Trước đó, một chuyến bay Ryanair đến Lithuania đã hạ cánh ở Minsk, Belarus, vì một lời đe dọa đánh bom hóa ra là giả. Tuy nhiên, trong số các hành khách có Roman Protasevich, một nhà báo người Belarus, người đồng sáng lập kênh Telegram bị cấm Nexta đang bị truy nã. Protasevich và người bạn đồng hành của anh, công dân Nga Sofia Sapega, đã bị giam giữ trong thời gian dừng chân.

Một cuộc họp đặc biệt diễn ra vào tối qua (24/5) do Charles Michel, chủ tịch Hội đồng Châu Âu của EU, đã kết luận thêm rằng tất cả các hãng hàng không có trụ sở tại EU sẽ bị cấm bay qua không phận của Belarus, cũng như kêu gọi Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO) điều tra đầy đủ.

Một cuộc họp khẩn cấp của ICAO đã được lên kế hoạch vào thứ Năm (27/5). Tuy nhiên, New York Times báo cáo rằng "có thể mất hàng tháng để hoàn thành" một cuộc thăm dò về các sự kiện diễn ra cuối tuần qua.

Ngoài ra, EU kêu gọi “thả Roman Protasevich và Sofia Sapega ngay lập tức và đảm bảo quyền tự do đi lại của họ”. Các quan chức cũng đang tìm cách lập một danh sách các thực thể và cá nhân mà hội đồng sẽ nhắm mục tiêu với các biện pháp trừng phạt đối với hành vi thiếu thận trọng.

Các biện pháp đã được tất cả 27 đại diện của các thành viên EU ủng hộ.

“Những gì xảy ra ngày hôm qua là một vụ bê bối quốc tế. Tính mạng của thường dân, bao gồm cả người châu Âu, đã bị đặt trong tình trạng nguy hiểm. Đó là một mối đe dọa đối với an ninh quốc tế và đối với hàng không dân dụng", ông Michel nói với các phóng viên trước cuộc họp.

Điều chỉnh đường bay dân sự

Dữ liệu được cung cấp bởi công ty theo dõi không phận Flight Radar 24 tiết lộ rằng, các chuyến bay do các hãng hàng không British Airways, Air France và KLM Royal Dutch Airlines khai thác đã bắt đầu thực hiện các chuyến bay theo lịch trình trước đây của họ để đi vòng quanh Belarus.

Lithuania đã đóng cửa không phận của mình đối với Belarus, và các hãng hàng không của Vương quốc Anh được khuyến cáo nên tránh không phận Belarus. Trước đó, Ngoại trưởng Anh Dominic Raab đã tuyên bố rằng Anh cũng sẽ rút giấy phép hoạt động cho Belavia, hãng hàng không quốc doanh của Belarus.

Các báo cáo trước đây cho rằng một số quan chức sẽ phản đối việc thực hiện các hạn chế không phận vì lo ngại rằng động thái này sẽ làm leo thang căng thẳng hơn nữa trong khu vực, trong khi các nhà phân tích khác ám chỉ rằng động thái này sẽ tạo ra trở ngại tài chính cho các chuyến bay từ châu Âu đến châu Á.

Các hành động mới nhất của Hội đồng châu Âu không phải là hành động đầu tiên của khối chống lại Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko. Khối này trước đó đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với ông Lukashenko và các cộng sự của ông vào năm 2020 vì cáo buộc đàn áp bạo lực sau cuộc bầu cử vào tháng 8 của nước này.

Kênh Nexta của Protasevich bị chỉ định là cực đoan vì được cho là đã tạo điều kiện cho tình trạng bất ổn bùng phát sau kết quả bầu cử. Kể từ khi bị tạm giữ, Protasevich đã xuất hiện trong một tin nhắn video được chia sẻ trên ứng dụng Telegram, trong đó anh ta nói rằng mình không có vấn đề gì về sức khỏe và đang hợp tác với các nhà điều tra Belarus.

Bộ Ngoại giao Đức gần đây tiết lộ rằng họ đang làm việc cùng với Ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken để điều phối phản ứng thích hợp đối với sự cố Ryanair, khi quan chức Mỹ tới Trung Đông để thúc đẩy các cuộc đàm phán hòa bình trong bối cảnh Israel-Hamas ngừng bắn.

Đáng chú ý là một vụ việc tương tự đã xảy ra vào năm 2013, khi máy bay của Tổng thống Bolivia lúc bấy giờ là Evo Morales bị Áo buộc phải hạ cánh khẩn cấp theo lệnh của Washington để tìm kiếm kẻ làm rò rỉ thông tin quan trọng là Edward Snowden. Sau đó, Snowden hóa ra không có trên tàu. Tuy nhiên, Nhà Trắng đã từ chối so sánh hai vụ việc.