Bởi vậy, hiểu biết về giới tính và giáo dục giới tính cho trẻ mầm non và tiểu học là điều vô cùng cần thiết đối với các bậc cha mẹ. Dù có một số người phản đối nhưng phần đông các chuyên gia đều tán thành nên dạy cho trẻ từ sớm các vấn đề về giới tính.

Trong quá trình giáo dục, cha mẹ cần dạy trẻ về các cơ quan trên cơ thể, sự khác biệt giữa nam và nữ, sự thay đổi của cơ thể khi trẻ bước vào tuổi dậy thì và các vấn đề về tình dục. Đây là một chủ đề nhạy cảm và mỗi độ tuổi, các bậc cha mẹ cần có một phương pháp hướng dẫn khác nhau để bé tiếp thu tốt nhất.

Dưới 2 tuổi: Trẻ em biết quan sát những bộ phận trên cơ thể và ý thức được cấu trúc hình thể của mình. Các cậu bé thích sờ “chim” mình, túm lấy nó và nghịch, nhất là vào buổi sáng khi ngủ dậy thấy “chim” của mình căng hơn.

Từ 2-4 tuổi: Trẻ ý thức được giới tính của mình, biết tự xếp mình vào giới nào, có trẻ biết và xác định được sự khác biệt của 2 giới tính. Các con phân biệt theo những dấu hiệu thuần túy hình thức như cách ăn mặc, kiểu tóc, sở thích về đồ chơi (con trai thích chơi súng, ôtô, đá bóng...; con gái thích chơi đồ hàng, búp bê).

Từ 4-6 tuổi: Trong khi chơi, nhiều bé thích chơi trò bác sĩ, trò cô dâu chú rể. Bé đem vào trò chơi này những kinh nghiệm trực quan của mình. Do đã quan tâm chút ít tới đặc trưng của mình, bé thích gần gũi, tiếp xúc với những đứa trẻ cùng giới tính. Điều này bộc lộ rõ hơn ở các em trai.

Giai đoạn này, trẻ rất thích khám phá. Không ít bố mẹ đã rất lúng túng với câu hỏi mà trẻ đưa ra: Con được sinh ra thế nào? Tại sao bạn ấy có “chim”, con lại không có?

Khi gặp những tình huống này, nhiều người đã né tránh và càng né tránh thì trẻ lại càng tò mò muốn biết. Do vậy, cách tốt nhất là trả lời câu hỏi của trẻ dần dần từng bước và cho trẻ tiếp cận với các kiến thức giới tính đặc trưng qua tranh ảnh phù hợp lứa tuổi.

Từ 7-9 tuổi: Trẻ đã để ý tới các thiên hướng giới tính và vấn đề tình dục. Chuyện bạn trai bạn gái khác nhau thế nào hay được đề cập nhiều hơn. Nếu không được thông tin đầy đủ, mỗi em tự xây dựng cho mình một lý thuyết riêng về chuyện giới tính. Ở tuổi này đã xuất hiện tình bạn nhất thời giữa nam và nữ.

Từ 10-12 tuổi: Lứa tuổi này, nhiều em gái đã bước vào lứa tuổi dậy thì, bắt đầu phát triển cơ quan sinh dục. Các em trai tuy phát triển chậm hơn so với bạn gái nhưng nhiều em cũng có dấu hiệu dậy thì.

Đây là giai đoạn bản năng giới tính của trẻ được bộc lộ rõ nét. Trẻ đã biết những hành vi tình dục của người lớn và nhiều em còn nói chuyện tiếu lâm về tình dục. Các cậu bé thấy có cái gì đó không yên, xao động trong mình, thích những sách báo có nội dung tình dục, mang tới trường những cuốn sách có minh họa. Trong lúc cùng xem chung, chúng cảm thấy có chút xao động tình dục.

Giai đoạn 13-15 tuổi: Đây là giai đoạn phức tạp về tâm sinh lý của giới trẻ. Phần lớn các bạn gái đã dậy thì đã có kinh nguyệt. Các cậu bé cũng phổng phao hẳn và muốn tỏ ra mình là người lớn.

Các cô, các cậu đã bắt đầu để ý tới nhau, đã xuất hiện tình cảm yêu đương nhưng âm thầm. Một số cậu bé đã có những giọt tinh trùng đầu tiên trong những giấc mơ hoặc khi thủ dâm. Con gái tuổi này đã quan tâm tới cặp vú của mình, xấu hổ khi thấy chúng lớn sớm, hay khum người lại để giấu độ lớn của chúng. Còn các cậu bé đã để ý tới cái phần nhô cao trong ngực áo các cô. Khi trêu đùa nhau, các cậu cố ý chạm vào chúng.

Giai đoạn này trẻ thích sưu tầm tranh ảnh khỏa thân, kể cho nhau nghe những chuyện tình ái và thường hay thủ dâm. Đây là hiện tượng sinh lý bình thường ở lứa tuổi này.

Từ 15-18 tuổi: Là giai đoạn có tình yêu đôi lứa, thậm chí có quan hệ tình dục. Đây là sự phát triển tự nhiên và tất yếu. Vì vậy, cha mẹ cần trang bị cho con kiến thức và hành vi tình dục an toàn, để tránh mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục như: HIV/AIDS, viêm gan B, các viêm nhiễm phụ khoa, bệnh lậu, giang mai... Giai đoạn này, trẻ yêu đương sẽ sao lãng chuyện học hành nên việc ủng hộ hay cấm đoán trẻ yêu là khá khó khăn.

Việc cấm đoán hay can thiệp quá mức sẽ khiến con đối phó và ngày càng giấu giếm, không bộc lộ tâm tư tình cảm với cha mẹ.

Có những em khi bị bố mẹ can thiệp chuyện tình cảm đã chống đối quyết liệt, thậm chí có những hành vi tiêu cực, khi ấy, việc giáo dục sẽ càng khó khăn hơn

Thế Vũ