Hoạt động thương mại này đã vượt qua các lệnh trừng phạt của EU/G7 đối với các sản phẩm dầu mỏ của Nga một cách hiệu quả.

Kể từ khi thực thi lệnh cấm sản phẩm dầu mỏ của EU/G7 vào ngày 5/2/2023 cho đến cuối tháng 2/2024, EU đã nhập được 5,16 triệu tấn sản phẩm dầu trị giá 3,1 tỷ euro từ các cảng Ceyhan, Marmara Ereılisi của Thổ Nhĩ Kỳ.

Các cảng nêu trên vốn thiếu khả năng lọc dầu, đã nhập khẩu 86% sản phẩm dầu từ Nga trong giai đoạn này, biến Thổ Nhĩ Kỳ thành một trung tâm tái xuất khẩu quan trọng.

Nhập khẩu dầu Nga của Thổ Nhĩ Kỳ đã tăng gần gấp 5 lần trong thập kỷ qua. Đến năm 2023, Thổ Nhĩ Kỳ trở thành nước mua sản phẩm dầu mỏ lớn nhất của Nga trên toàn cầu, nhập khẩu 18% tổng kim ngạch xuất khẩu của Nga.

Thậm chí, sự phụ thuộc này đã tăng từ 52% vào năm 2022 lên 72% vào năm 2023, cho thấy sức hút của các sản phẩm tinh chế như dầu diesel, dầu ga và nhiên liệu máy bay phản lực của Nga đối với Thổ Nhĩ Kỳ.

Các cuộc điều tra của CREA và CSD cho thấy các thực thể châu Âu có thể đã nhập khẩu các sản phẩm dầu của Nga được pha trộn hoặc tái xuất từ các kho lưu trữ của Thổ Nhĩ Kỳ.

Một ví dụ được trích dẫn là kho cảng dầu Toros Ceyhan, nơi đã nhận 26.923 tấn gasoil từ Novorossiysk vào tháng 5/2023 và sau đó vận chuyển một khối lượng tương tự đến nhà máy lọc dầu MOH Corinth của Hy Lạp.

Thương mại này khai thác những lỗ hổng pháp lý, cho phép các sản phẩm dầu pha trộn của Nga vào EU.

Việc chuyển hướng dầu của Nga qua Thổ Nhĩ Kỳ không chỉ lách các lệnh trừng phạt mà còn tạo ra nguồn thu thuế đáng kể cho Nga, ước tính khoảng 5,4 tỷ EUR, hỗ trợ các nỗ lực chiến tranh của nước này ở Ukraine.

Để giải quyết vấn đề này, CREA và CSD khuyến nghị thắt chặt luật pháp EU, thực thi các quy tắc xuất xứ nghiêm ngặt và điều tra các lô hàng để ngăn chặn việc trốn tránh các lệnh trừng phạt tiếp theo.

Lê Na (Theo Oilprice)