Đây là nội dung trong Báo cáo thẩm tra Báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2020 (PCTN) của Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga trình bày trước Quốc hội sáng nay (26/10 - kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIV).

Trước đó, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái đã trình bày Báo cáo về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2020.

Tại Quốc hội, Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái đã thông tin kết quả phát hiện, xử lý tham nhũng. Theo đó, năm 2020, toàn ngành thanh tra đã triển khai 6.875 cuộc thanh tra hành chính (giảm 9% so với năm 2019) và 210.199 cuộc thanh tra, kiểm tra chuyên ngành (giảm 17% so với năm 2019).

Qua thanh tra đã chấn chỉnh quản lý, kiến nghị hoàn thiện cơ chế, chính sách pháp luật trên nhiều lĩnh vực; phát hiện nhiều vi phạm; kiến nghị thu hồi 44.582 tỷ đồng và trên 1.401 ha đất; kiến nghị xử lý kỷ luật hành chính 2.656 tập thể và nhiều cá nhân, chuyển cơ quan điều tra xử lý hình sự 155 vụ, 135 đối tượng (so với cùng kỳ năm 2019, tăng 53 vụ).

Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị xử lý tài chính 54.770,44 tỷ đồng; chuyển hồ sơ 04 vụ việc có dấu hiệu tội phạm sang Cơ quan điều tra; 02 vụ việc kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công an điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật; cung cấp 101 báo cáo kiểm toán và các tài liệu có liên quan cho các cơ quan chức năng.

Các Cơ quan điều tra trong Công an Nhân dân đã thụ lý điều tra 531 vụ án, 1.245 bị can phạm tội về tham nhũng, trong đó khởi tố mới 290 vụ, 616 bị can (tăng 70 vụ, 101 bị can so với cùng kỳ năm 2019). Viện Kiểm sát Nhân dân các cấp thụ lý giải quyết 350 vụ/962 bị can; đã giải quyết 246 vụ/692 bị can, đạt 75,4%.  

Tòa án Nhân dân các cấp đã thụ lý theo thủ tục sơ thẩm 436 vụ với 1.175 bị cáo; đã xét xử sơ thẩm 269 vụ, 645 bị cáo phạm các tội tham nhũng.

Về thi hành án hình sự trong các vụ án kinh tế, tham nhũng, đã thi hành xong 3.605 việc (đạt tỉ lệ 84,13% số vụ việc có điều kiện thi hành), tăng 9,42% so với cùng kỳ năm 2019. Số tiền thu được là 15.017,9 tỷ đồng, đạt tỉ lệ 43,42% số có khả năng thi hành (tăng 14,01%) so với cùng kỳ năm 2019.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết, năm 2020, nhiều biện pháp phòng ngừa tham nhũng đã được Chính phủ triển khai tích cực, đồng bộ và có hiệu quả như: thực hiện công khai, minh bạch trong hoạt động của các cơ quan, tổ chức, đơn vị, kiểm soát xung đột lợi ích; rà soát, sửa đổi, bổ sung và tổ chức thực hiện định mức, tiêu chuẩn, chế độ; cải cách thủ tục hành chính gắn với ứng dụng công nghệ thông tin, phát triển Chính phủ điện tử; sắp xếp bộ máy, tinh giản biên chế; chuyển đổi vị trí công tác; thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt…

Cũng theo bà Lê Thị Nga, các cơ quan chức năng đã tăng cường kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm, nhất là trong công tác cán bộ, thực hiện quy tắc ứng xử, quy tắc đạo đức nghề nghiệp và trong thực hiện định mức, tiêu chuẩn, chế độ...

Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội đã chỉ rõ những hạn chế trong công tác này. Cụ thể, việc công khai, minh bạch và công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy định về công khai, minh bạch trong tổ chức và hoạt động ở một số bộ, ngành, địa phương vẫn còn hạn chế, số vi phạm phát hiện được còn chưa thể hiện đúng thực tế qua phản ánh của dư luận cử tri.

Cải cách, sắp xếp, tổ chức lại bộ máy hành chính để phòng ngừa tham nhũng ở một số nơi còn chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu. Cải cách thủ tục hành chính trong một số trường hợp còn chậm.

Việc bổ nhiệm cán bộ giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý trong một số trường hợp còn chưa thật sự phù hợp.

"Việc thực hiện quy tắc ứng xử, quy tắc đạo đức nghề nghiệp và kiểm soát xung đột lợi ích chưa thực sự chuyển biến, vẫn còn nhiều trường hợp vi phạm, lợi dụng sơ hở của cơ chế, chính sách để nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp, một số trường hợp có biểu hiện “nhóm lợi ích”, “bảo kê”, bao che cho các hành vi vi phạm pháp luật; đã xuất hiện tình trạng lợi dụng chủ trương xã hội hóa trong lĩnh vực y tế, lợi dụng tình hình dịch bệnh để tham nhũng", bà Lê Thị Nga nhấn mạnh.

Cũng theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, việc ban hành mới hoặc sửa đổi, bổ sung một số định mức, tiêu chuẩn, chế độ trong nhiều trường hợp còn chậm hoặc không phù hợp với thực tế.

Bên cạnh đó, tình trạng vi phạm định mức, tiêu chuẩn, chế độ còn diễn ra khá phổ biến; việc xử lý vi phạm tuy có tăng, nhưng còn chưa phản ánh đúng với tình hình đang diễn ra.

Liên quan đến kết quả phát hiện, xử lý tham nhũng, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội cho biết, trong năm 2020 mặc dù bị ảnh hưởng của dịch Covid -19 nhưng với sự chỉ đạo sát sao của Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN, sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan chức năng, công tác phát hiện, xử lý tham nhũng đã đạt được nhiều kết quả tích cực; số lượng vụ án tham nhũng được phát hiện, xử lý tăng cao.

Cơ quan chức năng khác đã có nhiều cố gắng, chủ động tháo gỡ khó khăn, vướng mắc nhằm bảo đảm tiến độ khởi tố, điều tra, xử lý các vụ việc, vụ án; nhiều vụ án nghiêm trọng, phức tạp được đưa ra xét xử kịp thời, nghiêm minh.

Công tác thu hồi tài sản tham nhũng có nhiều chuyển biến…Qua đó đã có tác dụng cảnh tỉnh, cảnh báo, răn đe, thể hiện sự nghiêm minh trong xử lý tội phạm về tham nhũng, tạo hiệu ứng tích cực, lan toả trong dư luận cán bộ, đảng viên và nhân dân.

Tuy nhiên, số vụ án tham nhũng được phát hiện, điều tra, truy tố, xét xử còn chưa phản ánh đúng thực trạng tham nhũng; việc phát hiện tham nhũng thông qua công tác tự kiểm tra nội bộ, kiểm tra của cấp trên đối với cấp dưới vẫn là khâu yếu tồn tại qua nhiều năm.

Chất lượng, tiến độ giải quyết một số vụ việc, vụ án tham nhũng còn chưa đạt yêu cầu, một số vụ việc phải tạm đình chỉ điều tra do hết thời hạn điều tra chưa có kết quả giám định, định giá tài sản; còn có vụ án phải đình chỉ do không chứng minh được tội phạm.

“Vẫn còn tình trạng tham nhũng ngay trong chính các cơ quan bảo vệ pháp luật, cơ quan tư pháp, cơ quan có chức năng chống tham nhũng, làm giảm niềm tin của nhân dân đối với các cơ quan bảo vệ pháp luật”, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết.

Quốc Trần