Freelancer – xu hướng làm việc đi đầu thời đại

Làm freelancer đang trở thành một xu hướng ngày càng phổ biến trên toàn thế giới. Ở Mỹ, nơi mà trào lưu làm freelance phát triển mạnh mẽ nhất, hiện có hơn 40 triệu lao động nước này từ bỏ một công việc toàn thời gian ở công sở để làm tự do.

Không giống như làm nhân viên, freelancer được phép làm việc cho nhiều người sử dụng lao động cùng lúc và thực hiện các nhiệm vụ theo cách riêng của họ, miễn là công việc được tiến triển theo đúng yêu cầu của khách hàng. Xu hướng làm việc này đã và đang thu hút nhiều bạn trẻ trên khắp thế giới, đặc biệt tại Trung Quốc.

Hơn 200 triệu người trẻ ở Trung Quốc làm nghề tự do, với hơn 16% sinh viên mới tốt nghiệp tự xếp loại mình vào thống kê đó trong năm ngoái, theo một báo cáo của iiMedia Research được công bố vào tháng 3/2022.

Trong đó, khoảng 48,7% người được hỏi cho biết họ chọn công việc linh hoạt vì có thể cho họ “quyền tự do quản lý thời gian của mình”. Xu hướng làm việc tự do ở quốc gia đông dân nhất thế giới đang dần được ưa chuộng hơn.

Năm 2021, nhận về tấm bằng cử nhân đại học danh giá, Fang Yu đã chọn một cuộc sống làm việc sáng tạo, linh hoạt giờ giấc thay vì tìm kiếm một công việc cố định văn phòng, nhức óc trong lĩnh vực mà anh không mấy quan tâm.

Chàng trai 25 tuổi này bắt đầu mưu sinh với tư cách là ca sĩ tại các quán bar khác nhau ở thành phố Hàng Châu, miền đông Trung Quốc. Có thể thu nhập không cao, nhưng ít nhất anh đã có khoảng trời tự do cho mình.

“Các yêu cầu về trình độ giáo dục đối với các ngành khác nhau đang tăng lên, vì vậy nhiều sinh viên như chúng tôi dường như đang có ít cơ hội hơn. “Thay vì bán mạng để kiếm được số tiền từ công việc không phù hợp, tôi quyết định làm những gì mình thích”, anh chia sẻ

Đại dịch Covid-19, thất nghiệp, giá cả tăng, áp lực cơm áo gạo tiền là những nguyên nhân đè nặng lên vai của nhiều người trẻ Trung Quốc. Chưa kể tới áp lực từ gia đình, quy chuẩn xã hội áp đặt lên mỗi cá nhân từ khi họ ra đời.

Đối mặt với thị trường việc làm ảm đạm trong một nền kinh tế đang suy yếu, làm việc tự do - hay hoàn toàn bỏ việc để "nằm im" - là một trong số ít cách giới trẻ Trung Quốc cảm thấy mình có thể làm để giành được quyền tự chủ.

Thất nghiệp và tâm lý của nhiều người trẻ

Trong năm 2022, kỷ lục 10,76 triệu sinh viên tốt nghiệp sẽ tham gia thị trường việc làm, gây áp lực lớn hơn nữa lên Bắc Kinh trong việc ổn định việc làm ở nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Trong khi đó, tỷ lệ thất nghiệp ở những người trẻ độ tuổi từ 16 - 24 tuổi là 18,7% vào tháng 8, cao hơn gấp đôi so với ở Hoa Kỳ.

He Jiazhi, 26 tuổi, giáo viên tiểu học tại thị trấn nhỏ nằm ở phía Đông tình Nội Mông, đã bị sa thải vào tháng 4. Kể từ khi gia nhập lại thị trường việc làm, anh thấy đây chính là môi trường cạnh tranh khắc nghiệt, chỉ cần chút “ngó lơ” có thể ngay lập tức thất nghiệp.

“Trước đây, tôi có thể dễ dàng kiếm được một công việc với mức lương đủ sống, nhưng đến năm nay, nhiều nơi đột nhiên yêu cầu bằng cử nhân và bằng cấp của tôi không phù hợp với tiêu chí họ đưa ra,” anh nói.

Tuy nhiên, chàng trai 26 tuổi này dường như không quá lo lắng về tình hình của mình, vì anh đã cắt giảm chi phí sinh hoạt của mình ở mức tối đa. Cho rằng làm việc chăm chỉ sẽ chẳng kiếm được số tiền thoả ý nguyện, anh hạ quyết tâm sẽ làm việc mình thích “nằm im một chỗ” tận hưởng cuộc sống hơn.

Tâm lý "nằm phẳng" , tư duy "tiền bạc không liên quan tới hạnh phúc và nếu việc gì khó quá thì mạnh dạn bỏ qua" đã thu hút được giới trẻ Trung Quốc trong hai năm qua. Chán ngán với những giờ làm việc mệt mỏi và triển vọng kinh tế ảm đạm, những người trẻ tuổi đang phấn đấu vì mục tiêu sống của họ, bỏ ngoài tai những tiêu chuẩn rập khuôn của xã hội.

Nhóm “hạ cấp tiêu dùng” trên Douban, một cộng đồng chia sẻ trên mạng xã hội đã thu hút hơn 360.000 thành viên và hơn 340.000 người đã tham gia nhóm, nơi những người trẻ này thảo luận về cách cắt giảm chi tiêu để sống một cuộc đời của riêng mình.

Đối với những người đang đi làm, bối cảnh kinh tế đầy thách thức đã khiến đồng lương của họ trở nên eo hẹp hơn. Trong năm 2022, lớp sinh viên tốt nghiệp kỳ vọng mức lương hàng tháng là 6.295 nhân dân tệ (~21 triệu vnd), giảm 6% so với năm ngoái, theo công ty tuyển dụng Zhilian.

Trong khi nhiều người chọn làm việc tự do, ngày càng nhiều thanh niên Trung Quốc chọn làm việc trong khu vực công để ổn định sự nghiệp.

Ước tính, trong năm 2022, có khoảng 2,123 triệu người đã tham dự kỳ thi công chức của Trung Quốc, tăng 35% so với cùng kỳ năm ngoái. Khoảng 1,39 triệu người đã vượt qua bài kiểm tra nhưng số lượng chỉ tiêu chính thức chỉ là 26.000 người.

Điều này có nghĩa là trung bình 37 người đang cạnh tranh cho một vị trí công chức, theo “Báo cáo Dữ liệu lớn về Tuyển dụng Trường học năm 2022” của Zhilian vào tháng 5/2022.

Tuy nhiên, sự ổn định của các công việc nhà nước vẫn không đủ để thu hút nhiều người trẻ tại Trung Quốc. Li Yutong, 27 tuổi, đã từ chức vào tháng 6 năm ngoái sau 4 năm làm kế toán cho một doanh nghiệp nhà nước ở Thượng Hải vì cô thấy môi trường làm việc truyền thống hấp dẫn và không giúp sự nghiệp của cô phát triển.

“Văn hoá làm thêm giờ vẫn còn tồn tại ở một số nơi. Có cảm giác như mọi người đang đánh đổi mạng sống của mình chỉ vì tiền, điều đó thực sự không đáng”, cô giãi bày.

Trong khi đó, Zhao Wenyao, một nhân viên bán hàng có 11 năm kinh nghiệm cũng đã nghỉ việc cách đây 4 tháng do căng thẳng và áp lực công việc.

Mặc dù Zhao cảm thấy lo lắng về sự nghiệp trong tương lai, nhưng cô cho rằng quyết định này đã cho phép cô có thời gian để quay lại với những điều cô ấy yêu thích trong cuộc sống.

Cô nói: “Ngày nay, càng nhiều người giống như những con ro bot không có linh hồn, thiếu tình yêu và niềm đam mê thực sự với công việc của họ”.

Lu Yu, phó giáo sư khoa Khoa học Xã hội Ứng dụng tại Đại học Bách khoa Hồng Kông cho hay sinh viên mới tốt nghiệp đã bị ảnh hưởng không đáng kể bởi đại dịch và nền kinh tế toàn cầu đang ảm đạm. Với tình hình này, những người trẻ tuổi chỉ có thể tự động viên mình để thay đổi sang một lối sống khác.

“Khi những người trẻ tìm thấy ánh sáng nơi cuối con đường, họ có thể chọn sống một cuộc sống khác, trọn vẹn hơn, ý nghĩa hơn”, ông chia sẻ.

Lê Na (Theo SCMP)