Cuộc thi nhằm tuyên truyền, giới thiệu, tôn vinh và nhân rộng những gương thanh thiếu niên và những người khuyết tật, có hoàn cảnh khó khăn, nhưng luôn nuôi dưỡng ý chí mãnh liệt, khát khao vượt lên số phận khắc nghiệt, đặc biệt là trong thời gian chịu tác động của dịch bệnh COVID-19 vừa qua.

Góp phần phát huy tính năng động, sáng tạo của tuổi trẻ trong lập thân, lập nghiệp, vươn lên làm chủ cuộc sống, đóng góp tích cực vào sự phát triển của quê hương, đất nước, để mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt là lớp trẻ hiện nay học tập, noi theo.

Thông qua cuộc thi, Ban tổ chức kêu gọi sự quan tâm của xã hội, sự đồng hành, hỗ trợ của các nhà hảo tâm, các cá nhân, doanh nghiệp, tổ chức đóng góp kinh phí để trao tặng giải thưởng, sổ tiết kiệm cho một số cá nhân có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn đã nỗ lực vượt lên, vượt qua đại dịch COVID-19.

Ban tổ chức khuyến khích các tác giả viết bài có ảnh về chân dung, hoạt động lao động, sinh hoạt và có xác nhận của cơ quan hoặc chính quyền địa phương nhân vật đang sinh sống hoặc nơi làm việc, công tác về thành tích được giới thiệu trong bài dự thi.

Thể loại tác phẩm dự thi, gồm: bút ký báo chí, phóng sự, phóng sự điều tra, bài phản ánh, ghi chép, gương người tốt, việc tốt, video clip. Bài viết tham gia dự thi có độ dài từ 800 đến dưới 3.000 từ tiếng Việt, sử dụng phông chữ Times News Roman, cỡ chữ 14. Bài dự thi thể hiện dưới dạng phóng sự video clip dài từ 3 - 5 phút.

Phát biểu phát động cuộc thi, nhà báo Nguyễn Toàn Thắng, Tổng biên tập Tạp chí Thanh niên, Trưởng ban tổ chức cuộc thi cho biết: "Từ Cuộc thi lần đầu tiên diễn ra vào năm 1999, Cuộc thi “Vượt lên số phận” đã mang lại kết quả đáng khích lệ, giúp cho những cá nhân có hoàn cảnh khó khăn, khuyết tật, có thêm động lực phấn đấu để trở thành những người có ích cho xã hội. Ý chí, nghị lực phấn đấu vươn lên của những con người đáng khâm phục đó, thực sự là tấm gương sáng, để mọi người, đặc biệt là cho giới trẻ cùng học tập, noi theo.