Xây dựng Luật Dân chủ ở cơ sở để đáp ứng yêu cầu thực tiễn

Dự án Luật Thực hiện dân chủ cơ sở đã được Quốc hội thảo luận, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 3; dự kiến sẽ trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 4 sắp tới. Đây là dự án Luật có phạm vi ảnh hưởng lớn, thu hút sự quan tâm chú ý của đông đảo cử tri cũng như toàn xã hội. Hiện nay, dự thảo Luật đang được tiếp tục lấy ý kiến để hoàn thiện.

Trao đổi với phóng viên Báo Nhà báo và Công luận xung quanh dự thảo luật, đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa cho rằng: Dân chủ là phương thức để nhân dân phát huy quyền làm chủ của mình, thể hiện ý chí quyền làm chủ của nhân dân. Thực hiện quy chế dân chủ trong thời gian qua đã góp phần xây dựng môi trường lành mạnh, cởi mở. Vai trò của người dân, người lao động đã phát huy tối đa trên tất cả các lĩnh vực về dân bàn, dân biết, dân làm, dân kiểm tra. Phát huy dân chủ góp phần phát triển kinh tế - xã hội, nhất là an sinh xã hội, xây dựng cơ sở hạ tầng ở địa phương, tạo sự chuyển biến tích cực, ý thức trách nhiệm công vụ, đạo đức, phong cách, lề lối làm việc của người lao động.

Tuy nhiên, bên cạnh đó, việc thực hiện dân chủ vẫn còn những bất cập, phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng chưa thống nhất, mỗi nơi thực hiện có khác nhau, thiếu đồng bộ. Ở một số nơi, vai trò giám sát phản biện của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể xã hội cũng như của người dân chưa rõ, chưa phát huy được quyền làm chủ, thậm chí các ý kiến ít được lắng nghe; thiếu cơ chế xử lý… Do đó, chưa thực sự phát huy được hết yếu tố tích cực trong vấn đề thực hiện dân chủ ở cơ sở. Bởi vậy, việc xây dựng dự thảo Luật Dân chủ ở cơ sở là hết sức cần thiết trong bối cảnh hiện nay, đáp ứng yêu cầu từ thực tiễn.

Đại biểu Phạm Văn Hòa nhấn mạnh, về thực hiện dân chủ ở cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp thuộc vấn đề cốt lõi của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động cùng tham gia đóng góp xây dựng quy chế, nhiệm vụ hoạt động, công tác của cơ quan, đơn vị, phát huy quyền làm chủ tập thể của người lao động. Tuy nhiên, trong thời gian qua, người lao động rất ngại tham gia kiểm tra, giám sát hoạt động của cơ quan, đơn vị, miễn sao quyền lợi của mình không bị hạn chế hoặc bị thu hẹp, không bị trù dập, được nâng lương theo định kỳ…

“Cần quy định rõ ràng, chi tiết về nội dung nhiệm vụ, quyền hạn để công chức, viên chức, người lao động thực hiện phát huy dân chủ ở cơ sở. Điều này giúp cho luật đi vào thực tiễn, sát với “hơi thở cuộc sống” và nhận được sự ủng hộ rộng rãi của các tầng lớp nhân dân”, phát huy quyền làm chủ của người dân”, vị đại biểu Quốc hội nhấn mạnh.

Quyền thụ hưởng đi đôi với trách nhiệm

Bên cạnh đó, đại biểu cũng Quốc hội Phạm Văn Hòa đề nghị cân nhắc về hình thức bình đẳng và khả thi của quy định về trường hợp quyết định của cộng đồng dân cư, chỉ cần 51% tổng số cử tri hoặc đại diện hộ gia đình trong thôn, xóm, tổ dân phố tán thành thì có giá trị bắt buộc thi hành, đối với tất cả người dân trong cộng đồng dân cư.

Ông Hòa đặt vấn đề: “Tại sao không nhiều hơn 51% đối với lĩnh vực bắt buộc đóng góp tài chính, đất, để xây dựng đường phúc lợi có liên quan đến quyền lợi của người dân? Tài sản là bất khả xâm phạm, nếu tài sản đó hợp pháp mà lại bắt buộc thực hiện theo Luật này, vậy có mâu thuẫn với Bộ luật Dân sự hay không? Tôi đề nghị cần cân nhắc vấn đề này”.

Về quyền thụ hưởng của nhân dân, Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa đề nghị cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu, xem xét bổ sung thêm một khoản của điều này về việc người dân, công dân được cung cấp thông tin về chế độ, chính sách liên quan đến đời sống vật chất, tinh thần, nhất là vấn đề về an sinh xã hội, phúc lợi xã hội của Trung ương và địa phương. Như vậy, để người dân nắm được quyền lợi của mình một cách công khai, minh bạch.

Đồng thời, cần bổ sung các quy định về trách nhiệm của công dân, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong thực hiện dân chủ ở cơ sở; quy định cụ thể các hành vi bị nghiêm cấm và việc xử lý vi phạm pháp luật trong thực hiện dân chủ ở cơ sở nhằm bảo đảm kỷ luật, kỷ cương trong thực hiện dân chủ ở cơ sở.