Phát biểu thảo luận đóng góp ý kiến về dự án Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) trước Quốc hội sáng nay (13/6), đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Thủy - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn đã nêu ý kiến xung quanh việc xã hội hóa, liên doanh liên kết, hợp tác đặt máy móc thiết bị trong khám, chữa bệnh.

Thiếu quy hoạch rõ ràng về xã hội hóa, liên doanh liên kết trong lĩnh vực y tế

Theo đại biểu Nguyễn Thị Thủy, qua nghiên cứu Điều 90 của Dự thảo Luật và theo dõi thực tiễn vừa qua, có 5 vấn đề nổi lên. Cụ thể, thứ nhất, theo bà Thủy, phải khẳng định xã hội hóa, liên doanh liên kết giữa các cơ sở công lập với các tổ chức cá nhân ngoài xã hội là chủ trương rất đúng đắn của Đảng, Nhà nước để bù đắp những thiếu hụt về ngân sách dành cho y tế.

Thực tiễn đã chứng minh, sau một thời gian triển khai, chính sách này đã đi vào cuộc sống và mang lại nhiều kết quả tích cực. Nhờ việc triển khai kĩ thuật cao, áp dụng các trang thiết bị hiện đại đã góp phần đáng kể vào nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh; giúp cho người dân tiếp cận y tế kĩ thuật cao ngay tại trong nước mà không cần phải ra nước ngoài.

“Và đặc biệt, với việc triển khai chính sách này, không chỉ tuyến Trung ương mà ngay các bệnh viện tuyến dưới cũng đã làm chủ nhiều công nghệ kĩ thuật cao, hiện đại để giúp người dân được thụ hưởng ngay tại địa phương, tuyến cơ sở mà không phải vượt tuyến lên trên”, bà Thủy nói.

Thứ hai, bên cạnh những kết quả tích cực nêu trên thì việc triển khai chủ trương này trong thời gian qua nảy sinh nhiều vấn đề. Theo đại biểu đoàn Bắc Kạn, vấn đề cử tri phản ánh là tình trạng lạm dụng chỉ định xét nghiệm, lạm dụng chỉ định kĩ thuật cao quá mức cần thiết đối với máy móc xã hội hóa, gây tốn kém cho túi tiền của người dân và Bảo hiểm y tế.

“Đáng lưu ý là thiếu quy hoạch rõ ràng, cho nên hiện nay đang mất cân đối rất lớn trong huy động nguồn lực. Xã hội hóa, liên doanh liên kết hiện nay mới tập trung chủ yếu ở những thành phố lớn, nơi có điều kiện thuận lợi. Trong khi ở tuyến dưới, nhất là nơi có điều kiện kinh tế khó khăn rất cần xã hội hóa thì không thực hiện được dẫn đến rất thiệt thòi cho những bệnh nhân ở khu vực này", bà Thủy nêu rõ.

Tiến trình xã hội hóa ở trong lĩnh vực y tế hiện nay gần như đang đặt ở nút tạm dừng

Vấn đề thứ ba, được đại biểu Nguyễn Thị Thủy nêu lên là, thời gian qua, theo dõi các vụ án trong lĩnh vực y tế có thể thấy rằng việc thổi giá không chỉ phát hiện trong những dự án đấu thầu mua sắm trang thiết bị y tế mà còn được phát hiện trong các đề án xã hội hóa, liên doanh liên kết hợp tác đặt máy móc thiết bị tại một số bệnh viện công lập.

“Có thể lấy ví dụ điển hình như vụ án tại bệnh viện Bạch Mai đã ký hợp đồng cho đối tác đặt rô bốt hỗ trợ phẫu thuật với giá trong hợp đồng liên kết gấp hơn 5 lần giá trị thực, từ 7, 4 tỷ lên 39 tỷ, làm lợi cho 1 nhóm người nhưng đã gây thiệt hại cho hơn 600 bệnh nhân sử dụng máy này”, bà Thủy nêu.

Thứ tư, về nguyên nhân dẫn đến hạn chế nêu trên, đại biểu Nguyễn Thị Thủy cho rằng có nhiều, nhưng theo ý kiến của các chuyên gia, nhà quản lý thì một trong những nguyên nhân quan trọng là do lĩnh vực này hành lang pháp lý còn chưa hoàn thiện, thiếu chặt chẽ, nhiều lỗ hổng; Dẫn đến vừa khó khăn cho các bệnh viện trong triển khai, vừa dễ rủi ro cho cả bệnh viện lẫn đơn vị tư nhân triển khai. Nhất là dễ bị lợi dụng để cấu kết nhóm lợi ích gây thiệt hại cho bệnh nhân và cho Nhà nước. Đồng thời các chuyên gia cũng chỉ rõ, là để khắc phục những tồn tại bất cập này thì phải sửa đổi, bổ sung trong nhiều văn bản trong đó có Luật Khám, chữa bệnh.

Thứ năm, theo bà Nguyễn Thị Thủy, qua nghiên cứu có thể thấy rằng là Dự thảo Luật chỉ có duy nhất Điều 90 quy định về liên doanh liên kết, cụ thể: Nhà nước thực hiện đa dạng hóa các loại hình khám chữa bệnh; khuyến khích, huy động để tổ chức, cá nhân tham gia xây dựng cơ sở khám chữa bệnh. Hoạt động liên doanh liên kết của cơ sở khám chữa bệnh được thực hiện theo quy định của pháp luật về sử dụng tài sản Nhà nước. "Tôi thấy việc quy định chỉ mang tính chủ trương như vậy trong Dự thảo ở Điều 90 là chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra", bà Thủy nói.

Bổ sung những cơ chế kiểm soát để chống sự biến tướng, chống lợi ích nhóm

Theo đại biểu Đoàn Bắc Kạn, trong thời gian qua, những khó khăn trong xã hội hóa, liên doanh liên kết trong lĩnh vực y tế do pháp luật thiếu cụ thể, thiếu rõ ràng trong nhiều năm thì nay lại trở nên trầm trọng hơn trong bối cảnh xảy ra các vụ án trong lĩnh vực y tế. Tiến trình xã hội hóa ở trong lĩnh vực y tế hiện nay gần như đang đặt ở nút tạm dừng.

Bên cạnh đó, các hoạt động mua sắm trang thiết bị để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh trong toàn ngành gần như đang đóng băng không dám triển khai trong khi nhu cầu khám chữa bệnh của người dân ngày càng nâng cao. Các bệnh viện, các nhà quản lý đang trông chờ những sửa đổi, bổ sung cụ thể trong các văn bản pháp luật, trong đó có Dự thảo Luật Khám, chữa bệnh.

"Nghiên cứu Điều 90 tôi thấy rằng, Dự thảo chưa tiếp thu đầy đủ ý kiến kết luận ngày 25/4 vừa qua của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH). UBTVQH đã kết luận rõ là nghiên cứu kĩ để quy định cụ thể vấn đề xã hội hóa trong khám chữa bệnh ngay trong dự thảo này", bà Thủy nêu ý kiến.

Theo bà Nguyễn Thị Thủy, nguồn lực xã hội còn rất lớn, nếu như Quốc hội, Chính phủ ban hành những quy định cụ thể, đầy đủ, rõ ràng về xã hội hóa, liên doanh liên kết sẽ giúp cho các bệnh viện có hệ thống trang thiết bị hiện đại, sẽ mang lại lợi ích cho bệnh nhân và lợi ích cho nền y tế nước nhà.

Từ những vấn đề nêu trên, đại biểu Nguyễn Thị Thủy đã 3 kiến nghị: Một là, quy định cụ thể vào Dự thảo Luật này những nguyên tắc, những yêu cầu đặc thù của xã hội hóa trong lĩnh vực y tế.

Thứ hai là, kiến nghị bổ sung những cơ chế kiểm soát để chống sự biến tướng, chống lợi ích nhóm.

Thứ ba, bổ sung những cơ chế khuyến khích để triển khai xã hội hóa ở những địa phương, những vùng còn có điều kiện khó khăn.