Mua cổ phần nhưng không được nắm quyền lực?

Chính phủ Venezuela hôm 16/5 dự định cung cấp 5% đến 10% cổ phần trong các công ty khác nhau, từ các nhà cung cấp dịch vụ điện thoại và internet cho đến một nhà sản xuất hóa dầu.

Ở một quốc gia khác, những ngành công nghiệp đó có thể là mục tiêu hấp dẫn đối với các nhà đầu tư, nhưng câu hỏi đặt ra là ai sẽ sẵn sàng hoặc có thể đảm nhận vị trí thiểu số trong các công ty Venezuela đã trải qua nhiều năm bị bỏ bê và quản lý yếu kém?

Thêm vào đó là việc thiếu thông tin chi tiết được cung cấp bởi Chính phủ về việc bán cổ phần, bao gồm giá mà họ đang định đoạt cho cổ phiếu của các công ty và thị trường chứng khoán mà chúng có thể được niêm yết. Một số người đang suy đoán động thái này có thể là bước đầu tiên hướng tới việc đưa các công ty về tay tư nhân.

“Chúng tôi cần vốn cho sự phát triển của tất cả các công ty đại chúng. Chúng tôi cần công nghệ. Chúng tôi cần những thị trường mới, và chúng tôi sẽ tiến về phía trước”, Maduro nói trong một sự kiện truyền hình tuần trước.

Đó là bước tiến rõ rệt so với người tiền nhiệm của Maduro, cố Tổng thống Hugo Chávez, người đã quốc hữu hóa nhiều công ty trong nỗ lực biến đất nước Nam Mỹ thành một quốc gia xã hội chủ nghĩa. Trong số các công ty mà Maduro đề cập có CANTV và công ty con Movilnet, nhà sản xuất hóa dầu Petroquimica de Venezuela và một tập đoàn tập trung vào lĩnh vực khai thác mỏ.

Tuy nhiên, lãi suất có thể bị giới hạn đối với các nhà đầu tư có quan hệ với Chính phủ hoặc những người ưa thích rủi ro.

Nước này vẫn đang bị Mỹ và các nước khác áp đặt các lệnh trừng phạt kinh tế khiến các nhà đầu tư không thể rót tiền vào các công ty quốc doanh của Venezuela. Và có khả năng Maduro sẽ không trao cho các nhà đầu tư tư nhân quyền ra quyết định để thực hiện những thay đổi rất cần thiết trong tập đoàn.

Kế hoạch mờ mịt

Vào đầu thế kỷ này, cố Tổng thống Chávez đã thực hiện một loạt thương vụ thâu tóm trong các lĩnh vực điện, viễn thông, khí đốt tự nhiên và dầu mỏ. Nhưng Chính phủ đã đầu tư tối thiểu vào một số công ty này, khiến chúng phải cung cấp các dịch vụ không đạt tiêu chuẩn.

Tình trạng mất điện kéo dài nhiều ngày diễn ra phổ biến trên cả nước. Hàng triệu hộ gia đình không được sử dụng nước hoặc dịch vụ thiết yếu không được cung cấp liên tục. Các dịch vụ Internet và điện thoại bị thiếu hụt.

Những người ủng hộ Chính phủ và những người phản đối đều phàn nàn về các dịch vụ cơ bản kém trên khắp đất nước ngay cả khi một cuộc bầu cử chưa đến gần. Nhưng các nhà kinh tế chỉ ra rằng Chính phủ Venezuela cần phải cải thiện một số dịch vụ đó trước cả cuộc bầu cử tổng thống năm 2024.

Luis Prato, nhà kinh tế cấp cao của công ty Torino Capital, cho biết: “Chúng ta chắc chắn sẽ chứng kiến một sự thay đổi mô hình phần lớn là do hoàn cảnh ép buộc nhưng cũng được thúc đẩy phần lớn bởi sự sống còn chính trị”.

“Kể từ tháng 6/2014, với sự sụt giảm đáng kể của giá dầu, chính quyền Maduro bắt đầu thấy doanh thu từ dầu mỏ giảm không phanh. Sau đó, chúng tôi đã trải qua giai đoạn kiểm soát giá từ năm 2014 đến năm 2019, với trạng thái can thiệp nhiều hơn. Nhưng khi nhà nước mất khả năng tạo ra của cải và tăng trưởng, nó bắt đầu nhường chỗ cho sự tham gia của khu vực tư nhân”, Prato nói.

Venezuela vẫn đang trải qua một cuộc khủng hoảng xã hội, kinh tế và nhân đạo kéo dài được cho là do giá dầu giảm mạnh, các lệnh trừng phạt kinh tế và hai thập kỷ quản lý yếu kém của Chính phủ. Nhưng Chính phủ đã thực hiện các bước để giảm bớt một số áp lực kinh tế, bao gồm từ bỏ những nỗ lực lâu dài và phức tạp để hạn chế các giao dịch bằng đồng đô-la Mỹ.

Một số cổ phiếu của CANTV từ lâu đã được giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán Caracas, sàn giao dịch lâu đời nhất của đất nước. Ông Maduro cho biết các công ty nhà nước sẽ được niêm yết trên “các sàn giao dịch chứng khoán khác nhau” của đất nước mà không nêu cụ thể.

Nhưng đến cuối tuần trước, Gustavo Pulido, chủ tịch Sở giao dịch chứng khoán Caracas, vẫn chưa nhận được bất kỳ thông tin nào về kế hoạch bán cổ phiếu.

Chính phủ đã thành lập sàn giao dịch của riêng mình vào năm 2010. Người phát ngôn của Chính phủ đã không trả lời yêu cầu bình luận từ Associated Press về các sàn giao dịch mà họ dự định sử dụng.

Prato cho biết Chính phủ có khả năng sử dụng sàn giao dịch riêng của mình hoặc một hệ thống kỹ thuật số riêng biệt ngay từ bây giờ nhưng nó sẽ có kết quả hạn chế.

Henkel Garcia, giám đốc công ty Econometrica có trụ sở tại thủ đô Caracas, cho biết các công ty yêu cầu đầu tư đáng kể để cải thiện chất lượng dịch vụ của họ, vốn đã tốt hơn nhiều trước khi được quốc hữu hóa. Tuy nhiên, ông cảnh báo rằng nước này thiếu cơ chế giám sát các thủ tục kế toán và báo cáo tài chính của các công ty, nên không thể đảm bảo khoản đầu tư tư nhân vào các công ty nhà nước sẽ được chi tiêu hợp lý.

Sơn Tùng (Theo AP)