Lần đầu tiên được phát hiện ở Colombia vào đầu năm nay, biến thể Mu đã được báo cáo trong các đợt bùng phát lẻ tẻ ở các khu vực Nam Mỹ và Châu Âu.

Nhưng nó không diễn ra theo cách mà biến thể Delta đã có, và các chuyên gia cho rằng cần được nghiên cứu một cách kỹ lưỡng để có thể đưa ra những cảnh báo cụ thể hơn về biến thể Mu.

Mặc dù  B1621 hay Mu chỉ chiếm một phần nhỏ các ca nhiễm trên toàn cầu, nhưng các nhà khoa học đang xem xét liệu biến thể này có thể có các đặc tính giúp nó vượt qua các biện pháp bảo vệ miễn dịch được xây dựng bằng cách tiêm chủng hoặc chống lây nhiễm trong quá khứ hay không.

Dưới đây là những gì chúng ta biết về chủng vi khuẩn SARS-CoV-2 Mu.

Biến thể Mu là gì?

Còn được gọi là biến thể B.1.621, biến thể Mu của COVID-19 được phát hiện lần đầu tiên ở Colombia vào tháng Giêng và hiện nó đã được liệt kê là một trong năm biến thể được WHO quan tâm.

Điều đó có nghĩa là trong khi WHO cho rằng nó đáng được theo dõi đặc biệt, biến thể Mu được coi là ít vấn đề tiềm ẩn hơn so với chủng Delta hoặc Alpha của virus SARS-CoV-2, vốn được coi là những biến thể đáng lo ngại do độc lực gia tăng của chúng.

Đây là biến thể quan tâm đầu tiên được thêm vào danh sách kể từ tháng 6, khi biến thể Lambda được công bố trước đó.

Theo báo cáo dịch tễ học mới nhất của WHO, biến thể Mu đã được liệt kê là "cần quan tâm" vì nó có một "chòm sao đột biến cho thấy đặc tính tiềm ẩn của khả năng thoát miễn dịch" cần được nghiên cứu thêm.

Paul Griffin, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm từ Mater Health Services và Đại học Queensland, cho biết các chuyên gia y tế liên tục theo dõi các "biến thể trốn thoát" có thể dễ dàng lây nhiễm cho những người được tiêm chủng thông qua các đột biến trên protein đột biến của virus.

Ông nói: “Nếu lượng protein tăng đột biến đó thay đổi đáng kể, thì chắc chắn có khả năng vắc xin của chúng ta có thể hoạt động kém hiệu quả hơn. Chúng tôi nghĩ rằng sẽ có lúc điều đó hoàn toàn có thể xảy ra, nhưng chúng tôi thực sự chưa thấy nó lúc này".

WHO nhấn mạnh rằng cần phải nghiên cứu thêm để hiểu tác động của biến thể Mu, nhưng Tiến sĩ Griffin cho biết vẫn chưa có bằng chứng nào cho thấy biến thể Mu phù hợp để đánh dấu như một “biến thể trốn thoát”.

Theo WHO, tỷ lệ nhiễm COVID-19 toàn cầu của Mu đã thực sự giảm kể từ lần đầu tiên được phát hiện, tuy nhiên "tỷ lệ nhiễm ở Colombia (39%) và Ecuador (13%) đã liên tục tăng lên".

Biến thể Mu chỉ chiếm dưới 0,1% tổng số ca nhiễm COVID-19 trên toàn cầu, nhưng sự bùng phát của B.1.621 cũng đã được báo cáo ở các khu vực của Mỹ và Châu Âu.

Biến thể Mu có thể có ý nghĩa gì đối với vắc xin?

Báo cáo dịch tễ học của WHO cho biết dữ liệu sơ bộ cho thấy biến thể Mu dường như có khả năng chống lại các kháng thể cao hơn.

Nhưng Tiến sĩ Griffin cho biết những thử nghiệm trong phòng thí nghiệm không cung cấp bức tranh đầy đủ về cách hoạt động của khả năng miễn dịch của con người trong thế giới thực.

“Những nghiên cứu trung hòa đó thực sự hữu ích… bởi vì chúng khá dễ thực hiện và khá nhanh chóng, nhưng chúng là một phần của câu chuyện chứ không phải toàn bộ câu chuyện”, ông nói.

"Chúng ta cần thấy điều đó trên lâm sàng, vì vậy trong thế giới thực, chúng ta thấy có sự thay đổi về đặc tính có nghĩa là vắc xin thực sự mất hiệu lực".

WHO cũng nói rõ rằng điều này cần được điều tra thêm và Tiến sĩ Griffin cho biết biến thể Mu không phải là loại khiến người Úc phải quan tâm nhiều. Úc hiện đang đối diện với một đợt bùng phát số ca nhiễm mới do biến thể Delta gây ra. Hầu hết các bang của nước này đang phải áp dụng các biện pháp phong tỏa chặt chẽ, trong nhiều tháng.

Những biến thể nào khác được WHO giám sát?

B.1.621 hay Mu là biến thể quan tâm thứ năm được WHO liệt kê là “biến thể quan tâm” và cũng có bốn biến thể nghiêm trọng hơn cần quan tâm. Cho đến nay, tất cả chín biến thể được chỉ định đều được đặt tên bằng một chữ cái khác trong bảng chữ cái Hy Lạp.

Năm biến thể được quan tâm gồm: Eta, được phát hiện lần đầu tiên ở nhiều quốc gia vào tháng 12 năm 2020; Iota, được phát hiện lần đầu tiên ở Mỹ vào tháng 11 năm 2020; Kappa, được phát hiện lần đầu tiên ở Ấn Độ vào tháng 10 năm 2020; Lambda, được phát hiện lần đầu tiên ở Peru vào tháng 12 năm 2020; Mu, được phát hiện lần đầu tiên ở Colombia vào tháng 1 năm 2021

Bốn biến thể cần quan tâm, được coi là có khả năng làm cho đại dịch tồi tệ hơn, gồm: Alpha, được phát hiện lần đầu tiên ở Vương quốc Anh vào tháng 9 năm 2020; Beta, được phát hiện lần đầu tiên ở Nam Phi vào tháng 5 năm 2020; Gamma, được phát hiện lần đầu tiên ở Brazil vào tháng 11 năm 2020; Delta, được phát hiện lần đầu tiên ở Ấn Độ vào tháng 10 năm 2020.

Số lượng các biến thể của virus SARS-CoV-2 sẽ thay đổi theo thời gian, vì virus càng lây lan thì càng có nhiều cơ hội đột biến.

Tiến sĩ Griffin nói rằng cách tốt nhất để hạn chế sự đột biến của virus là hạn chế sự lây lan của nó. Ông nói: “Càng nhiều người được tiêm chủng, vật chủ ít nhạy cảm hơn mà virus có thể sống, và trải qua quá trình tiến hóa và đạt được những đặc tính này”, ông nói.

Sau hơn một năm rưỡi kể từ khi virus Corona gây ra bệnh COVID-19 bùng phát ở Vũ Hán, Trung Quốc, loại virus này đã tạo ra vô số biến thể.

Đáng lo ngại hơn, chỉ trong vài ngày qua, WHO và một số quốc gia đang cảnh báo về sự xuất hiện của những biến thể mới như: biến thể C.1.2 vừa được Nam Phi công bố; Biến thể Delta mới mang đột biến L452R ở biến thể Delta đồng thời mang đột biến N501S tương đồng với đột biến N501Y trên biến thể Alpha.

Trong bối cảnh hiện tại, khi các biến thể của virus Corona liên tục xuất hiện, việc đẩy nhanh tiêm chủng đang trở thành một vấn đề cấp bách, bên cạnh những biện pháp quyết liệt khác như phong tỏa chặt, thực hiện các quy tắc giãn cách xã hội, đeo khẩu trang, rửa tay sát khuẩn… nhằm hạn chế sự lây lan của dịch bệnh.