Là Hãng phim non trẻ nhưng Hãng phim Tài liệu và Điện ảnh Nhân Dân đã bước đầu thành công và định vị được tên tuổi. Sau tác phẩm “Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh - Biên niên sử truyền hình” giành cú đúp Giải Đặc biệt ở Giải Báo chí Quốc Gia và Búa liềm vàng năm qua, mới đây, tác phẩm “Việt Nam - Tổ quốc nhìn từ biển” - bộ phim tài liệu dài kỳ đầu tiên về đề tài biển đảo được phát sóng nhân kỷ niệm 40 năm Công ước Liên Hợp quốc về Luật Biển và 10 năm Luật Biển Việt Nam đang được công chúng rất quan tâm. Nhà báo Lê Anh - Giám đốc Hãng phim, Tổng Đạo diễn đã có cuộc trò chuyện với Báo Nhà báo & Công luận xung quanh tác phẩm đặc biệt này.

Mong muốn thông điệp về khẳng định chủ quyền biển đảo được lan tỏa mạnh mẽ

+ Sau thành công của “Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh - Biên niên sử truyền hình”, bộ phim mới đang khiến khán thính giả rất quan tâm. Xin ông chia sẻ đôi điều về bộ phim tài liệu “Việt Nam - Tổ quốc nhìn từ biển” vừa ra mắt?

- Đây cũng là bộ phim mà Báo Nhân Dân được sự chỉ đạo của Ban Tuyên giáo Trung ương phối hợp với các kênh, đài truyền hình cả nước phát sóng rộng rãi như bộ phim “Việt Nam Thời đại Hồ Chí Minh - Biên niên sử truyền hình”. Chúng tôi mong muốn thông điệp về khẳng định chủ quyền, phát triển kinh tế biển, phát huy các giá trị văn hóa biển đảo được lan tỏa mạnh mẽ.

Như bạn đã thấy, bộ phim “Việt Nam Tổ quốc nhìn từ biển” gồm 40 tập (30 phút/tập) chia làm 3 phần. Phần 1 là Khẳng định và bảo vệ chủ quyền. Phần 2 là Phát triển kinh tế biển và Phần 3 là Đời sống văn hóa biển đảo.

Xin được dẫn lời của nhà báo Đinh Như Hoan - Phó Tổng Biên tập Báo Nhân Dân đã gói gọn nội dung đặc sắc của bộ phim này: “Với 40 tập phim tài liệu “Việt Nam - Tổ quốc nhìn từ biển” do Hãng phim Tài liệu và Điện ảnh Nhân Dân sản xuất, lần đầu tiên các bạn sẽ có một cái nhìn bao quát hơn, cụ thể hơn, đầy đủ hơn và sâu sắc hơn về Biển - Đảo, một bộ phận không thể tách rời của lãnh thổ và chủ quyền quốc gia của Việt Nam. Sự hình thành, xác lập và bảo vệ chủ quyền hoặc quyền chủ quyền trong suốt chiều dài lịch sử.

Những tiềm năng và thế mạnh trên nhiều lĩnh vực kinh tế, văn hoá, quốc phòng an ninh. Những câu chuyện, những dấu mốc, những sự kiện có tính lịch sử được giải mật qua nhiều nguồn tài liệu và nhân chứng từ quá khứ đến hiện tại.“Việt Nam - Tổ quốc nhìn từ biển” được công bố nhân kỷ niệm 40 năm Công ước Liên Hợp quốc về Luật Biển và 10 năm Luật Biển Việt Nam”.

Nhân dịp này, tôi xin được bày tỏ sự cảm ơn tới Tập đoàn Dầu khí Việt Nam và một số đơn vị thành viên của Tập đoàn như: Liên doanh Việt Nga Vietsovpetro, Công ty Cổ phần Lọc hóa dầu Bình Sơn... đã cùng đồng hành, tài trợ kinh phí sản xuất phim, để chúng tôi có thể chia sẻ bản quyền phát sóng miễn phí bộ phim cho tất cả các kênh đài truyền hình cả nước.

+ Bộ phim tài liệu ra mắt nhân một sự kiện đặc biệt lớn, chắc hẳn Hãng phim và ê-kíp đã có sự đầu tư cho “đứa con tinh thần” ấy rất xứng tầm, thưa ông?

- Đúng vậy. Đó là nỗ lực rất lớn của ê-kíp thực hiện thời gian qua, là sự tổng hòa từ trí tuệ, tâm huyết và cả tình yêu với Tổ quốc, với biển đảo quê hương. Thực ra ý tưởng làm bộ phim này được hình thành trong thời gian Hãng thực hiện bộ phim “Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh - Biên niên sử truyền hình”. Vào năm 2019, khi đi tìm tư liệu ở trong và ngoài nước, chúng tôi đã tìm thấy rất nhiều tư liệu, tài liệu quý nói về việc khẳng định và bảo vệ chủ quyền Tổ quốc. Tại thời điểm đó, chúng tôi đã nghĩ ngay tới việc làm một bộ phim về chủ quyền biển đảo. Sau này, khi xây dựng kịch bản, Hãng phim quyết định làm một bộ phim tổng thể về biển đảo, bao gồm cả bảo vệ chủ quyền, kinh tế biển và đời sống văn hóa biển…

Với chúng tôi, đây là bộ phim công phu không kém gì bộ phim “Việt Nam Thời đại Hồ Chí Minh - Biên niên sử truyền hình”, được chia làm 5, 6 kíp sản xuất nhưng luôn bàn bạc với nhau để chủ động sáng tạo và đảm bảo thời gian, tiến độ…

Để thực hiện được bộ phim này, chúng tôi gần như phải đi dọc đất nước, làm tiền kỳ ở 28 tỉnh, thành ven biển và tất cả các đảo tại Việt Nam, có sự phối hợp với rất nhiều đơn vị từ Tổng cục Chính trị, các đơn vị quân khu ven biển, chính quyền địa phương, Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam… thậm chí là “nằm vùng” ở nhiều đảo, cảng biển, giàn khoan xa xôi nhất của Tổ quốc để quay được những thước phim sống động nhất.

Khi sức ép thành công là động lực thúc đẩy

+ “Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh - Biên niên sử truyền hình” đã là một bộ phim được đánh giá rất cao… Thành công lớn ấy có là sức ép và thách thức đối với ông cùng công sự không, thưa Giám đốc?

- Bộ phim “Việt Nam Thời đại Hồ Chí Minh - Biên niên sử truyền hình” rất vinh dự từng lần đầu tiên đoạt hai giải đặc biệt danh giá - Giải Báo chí Quốc gia và Giải Búa liềm vàng, được công chúng đón nhận, ủng hộ… Tôi và cả Hãng phim luôn hiểu rằng, khi đã có sản phẩm tốt rồi thì những sản phẩm sau nếu không cố gắng mà để kém đi thì quả thực là... xấu hổ.

Trong quá trình làm phim, cũng bởi những áp lực ấy, mà mọi khâu sản xuất của bộ phim đều phải được làm rất cẩn thận và chu đáo. Sức ép ấy thúc đẩy mình phải cố gắng hết sức để thực hiện. Để duy trì như bạn nói, “từ đỉnh này sang đỉnh khác”, với vai trò là Tổng Đạo diễn tôi thật sự “mất ăn mất ngủ”. Bạn hình dung là có những tập, đạo diễn phải duyệt đến cả chục lần, chúng tôi phải ngủ bán trú tại cơ quan nhiều đêm để duyệt và làm phim.

Nhiều trường hợp Hội đồng duyệt phim duyệt ý tưởng, nội dung phim rồi nhưng bản thân ê-kíp chưa thấy ưng ý vẫn sẵn sàng làm lại. Chúng tôi cẩn thận rà lại từng tí một trước khi đưa lên phát sóng để công chúng được tiếp cận với một sản phẩm chính thống, chuẩn xác và chất lượng nhất có thể. Hy vọng đây sẽ kho dữ liệu đặc biệt và đáng quý về biển đảo Tổ quốc!

+ Ông từng nói đại ý rằng, cả bộ phim trước và bộ phim này, Hãng phim đều “mạnh dạn” khai thác những góc khuất, độ trễ của lịch sử và cả những vấn đề nhạy cảm… Tôi hiểu đó là những điều không dễ thể hiện. Điều gì khiến Tổng Đạo diễn và cộng sự của mình quyết định thực hiện những điều không dễ ấy?

- Bộ phim trước cho đến bộ phim này, ê-kíp thực hiện đều lựa chọn con đường phản ánh một cách chân thực, khái quát, nhiều chiều, không né tránh, không bỏ qua sự kiện. Thậm chí cũng đã mạnh dạn “chạm” vào nhiều vấn đề nhạy cảm, những góc khuất, những vấn đề của lịch sử đã từng gây tranh cãi… và cần độ trễ nhất định, mang góc nhìn công bằng, cân bằng.

Tuy nhiên, một trong những yếu tố mà ê-kíp làm phim tự hào là mức độ dày dặn của tư liệu, tài liệu, sự tận tụy kiếm tìm được những chứng lý lịch sử quan trọng, những “cột mốc sống” giá trị. Thế nên, khi làm về những câu chuyện lịch sử, những vấn đề trái chiều, những vấn đề công chúng quan tâm như thế, tôi luôn quan niệm rằng, chúng ta không làm thì mãi mãi chúng ta không có những câu hỏi, câu trả lời thỏa đáng cho lịch sử, cho thế hệ mai sau. Đó vừa là nhiệm vụ, vừa là trách nhiệm của thể loại phim tài liệu.

Tất nhiên, làm phim dạng này đòi hỏi sự cẩn trọng, cẩn thận và phải có tính xác thực, thuyết phục chứ không thể nói một chiều được. Có thể bộ phim phát sóng sẽ có những luồng ý kiến khác nhau nhưng nội dung đa chiều, cách thể hiện thuyết phục và chân thực luôn là điều lựa chọn của chúng tôi… Làm phim với tâm thế ấy và luôn hướng đến sự đòi hỏi ngày càng cao hơn của công chúng, nên nếu tiếp tục có cơ hội được thực hiện những việc khó hơn, chúng tôi cũng luôn sẵn sàng.

+ Vâng, xin trân trọng cảm ơn ông!

Hà Vân (Thực hiện)