Cần ít nhất 411 tỷ USD để tái thiết Ukraine

Trong tuyên bố sau cuộc họp của Hội đồng Châu Âu tại Brussels hôm thứ Năm (29/6), các nhà lãnh đạo cho biết: “Hội đồng châu Âu đã đánh giá lại công việc thực hiện liên quan đến tài sản cố định của Nga,” đồng thời cho biết thêm rằng họ sẽ tiếp tục giải quyết vấn đề “phù hợp với luật pháp EU và quốc tế, đồng thời phối hợp chặt chẽ với các đối tác”.

Một ý tưởng được đưa ra ở EU là rút tiền lãi từ thu nhập do tài sản của Nga tạo ra trong khi vẫn giữ nguyên tài sản bị tịch thu trước đó.

Theo Anders Ahnlid, Tổng giám đốc của Ủy ban Thương mại Quốc gia Thụy Điển, đồng thời là người đứng đầu nhóm công tác EU đang xem xét các tài sản của Nga bị đóng băng, cách tiếp cận này có thể sẽ mang lại khoảng 3 tỷ euro (3,3 tỷ USD) mỗi năm.

“Đó là cách tốt nhất để sử dụng những tài sản này phù hợp với luật pháp EU và quốc tế”, ông Anders Ahnlid nói với CNN, đồng thời lưu ý rằng đó cũng là quan điểm của các luật sư tại Ủy ban Châu Âu, cơ quan đã hứa sẽ đề xuất một cách khai thác tài sản bị đóng băng của Nga trong vòng vài tuần.

Chia sẻ với các phóng viên tại Brussels hôm thứ Sáu (30/6), Chủ tịch Ủy ban Ursula von der Leyen nói: “Ủy ban sẽ đưa ra một đề xuất và chúng tôi sẽ tập trung một cách thận trọng vào lợi nhuận bất ngờ từ các tài sản bất động của Ngân hàng Trung ương Nga”.

Tuy nhiên, một số quốc gia thành viên EU và Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đã bày tỏ lo ngại rằng ngay cả một kế hoạch được nhắm mục tiêu cẩn thận cũng có thể làm lung lay niềm tin vào đồng euro với tư cách là đồng tiền dự trữ lớn thứ hai thế giới. EU đã rất nỗ lực để đối chiếu tính bất hợp pháp của cuộc tấn công vào Ukraine của Nga với việc tuân thủ nghiêm ngặt luật pháp của chính họ.

Một nhà ngoại giao cấp cao của EU yêu cầu giấu tên vì ông không được phép thảo luận về các cuộc họp kín cho biết: “Chúng ta phải tôn trọng các nguyên tắc của luật pháp quốc tế. “Đó là vấn đề về danh tiếng, về sự ổn định tài chính và niềm tin”.

Sử dụng tài sản bị đóng băng thế nào cho hợp pháp

Sau khi chiến sự Nga – Ukraine nổ ra vào tháng 2/2022, EU và Nhóm Bảy nước đã áp đặt các biện pháp trừng phạt chưa từng có đối với Nga, đóng băng gần một nửa dự trữ ngoại hối của nước này - khoảng 300 tỷ euro (327 tỷ USD) - cùng các biện pháp khác.

Khoảng 2/3 trong số đó, tương đương 200 tỷ euro (218 tỷ USD), hiện nằm trong quyền kiểm soát của EU, chủ yếu trong các tài khoản tại Euroclear, Công ty dịch vụ tài chính hàng đầu thế giới có trụ sở tại Bỉ.

Euroclear đóng một vai trò quan trọng trong thị trường toàn cầu, giải quyết các giao dịch xuyên biên giới và giữ an toàn hơn 40 nghìn tỷ đôla tài sản.

Vào tháng 4, tập đoàn này cho biết tiền mặt trên bảng cân đối kế toán của họ đã tăng hơn gấp đôi trong năm tính đến tháng 3, đạt mức 140 tỷ euro (153 tỷ USD), được thúc đẩy bởi các khoản thanh toán liên quan đến tài sản bị đóng băng của Nga, bao gồm cả trái phiếu.

Thông thường, các khoản thanh toán này sẽ được thực hiện cho các tài khoản ngân hàng của Nga, nhưng chúng đã bị chặn do lệnh trừng phạt và hiện bản thân chúng đang tạo ra số tiền lãi khổng lồ.

Euroclear thường xuyên đầu tư số dư tiền mặt dài hạn như vậy và trong quý đầu tiên, nó đã ghi nhận 734 triệu euro (802 triệu đô la) tiền lãi kiếm được từ số dư tiền mặt từ các tài sản của Nga bị trừng phạt.

Kế hoạch do nhóm làm việc của EU đề xuất sẽ liên quan đến việc sử dụng một khoản thuế đặc biệt để thu thu nhập lãi bất thường do Euroclear thực hiện từ các tài sản bị đóng băng của Nga, sau đó sẽ được nộp vào ngân sách EU để tái thiết Ukraine.

Phát biểu bên lề cuộc họp của EU hôm thứ Năm, Thủ tướng Latvia Arturs Krišjānis Kariņš cho biết tài sản của Nga bị đóng băng là "trái cây treo thấp".

Nhưng một quan chức cấp cao của EU đã cảnh báo về những hậu quả không lường trước được, chẳng hạn như khiến các quốc gia hoặc nhà đầu tư khác lo lắng về sự an toàn của tài sản của họ ở châu Âu.

Một cách để giảm rủi ro cho EU là phối hợp hành động với G7. “Tôi nghĩ rằng cuộc thảo luận tại G7 là khá quan trọng,” quan chức này nói thêm.

Ông Ahnlid lặp lại điều này, lưu ý rằng nhiều quốc gia thành viên EU đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khối này thực hiện các bước “song song với các đối tác G7”.

Điệp Nguyễn (Theo CNN)