Mối nguy hại từ thông tin sai sự thật

Trong thời đại bùng nổ công nghệ thông tin, các ứng dụng mạng xã hội như: Zalo, Facebook, Viber, Whatsapp, Signal… đã trở thành công cụ thiết yếu, kết nối, giao tiếp các chủ thể, tác động sâu sắc đến quá trình phát triển kinh tế, xã hội. Tuy nhiên, ngoài mặt tích cực đem lại, nhiều mặt trái của mạng xã hội cũng nảy sinh.

Trong đó, các vấn đề tiêu cực phổ biến gần đây là xu hướng lan truyền thông tin sai lệch, bịa đặt gây ảnh hưởng đến uy tín và danh dự của nhiều cá nhân cũng như tổ chức.

Đơn cử gần đây, nhiều phụ huynh có con em mắc bệnh tim bẩm sinh mong muốn được tiếp cận Quỹ mổ tim Hằng Hữu. Tuy nhiên, nhiều thông tin lan truyền trên mạng cho rằng Quỹ này đã dừng hoạt động, khiến nhiều người gặp khó khăn mong muốn nhận được sự tương trợ bị hoang mang.

Nhưng trên thực tế, các thông tin nói trên đều sai sự thật. Bởi Quỹ mổ tim Hằng Hữu vẫn hoạt động bình thường tại Bệnh viện Chợ Rẫy. Nhiều bệnh nhi mắc bệnh tim bẩm sinh có hoàn cảnh khó khăn đã được tiếp cận Quỹ và mổ miễn phí trong thời gian qua.

Là một trong những phụ huynh được sự hỗ trợ từ Quỹ mổ tim Hằng Hữu, chị Ngô Thị Hồng Sương (ngụ Quận 8, TP HCM) cho biết, con trai chị là cháu T.V.P (4 tuổi) mắc bệnh tim bẩm sinh, nhưng gia đình quá khó khăn không có đủ tiền phẫu thuật.

Đến khi tuyệt vọng khi không tìm được giải pháp cứu con, thì qua các đơn vị thiện nguyên, chị Sương đã được kết nối với Bệnh viện Chợ Rẫy. Tại đây, cả gia đình như vỡ òa khi Phòng công tác xã hội của bệnh viện thông báo bé P. sẽ được mổ tim miễn phí nhờ kinh phí từ Quỹ từ thiện Hằng Hữu. Sau hơn 3 tháng mổ tim, hiện sức khỏe bé P. đã ổn định.

Trường hợp gần đây nhất, đó là bé H.M.H (7 tháng tuổi, quê Long An), bị mắc bệnh tim bẩm sinh và buộc phải phẫu thuật, chi phí cho ca mổ lên tới trên 100 triệu đồng. Tuy nhiên, do số tiền này nằm ngoài khả năng của gia đình nên chị Đặng Thị Kim Tuyền, mẹ bé H. đã phải ôm con đi khắp nơi để tìm cơ hội cứu chữa.

May mắn thay, thông qua một đầu mối thiện nguyện, chị Tuyền cũng được kết nối sang Bệnh viện Chợ Rẫy. Tại đây, bé H. đã được sự hỗ trợ của Quỹ từ thiện Hằng Hữu để thực hiện ca mổ tim thành công mà không phải trả bất kì một chi phí nào.

Chia sẻ về Quỹ từ thiện Hằng Hữu, chị Tuyền cho biết: “Tôi cũng từng nghe tin đồn Quỹ mổ tim Hằng Hữu dừng hoạt động. Nhưng đến hiện tại con tôi lại được cứu sống bởi chính quỹ thiện nguyện này. Các tin đồn ác ý, sai sự thật lan truyền trên mạng sẽ vô tình tước mất cơ hội được sống của nhiều đứa trẻ kém may mắn”.

Những thông tin sai sự thật như trên không phải là hiếm trong thời điểm hiện tại, bởi nó đã trở thành trào lưu của những đối tượng thiếu hiểu biết. Cũng vì thế mà cơ quan chức năng đã liên tục nhận được nhiều đơn thư tố cáo từ nạn nhân của nạn “tin giả, tin sai sự thật” trên mạng xã hội.

Sự tàn nhẫn của hội chứng đám đông

Mặc dù pháp luật có quy định cụ thể về chế tài xử lý cho người sử dụng thông tin trên không gian mạng, nhưng một số lượng không nhỏ vẫn coi thường hoặc vô tư khi đưa thông tin không kiểm chứng hoặc có dụng ý để đạt được mục đích riêng.

Ông Võ Đỗ Thắng - Giám đốc Trung tâm An ninh mạng Athena nhận định, nhiều người cho rằng, không gian mạng là ảo nên có thể tự do làm bất cứ việc gì mình cho là có “lý”. Người ta dễ dàng đưa hình ảnh, phát ngôn, bình luận không kiểm chứng, sai lệch… tạo ra xu hướng dư luận. Nguy hiểm hơn những luồng dư luận ấy thành trào lưu ủng hộ hoặc bài xích, ban đầu trên không gian mạng, sau đó là tác động tới hành vi ngoài đời thực, gây tiêu cực cho xã hội.

Theo ông Thắng, để kiểm soát thông tin người sử dụng mạng xã hội, Nghị định 147/2024/NĐ-CP của Chính phủ quy định biện pháp thi hành việc quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet, thông tin trên mạng, người dùng mạng xã hội phải cung cấp thông tin cá nhân cơ bản gồm họ tên, ngày sinh, số điện thoại di động tại Việt Nam. Mạng xã hội phải thực hiện xác thực người dùng qua số điện thoại hoặc số định danh cá nhân đã đăng ký.

Chỉ các tài khoản mạng xã hội đã được xác thực mới được cung cấp thông tin, viết bài, bình luận, livestream và chia sẻ thông tin trên mạng xã hội. Nghị định quy định người sử dụng được bảo vệ thông tin theo quy định của pháp luật, đồng thời phải chịu trách nhiệm về nội dung do mình cung cấp, lưu trữ, truyền đưa, chia sẻ trên mạng.

Bên cạnh đó, có trách nhiệm tạm khóa, gỡ bỏ thông tin vi phạm, ảnh hưởng đến quyền lợi của tổ chức, cá nhân khác chậm nhất 48 giờ khi có yêu cầu từ người sử dụng mạng xã hội hoặc chậm nhất không quá 24 giờ khi nhận được yêu cầu từ cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền.

Đồng quan điểm, luật sư Nguyễn Thanh Biên (Đoàn Luật sư TP HCM) cho biết, Nghị định 147 đã có hiệu lực hơn 3 tháng nay, kì vọng sẽ làm trong sạch không gian mạng. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những trường hợp tài khoản mạng xã hội được tạo lập ở nước ngoài.

Do đó, cần có thêm cơ chế hợp tác quốc tế giữa các chính phủ và các nhà mạng xã hội để triển khai các biện pháp kỹ thuật trong phạm vi pháp luật cho phép nhằm xử lý vi phạm những tài khoản mạng xã hội được tạp lập bên ngoài lãnh thổ Việt Nam. Đồng thời cần tuyên truyền hướng dẫn những cá nhân bị thiệt hại do những tài khoản tạo lập bên ngoài Việt Nam cách xử lý phù hợp với luật pháp của nước mà chủ tài khoản có hành vi cung cấp thông tin sai sự thật.

“Song song với sự phát triển như vũ bão của công nghệ là các công cụ truyền thông trên môi trường mạng. Số lượng, quy mô người dùng mạng điện tử ngày càng lớn, lượng thông tin trên môi trường này khổng lồ. Pháp luật đã quy định cụ thể các chế tài xử lý hành vi sai phạm trên không gian mạng. Do đó người sử dụng nền tảng không gian mạng cần có trách nhiệm đối với hành vi của mình. Hành vi thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín… sẽ bị xử lý nghiêm khắc trước pháp luật”, Luật sư Nguyễn Thanh Biên cho biết.