Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, khởi phát từ năm 2018 dưới thời Tổng thống Donald Trump và tiếp tục kéo dài dưới thời Tổng thống Joe Biden, đã tái định hình cục diện kinh tế toàn cầu và làm gia tăng cạnh tranh địa chính trị giữa hai cường quốc hàng đầu thế giới. Dù ban đầu được định hướng như một chiến lược bảo vệ ngành công nghiệp và việc làm của Mỹ, cuộc chiến này đã để lại nhiều hệ quả ngoài dự tính.

Vượt ra ngoài những tác động về kinh tế, sự đối đầu giữa Mỹ và Trung Quốc đã góp phần làm gia tăng các hành vi thù ghét người gốc Á tại Mỹ, đồng thời gây tổn hại cho nền kinh tế và làm giảm lợi nhuận của nhiều tập đoàn lớn. Những hệ quả này cho thấy tính chất phức tạp và đôi khi phản tác dụng của sự cạnh tranh địa chính trị trong một nền kinh tế toàn cầu hóa.

Căng thẳng giữa hai quốc gia không chỉ dừng lại ở chính sách mà còn lan rộng trong dư luận. Việc mô tả Trung Quốc như một đối thủ kinh tế và mối đe dọa đối với sự thịnh vượng của Mỹ đã tạo ra bầu không khí tiêu cực, ảnh hưởng không nhỏ đến cộng đồng người gốc Á tại nước này.

Đại dịch COVID-19, bùng phát đầu tiên tại Trung Quốc, càng làm trầm trọng thêm tình hình. Việc một số chính trị gia và phương tiện truyền thông sử dụng những cụm từ như "virus Trung Quốc" hay "kung flu" đã kích động tâm lý bài ngoại, dẫn đến sự gia tăng các vụ tấn công thù ghét nhắm vào người gốc Á trên khắp nước Mỹ.

Trong khi mục tiêu ban đầu của cuộc chiến thương mại là thúc đẩy ngành công nghiệp nội địa, thực tế lại cho thấy nhiều kết quả ngược lại. Các mức thuế áp lên hàng hóa Trung Quốc, vốn được kỳ vọng sẽ bảo vệ các nhà sản xuất Mỹ, lại khiến chi phí sản xuất và tiêu dùng tăng cao.

Theo nghiên cứu của Hội đồng Doanh nghiệp Mỹ - Trung, cuộc chiến thương mại đã khiến nền kinh tế Mỹ thiệt hại khoảng 316 tỷ USD GDP và gần 250.000 việc làm tính đến cuối năm 2022. Các ngành phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu từ Trung Quốc như điện tử, ô tô và nông nghiệp chịu tác động nặng nề nhất.

Nhiều tập đoàn lớn của Mỹ có mối liên hệ chặt chẽ với thị trường Trung Quốc như Apple, Intel và Tesla đã phải đối mặt với tình trạng gián đoạn chuỗi cung ứng và lợi nhuận bị sụt giảm. Thuế quan áp lên hàng nhập khẩu từ Trung Quốc buộc các doanh nghiệp phải chấp nhận chi phí cao hơn hoặc chuyển phần chi phí đó sang người tiêu dùng, ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng cạnh tranh và lợi nhuận.

Hơn nữa, sự bất ổn trong quan hệ Mỹ - Trung khiến các doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc lập kế hoạch dài hạn. Tâm lý e ngại đầu tư vào các dự án mới hoặc mở rộng hoạt động do môi trường pháp lý thiếu ổn định đã kìm hãm sự đổi mới và tăng trưởng, đặc biệt trong các ngành công nghệ và sản xuất, nơi Trung Quốc đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Một hệ quả ít được nhắc đến của làn sóng thù ghét người gốc Á là tác động tiêu cực đến những đóng góp của cộng đồng này đối với nền kinh tế Mỹ. Người Mỹ gốc Á là một trong những nhóm dân cư có trình độ học vấn và thành công kinh tế cao nhất, với sự hiện diện nổi bật trong các lĩnh vực công nghệ, y tế, kỹ thuật và tài chính. Tuy nhiên, môi trường thù địch do các luận điệu tiêu cực và hành vi bạo lực gây ra đã cản trở khả năng phát triển và cống hiến của họ.

Nhiều chuyên gia gốc Á cho biết họ cảm thấy bị gạt ra ngoài hoặc không được đánh giá đúng mức trong môi trường làm việc, dẫn đến sự suy giảm trong mức độ hài lòng và hiệu quả công việc.

Thậm chí, một số còn đối mặt với sự phân biệt đối xử hoặc những hành vi vi phân khó nhận diện nhưng vẫn gây cản trở đáng kể cho sự thăng tiến trong sự nghiệp. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến cuộc sống cá nhân mà còn làm mất đi những giá trị đa dạng và sáng tạo mà lực lượng lao động người Mỹ gốc Á có thể mang lại cho các doanh nghiệp.

Những hệ quả ngoài dự kiến của cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung nhấn mạnh sự cần thiết của một cách tiếp cận tinh tế hơn trong cạnh tranh địa chính trị. Dù việc giải quyết các mối quan ngại liên quan đến chính sách thương mại và tham vọng toàn cầu của Trung Quốc là điều quan trọng, chiến lược hiện tại dường như không đạt được hiệu quả như mong đợi.

Tóm lại, cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đã để lại những hệ quả sâu rộng, vượt ra ngoài phạm vi kinh tế. Sự gia tăng của các hành vi thù ghét người gốc Á, sức ép đối với nền kinh tế Mỹ, sự suy giảm lợi nhuận doanh nghiệp và sự kìm hãm đóng góp của cộng đồng người Mỹ gốc Á cho thấy cần có một chiến lược cân bằng và toàn diện hơn trong việc quản lý mối quan hệ giữa hai quốc gia.

Bằng cách ưu tiên đối thoại và hợp tác thay vì đối đầu, Mỹ có thể bảo vệ lợi ích kinh tế của mình đồng thời thúc đẩy một xã hội cởi mở và thịnh vượng hơn.

Việt Hà (Theo Daily News)