Theo Bộ trưởng TN&MT, qua tổng kết thực tiễn Nghị quyết 19 và Luật Đất đai cho thấy khung giá đất hiện nay được quy định cho một thời gian khá dài 5 năm, làm căn cứ cho địa phương ban hành bảng giá đất, không được cao hơn 30% khung giá.

Đồng thời, khung giá đất chỉ quy định mức tối thiểu, tối đa theo vùng và địa bàn trong vùng.

Như đất ở phi nông nghiệp thì phân theo đồng bằng, trung du, miền núi; đối với đất ở đô thị thì theo loại đô thị đặc biệt, loại I, loại II, loại III chưa đủ độ dày, chi tiết để đảm bảo phù hợp với các yếu tố hình thành giá đất như vị trí, khả năng sinh lợi... Có biên độ rất rộng giữa giá tối thiểu, tối đa do đó cũng không điều tiết được vấn đề giá đất giáp ranh...

Trong khi đó, thị trường bất động sản vận động, thay đổi liên tục làm cho mức giá bị giới hạn trong khung giá rất nhanh trở nên lạc hậu, thấp xa so với thị trường, nhất là tại các thành phố.

Ví dụ giá đất cao nhất tại đô thị đặc biệt trong khung giá hiện nay là 129,6 triệu đồng. Được phép biến động trong biên độ 30% thì mới là hơn 164 triệu đồng. Như vậy quá thấp so với thực tế ở khu vực Hàng Ngang, Hàng Đào (Hà Nội) hay các khu vực trung tâm quận 1 (TP HCM).

Thực tế đó dẫn đến khung giá đất thấp, khó khăn cho địa phương ban hành bảng giá đất phù hợp với giá đất thị trường. Một số địa phương đề nghị cho phép ban hành bảng giá đất vượt khung giá, đề nghị bỏ khung giá đất.

"Việc bỏ khung giá đất thì bảng giá đất sẽ tiệm cận với giá đất cụ thể và góp phần tiến tới xóa bỏ cơ chế hai giá, giảm thất thoát, tăng thu cho ngân sách nhà nước. Đây là chủ trương đúng đắn" - Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhận định.

Liên quan đến tính thuế mua bán đất theo giá thị trường, theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, trong 5 năm tới có thể chưa thay đổi nhiều trong việc chuyển nhượng đất. Tuy nhiên, sau 5 năm nữa, Bộ sẽ tính phương án thu giá trị gia tăng từ việc chuyển nhượng đất.

Theo đó, sẽ không thu thuế theo hợp đồng mua bán công chứng. Thuế chuyển nhượng đất sẽ được tính theo bảng giá đất hàng năm, theo giá thị trường. Khi áp dụng quy định này, người mua bán đất khai giá trong hợp đồng thấp hay cao cũng không ảnh hưởng đến việc tính thuế.

Theo Bộ trưởng TN&MT, vấn đề định giá, tài chính đất không công bằng và minh bạch là nguyên nhân gây khiếu kiện, tham nhũng, vi phạm thời gian qua. Muốn khắc phục tình trạng này cần thay đổi cách định giá đất để sát giá thị trường. 

Thị giá thị trường có thể biến động, nhưng sẽ có phương pháp đưa đến giá trị trung bình của thị trường ổn định. Trên cơ sở này dần hình thành dữ liệu thông tin giá đất thị trường. Bản đồ dữ liệu đất đai sẽ đăng tải giá đất. Công thức định giá đất theo thị trường được hình thành. Dựa theo bản đồ, người dân có thể tự định giá được từng thửa đất mà không cần nhờ bên tư vấn nào.

Về tiến độ xây dựng dữ liệu giá đất sát giá thị trường, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, đây cũng chính là một trong những nhiệm vụ đặt ra trong sửa đổi Luật Đất đai lần này.

Đó là xây dựng hệ thống thông tin và dữ liệu đất đai đa mục đích, thống nhất, tập trung kết nối từ Trung ương đến địa phương, thể hiện thông tin đến từng thửa đất. Bộ TN&MT đang chủ trì xây dựng hệ thống, hiện nay một số địa phương đã đưa vào sử dụng phục vụ người dân. Mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 sẽ đi vào hoạt động chung cho cả nước.

Cái khó nhất chính là thông tin đầu vào chính xác để phản ánh đúng bức tranh của thị trường, giá trị của từng thửa đất. Để làm được điều đó, dự luật đã đưa vào những quy định, như là: Giá đất xác định thông qua giá trúng đấu giá quyền sử dụng đất; áp thuế chuyển quyền sử dụng đất thông qua bảng giá để người sử dụng đất khai báo đúng giá giao dịch thực tế để thiết lập được hệ thống giá đất.

Các giao dịch về quyền sử dụng đất của các dự án phải qua sàn. Thực hiện thanh toán giao dịch không dùng tiền mặt để quản lý được dòng tiền. Có chế tài để xử lý đối với trường hợp không khai báo, đăng ký giá đúng giá trị giao dịch trên thị trường.

“Với quy định nêu trên, hy vọng sẽ xây dựng được hệ thống dữ liệu giá đất phản ánh được giá thị trường” – Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết.