ du lịch.
(CLO) Ngày 4/4, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) đã có quyết định bổ nhiệm Cục trưởng Cục TDTT Việt Nam giữ chức Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ, Đào tạo và Môi trường thuộc Bộ VHTT&DL. Quyết định có hiệu lực từ ngày ban hành.
(CLO) Chỉ trong một ngày, 500 người giàu nhất thế giới đã mất tổng cộng 208 tỷ USD sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố chính sách thuế nhập khẩu mới, kéo theo làn sóng bán tháo dữ dội trên các thị trường toàn cầu.
(CLO) Chính phủ Mỹ vừa ban hành lệnh cấm gây chú ý: cấm toàn bộ nhân viên chính phủ đang làm việc tại Trung Quốc có quan hệ tình cảm hoặc tình dục với công dân nước sở tại.
(CLO) Ngày 3/4, Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố "thẻ vàng" trị giá 5 triệu USD có in hình ông, tuyên bố rằng thẻ này sẽ được phát hành trong vòng chưa đầy hai tuần nữa.
(CLO) Theo các thành viên của ủy ban tình báo Thượng viện và Hạ viện, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã sa thải Giám đốc và Phó Giám đốc Cơ quan An ninh Quốc gia (NSA), cơ quan tình báo mạng hùng mạnh của Mỹ.
(CLO) Làn sóng kêu gọi tẩy chay hàng hóa Mỹ bùng nổ trên mạng xã hội sau khi Tổng thống Donald Trump công bố chính sách áp thuế toàn cầu.
(CLO) Hôm 4/4, Tòa án Hiến pháp Hàn Quốc đã nhất trí phế truất Tổng thống Yoon Suk-yeol sau khi xem xét quá trình luận tội liên quan đến việc ông ban bố thiết quân luật vào tháng 12/2024.
(CLO) Giữa cơn địa chấn trên khắp các thị trường tài chính toàn cầu, Tổng thống Donald Trump vẫn giữ thái độ lạc quan đáng kinh ngạc.
(CLO) Ít nhất 33 người Palestine đã thiệt mạng và hơn 100 người bị thương trong các cuộc không kích của Israel vào ba trường học đang là nơi trú ẩn cho người tị nạn ở khu phố Tuffah, thành phố Gaza, theo các quan chức địa phương.
(CLO) Nhà Trắng đã tiến hành một đợt sa thải hàng loạt nhân sự cấp cao sau cuộc gặp gỡ giữa Tổng thống Donald Trump và nhà hoạt động cực hữu Laura Loomer.
(CLO) Thị trường chứng khoán và đồng đô la lao dốc vào thứ Năm (3/4) sau khi chính sách áp thuế mới nhất trên toàn thế giới của Tổng thống Donald Trump thổi bùng một cuộc chiến thương mại mà nhiều người lo ngại sẽ gây ra suy thoái kinh tế và làm tăng lạm phát.
