Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa tuyên bố áp mức thuế bổ sung 25% đối với nhôm và thép nhập khẩu từ Canada, nâng tổng mức thuế lên 50%. Ông cho biết động thái này là phản ứng trước việc chính quyền tỉnh Ontario tăng giá điện bán sang Mỹ.

“Tôi đã chỉ thị cho Bộ trưởng Thương mại áp THÊM 25% THUẾ, nâng lên 50%, đối với TẤT CẢ THÉP VÀ NHÔM NHẬP KHẨU VÀO MỸ TỪ CANADA, QUỐC GIA CÓ MỨC THUẾ CAO HÀNG ĐẦU THẾ GIỚI”, ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social hôm thứ Ba.

Nhà lãnh đạo Mỹ đưa ra nhiều lý do khác nhau cho quyết định này, từ vấn đề buôn lậu fentanyl cho đến thuế cao của Canada đối với các sản phẩm sữa, gây bất lợi cho nông dân Mỹ. Bên cạnh đó, ông Trump tiếp tục đưa ra ý tưởng sáp nhập Canada vào Mỹ, một tuyên bố gây phản ứng gay gắt từ phía Ottawa.

“Giải pháp duy nhất hợp lý là Canada trở thành bang thứ 51 thân yêu của chúng ta”, ông Trump đăng tải. “Nếu vậy, tất cả thuế quan và những vấn đề khác sẽ hoàn toàn biến mất”.

Thị trường chứng khoán lao dốc, gia tăng lo ngại suy thoái

Ngay sau tuyên bố trên, thị trường chứng khoán Mỹ lập tức giảm mạnh, làm dấy lên lo ngại về nguy cơ suy thoái kinh tế. Đà bán tháo cổ phiếu từ phiên giao dịch đầu tuần càng tạo áp lực lên Tổng thống Trump, khi giới đầu tư đòi hỏi một kế hoạch rõ ràng để thúc đẩy tăng trưởng, thay vì các chính sách có thể khiến nền kinh tế chững lại.

Chiều thứ Ba, ông Trump dự kiến có bài phát biểu tại Business Roundtable - tổ chức quy tụ các CEO hàng đầu nước Mỹ. Trước đó, trong chiến dịch tranh cử năm 2024, ông đã cam kết giảm thuế doanh nghiệp để thu hút các nhà sản xuất trong nước.

Tuy nhiên, việc ông áp thuế lên hàng loạt đối tác thương mại như Canada, Mexico, Trung Quốc, cùng kế hoạch đánh thuế các mặt hàng từ châu Âu, Brazil, Hàn Quốc, dược phẩm, gỗ, đồng và chip bán dẫn đang tạo ra áp lực lớn lên nền kinh tế.

Sự mất niềm tin của thị trường trong hai tuần qua đặt ông Trump vào thế khó, khi phải cân bằng giữa mong muốn bảo hộ nền sản xuất nội địa và hình ảnh một chính trị gia am hiểu kinh doanh, xuất thân từ lĩnh vực bất động sản, truyền thông và tiếp thị.

Cựu Bộ trưởng Tài chính Mỹ Larry Summers, hiện là chuyên gia kinh tế tại Đại học Harvard, cảnh báo nguy cơ suy thoái kinh tế ở mức 50-50.

“Việc nhấn mạnh vào thuế quan cùng sự thiếu rõ ràng trong chính sách đang làm giảm nhu cầu tiêu dùng, đồng thời đẩy giá cả lên cao”, ông Summers viết trên mạng xã hội X. “Chúng ta đang phải đối mặt với cả hai nguy cơ: lạm phát gia tăng và suy thoái kinh tế, trong khi tình trạng bất định khiến mọi thứ trì trệ”.

Ngân hàng đầu tư Goldman Sachs cũng hạ dự báo tăng trưởng kinh tế Mỹ trong năm nay từ 2,2% xuống còn 1,7%, đồng thời nâng khả năng xảy ra suy thoái lên 20%. Tuy nhiên, ngân hàng này nhận định Nhà Trắng vẫn có thể điều chỉnh chính sách nếu rủi ro suy thoái trở nên nghiêm trọng hơn.

Trump trấn an dư luận, nhưng lo ngại vẫn gia tăng

Tổng thống Trump khẳng định các biện pháp thuế quan chỉ là bước chuyển đổi tạm thời, nhằm thúc đẩy các doanh nghiệp chuyển dây chuyền sản xuất về Mỹ để tránh thuế. Tuy nhiên, trong cuộc phỏng vấn phát sóng hôm Chủ nhật, ông không bác bỏ khả năng xảy ra suy thoái.

“Tôi không muốn dự đoán điều đó”, ông nói trên Fox News. “Đây là một giai đoạn chuyển đổi, bởi vì những gì chúng tôi đang làm là rất lớn. Chúng tôi đang đưa sự thịnh vượng trở lại nước Mỹ. Điều đó rất quan trọng. Và tất nhiên, sẽ có một khoảng thời gian điều chỉnh. Nhưng tôi nghĩ mọi thứ sẽ rất tốt cho chúng ta”.

Tuy nhiên, những lời trấn an của ông Trump không đủ để xoa dịu thị trường. Chỉ số S&P 500 giảm 2,7% vào thứ Hai, xóa sạch mức tăng mà thị trường có được sau khi ông đắc cử vào tháng 11/2024. Đến sáng thứ Ba, chỉ số này tiếp tục giảm thêm 0,4%.

Sau khi thị trường đóng cửa vào thứ Hai, Nhà Trắng nhấn mạnh rằng các biện pháp thuế quan đang khuyến khích các tập đoàn như Honda, Volkswagen và Volvo xem xét đầu tư vào các nhà máy tại Mỹ.

Chính quyền Trump cũng tuyên bố rằng sự kết hợp giữa thuế quan, chính sách nới lỏng quy định và gia tăng sản xuất năng lượng đã khiến nhiều doanh nghiệp cam kết “tạo ra hàng nghìn việc làm mới.”

Mặc dù vậy, tác động thực tế vẫn còn bỏ ngỏ, khi nền kinh tế Mỹ đã tạo ra tới 2,2 triệu việc làm trong năm ngoái, theo số liệu từ Cục Thống kê Lao động.

Việt Hà (Theo Fortune)