Hành trình của cô gái “lạc lõng” trên thảm đỏ Oscar

Hình ảnh của Chloé Zhao xuất hiện trong lễ trao giải danh giá vừa qua, khiến không ít người cảm thấy bất ngờ. Ở nơi được bao bọc bởi hào quang từ những ngôi sao quốc tế như thế, nhưng cô gái châu Á ấy vẫn thật bình dị đến mức chìm khuất.

Vẻ ngoài của Zhao vốn không mấy thu hút. Cô thấp bé, mảnh khảnh nếu không muốn nói là xương xẩu nhưng ánh mắt lại ánh lên vẻ tinh ranh, hoang dại, có chút đượm buồn pha lẫn vẻ thích thú với mọi sự xung quanh…

Chloé Zhao chọn cho mình một chiếc váy mỏng, kết hợp giày thể thao màu trắng cùng mái tóc được thắt bím hai bên dễ làm người ta liên tưởng đến những cô gái digan du mục. Đây cũng chính là tinh thần của bộ phim Nomadland mà nữ đạo diễn mang đến Oscar năm nay.

Trước đó, có lẽ ít ai biết Chloé Zhao là ai, nhưng từ nay cô và câu chuyện đi đến đỉnh cao Oscar của mình sẽ được nhiều người ghi nhớ hơn như sự công nhận dành cho một người phụ nữ đến từ châu Á.

Nữ đạo diễn sinh ngày 31 tháng 3 năm 1982 ở Bắc Kinh, Trung Quốc từng có quãng thời gian tự du học ở Anh từ năm 15 tuổi do đam mê văn hóa phương Tây và sau đó đã sang Mỹ học trung học rồi đại học.

Hiện tại, người ta đang đồn đoán về gia thế của Zhao. Có nhiều nguồn tin cho rằng, cô là con gái của chủ tịch một tập đoàn gang thép kiêm bất động sản lớn, sở hữu khối tài sản lên tới tỷ đô la.

Nhưng chính nữ đạo diễn gốc Hoa phủ nhận thông tin đó từ trước khi Nomadland trở nên rầm rộ. Cô tuyên bố rằng: “Nếu tôi có chỗ dựa, chỗ hậu thuẫn như vậy tôi đã không phải thế chấp nhà để làm phim”.

Trong quá khứ, Zhao từng phải đi rửa bát thuê, làm bar, nịnh khách để kiếm sống. Suốt quãng thời gian đó, cô cũng phát hiện ra “máu du mục” trong mình và rằng “ai cũng sống 1 đời tạm bợ” mà thôi.

Định mệnh đã khiến Chloé Zhao gặp được Joshua James Richards - người tình, cộng sự kiêm quay phim chính trong những tác phẩm của cô. Anh hiểu cô đến chân tơ kẽ tóc và đã góp phần làm nên nhiều thành công cho các phim mà Zhao thực hiện.

Trước khi “làm nên chuyện” với Nomadland, cô còn giành được nhiều giải thưởng với "Song My brothers Taught Me" và "The Rider". Đó chính là điều khiến nữ diễn viên Frances McDormand đặt niềm tin ở cô, và chính cô cũng không khiến bà thất vọng.

Nữ đạo diễn gốc Á đầu tiên đạt giải tại Oscar

Với loạt giải thưởng tiền Oscar như Phim xuất sắc từ LHP Cannes, Bảng xếp hạng Sư tử vàng, Cành cọ vàng, cho đến Quả cầu vàng và BAFTA, tác phẩm Nomadland và Chloé Zhao đã được giới chuyên môn đánh giá là một đối thủ mạnh năm nay.

Đúng như dự đoán, cô đã vượt qua The Father, Ma Rainey’s Black Bottom hay The Promising Young Woman để nhận về mình các giải Đạo diễn xuất sắc cùng với đó là giải Phim hay nhất và Nữ chính xuất sắc cho McDormand.

Với tất cả những trải nghiệm vững vàng từ trước, bộ phim Nomadland không chỉ được giới phê bình đánh giá cao bởi tính chân thực, đặc tả và “dị” mà còn có cách làm phim chi tiết đến từng góc quay, cảnh quay sau sự chỉ đạo của nữ đạo diễn gốc Trung này.

Theo Chloé Zhao, nghệ thuật điện ảnh đôi khi không cần lời thoại, tự nó sẽ cất lên tiếng nói của riêng mình, chỉ cần người ta biết cảm nhận và thấu hiểu nội hàm của nhân vật và hòa mình vào khung cảnh xung quanh.

Và điện ảnh với cuộc sống cũng có mối quan hệ tương hỗ lẫn nhau. Cuộc sống là tiền đề, là cảm hứng để điện ảnh thăng hoa, còn điện ảnh lại khiến con người ta muốn tiếp tục sống. Zhao là hiện thân cho ý thức điện ảnh kiểu mới ở Hollywood, chân thực, đặc tả và gần gũi.

Không chỉ là người phụ nữ thứ hai giành giải Đạo diễn xuất sắc, cô còn là người châu Á, người Trung Quốc đầu tiên giành giải thưởng này, một thành tích mà có lẽ rất lâu nữa mới có người lặp lại được.

Sự im lặng của truyền thông Trung Quốc

Dù được ca ngợi hết lời bởi cộng đồng quốc tế và những người hâm mộ điện ảnh, nhưng cái tên Chloé Zhao hay Triệu Đình ở quê nhà dường như “biến mất” không dấu tích. Nhiều trang báo nước ngoài cũng nhận thấy điều đó, và dùng những từ như “mute” (tắt), silent (im lặng), removed (gỡ bỏ), snubs (bỏ qua) để mô tả về sự kiện của Zhao đối với Trung Quốc.

Ngay cả livestream của lễ trao giải Oscar cũng bị chặn sóng ở Trung Quốc, thậm chí là Hong Kong, nơi có mối quan hệ không mấy tốt đẹp với đại lục cũng không chiếu sự kiện này, dù 50 năm trước đó vẫn hoan nghênh nhiệt liệt.

Theo tờ Reuters, một nhóm sinh viên ở Thượng Hải đã chia sẻ rằng họ gặp khó khăn trong việc kết nối VPN để xem giải Oscar vì thực tế, giải thưởng này đã không còn được cho phép lên sóng tại Trung Quốc.

Hóa ra lý do sâu xa nằm ở một phát ngôn của cô ở Mỹ vào năm 2013, trong đó Zhao nói rằng: “Tôi lớn lên ở Trung Quốc, đó là nơi đầy rẫy dối trá”. Vậy là Zhao đã không còn là “con ngoan” hay niềm tự hào quốc gia tại đất nước tỷ dân nữa.

Cùng lúc đó, một làn sóng ngầm âm ỉ dâng lên. Người ta không tẩy chay nhưng cũng không còn quan tâm hay ủng hộ nữ đạo diễn Chloé Zhao. Có lẽ người Trung Quốc không muốn cổ vũ cho 1 người định nghĩa sự dối trá mang tên quê hương.

Với Chloé Zhao, có thể đây là một nỗi buồn nhưng vẫn có nhiều người ở Trung Quốc bày tỏ sự thông cảm cho cô. Họ thay tên Zhao bằng “cô gái ấy” và Nomadland bằng “có trời để dựa” vì phim được dịch ra tiếng Trung là "Không đất để dựa/ Không đất dung thân".

Dù như thế nào thì Chloé Zhao vẫn là niềm tự hào đối với người Trung Quốc nói chung và châu Á nói riêng. Công chúng đều hy vọng cô sẽ cố gắng tiếp tục chinh phục ước mơ điện ảnh của mình trong tương lai dài phía trước.