“Choáng váng” sau những phiên đấu giá quyền sử dụng đất

Thời gian vừa qua, dư luận liên tục “choáng váng” sau kết quả những phiên đấu giá quyền sử dụng đất với số tiền cao kỷ lục cho một lô đất hay 1m2 đất có giá lên đến hàng tỷ đồng. Điển hình như hôm 10/12, phiên đấu giá đất 4 lô đất Khu đô thị mới Thủ Thiêm (TP Thủ Đức) đã khiến thị trường phải "dậy sóng" khi thu về số tiền 37.346 tỷ đồng, gấp 7 lần giá khởi điểm. Trong đó, lô đất 3-12, diện tích 10.060 m2 đã được đấu giá thành công với số tiền 24.500 tỷ đồng, tương đương hơn 2,45 tỷ đồng một m2, gấp 8,3 lần so với mức khởi điểm.

Trước đó, sáng ngày 30/10, tại Hà Nội, phiên đấu giá 25 lô đất tại khu X4, phường Mai Dịch, quận Cầu Giấy cũng đã khiến thị trường “sửng sốt” với mức giá cao nhất của phiên là 360 triệu đồng một m2, gấp đôi giá khởi điểm, cho lô đất diện tích 44,5 m2 mặt phố Dương Khuê. Cùng với đó, các lô đất còn lại cũng có giá trúng thầu cao gấp 2-2,5 lần dù giá khởi điểm đã gần 200 triệu đồng/1m2.

Tuy nhiên, cũng có hiện tượng tại một số tỉnh thành xảy ra tình trạng “bỏ cọc” sau phiên đấu giá. Như tại huyện Yên Dũng (tỉnh Bắc Giang) trong năm 2021, có những khu đất đấu giá có giá thu về cao 1,8 lần so với giá khởi điểm. Tuy nhiên, tỷ lệ bỏ cọc lên tới 33%, tức là 1/3 số người đấu giá đã bỏ cọc.

Tình trạng bỏ cọc cũng diễn ra tại nhiều tỉnh thành khác như Hà Nội, Thanh Hóa… Các cuộc đấu giá đất được tổ chức liên tục thời gian qua với lợi thế là đất sạch, đã hoàn thiện xong hạ tầng, pháp lý được chính quyền địa phương đảm bảo, có thể nhanh chóng làm sổ đỏ. Tuy nhiên, thay vì đấu giá đất để xây dựng nhà cửa, làm ăn ổn định cuộc sống, nhiều phiên đấu giá đã trở thành “miếng mồi” để những đối tượng đầu cơ lợi dụng kiếm lời, trục lợi.

Trước hiện tượng một số trường hợp đấu giá đất có kết quả cao gấp nhiều lần so với giá khởi điểm, có nhiều bất thường, mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện 1767/CĐ-TTg về tình hình thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất trong thời gian qua.

Theo đó, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương rà soát công tác tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất trên địa bàn đảm bảo đúng pháp luật, công khai, minh bạch; kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm các quy định pháp luật trong đấu giá đất, ngăn chặn hành vi lợi dụng đấu giá để gây nhiễu loạn thị trường, trục lợi.

Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Công an chỉ đạo công an các địa phương tăng cường nắm tình hình, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm quy định pháp luật trong việc đấu giá quyền sử dụng đất.

Thanh kiểm tra nhằm chấm dứt việc “thổi giá” đất

Trao đổi với phóng viên báo Nhà báo và Công luận, PGS. TS Bùi Thị An – Đại biểu Quốc hội khóa XIII đánh giá, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ là rất kịp thời, đảm bảo giữ vững kỉ cương trong thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất, bởi thời gian vừa qua, việc đấu giá quyền sử dụng đất đã có “hỗn loạn”.

“Như phiên đấu giá đất Khu đô thị mới Thủ Thiêm (TP Thủ Đức), không có lý gì là một 1m2 đất tại đó có giá đến hơn 2,4 tỷ một mét vuông đất, điều đó là vô lý hoàn toàn. Do đó, khi mà Thủ tướng chỉ đạo là rất kịp thời, các cơ quan có liên quan phải làm rõ, để sao cho giá đất tương xứng với giá trị thực của nó,  đúng giá cả của thị trường”, PGS. TS Bùi Thị An nói.

Bà Bùi Thị An cũng cho rằng, phía sau những phiên đấu giá với mức giá của một lô đất “trên trời” thể hiện rõ điều bất thường. Từ điều bất thường này sẽ dẫn đến sự hỗn loạn của thị trường bất động sản. “Sự hỗn loạn của thị trường sẽ ảnh hưởng không những đến sự quản lý của nhà nước, mà còn ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý người dân, sẽ làm cho người dân mất lòng tin, bởi chính họ cũng không hiểu tới đây giá đất  sẽ leo thang thế nào...? ”, bà An nêu rõ.

PGS. TS Bùi Thị An đề nghị, các cơ quan trong đó có Cơ quan Công an cần nhanh chóng vào cuộc để làm rõ: Tại sao lại có sự bất thường khi 1m2 đất qua đấu giá lại có giá hơn 2,4 tỷ đồng như tại Thủ Thiêm? Tìm được ra điều bất thường sẽ tìm được ra gốc rễ vấn đề, để chấn chỉnh những phiên đấu giá thời gian tới.

Chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú cho biết, vấn đề về đấu giá quyền sử dụng đất thời gian qua diễn ra hết sức phức tạp, bên cạnh đó là pháp luật chưa đầy đủ. Trong khi đó, những khung giá đất của địa phương lại lạc hậu so với thời cuộc, đưa ra khung giá trong một thời gian dài nhưng không thay đổi theo giá thị trường.

Tuy nhiên, ông Vũ Vinh Phú cũng cho rằng, vừa qua có những phiên đấu giá quyền sử dụng đất đã “thổi giá”, khiến thị trường nhiễu loạn. “Như phiên đấu giá tại Thủ Thiêm với hơn 2,4 tỷ đồng một mét vuông đất thì không thể có chuyện đó. Với mức giá trên trời như vậy sẽ làm đảo lộn giá cả của cả một đất nước. Liệu nhà đầu tư ấy là Tập đoàn Tân Hoàng Minh có dám bỏ tiền ra mua 1m2 đất ấy với giá hơn 2,4 tỷ đồng không?”, ông Phú nêu ví dụ.

Theo chuyên gia Vũ Vinh Phú, thời gian tới, Sở Tài nguyên và Môi trường các địa phương cần kịp thời tham mưu cho UBND các tỉnh, thành phố điều chỉnh giá đất một cách phù hợp, có khung giá hợp lý để làm cơ sở cho những cuộc đấu giá đất sau này.

Cũng theo ông Vũ Vinh Phú, việc tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất một cách khách quan, đảm bảo đúng quy định của pháp luật thì chính quyền cơ sở, trong đó có UBND cấp huyện, UBND cấp tỉnh phải có những theo dõi, chỉ đạo sát sao, kịp thời. “Việc chỉ đạo kịp thời sẽ chấn chỉnh tình trạng giá đất nhảy “lung tung”. Trong khi đó, những đối tượng ‘cò’ nhà đất hoạt động rất tinh vi, điều này đòi hỏi cơ quan chức năng phải thanh tra, kiểm tra phải làm một cách kiên quyết nhằm chấm dứt việc thổi giá đất, tung tin thất thiệt về dự án”, ông Phú nêu rõ và cho biết, việc thổi giá, tung tin thất thiệt từ “cò đất” sẽ làm đảo lộn thị trường nhà, đất.

Song song với việc làm rõ nguyên nhân bất thường qua đấu giá quyền sử dụng đất, chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú cũng cho rằng, UBND các tỉnh, thành phố cần rà soát các dự án chậm tiến độ, dự án treo và kiên quyết thu hồi các dự án “ôm đất” không triển khai. Ông Phú cho rằng, những dự án này làm chậm quá trình phát triển của địa phương, lãng phí tài nguyên và cũng là một dạng đầu cơ nhà, đất cần phải bị xử lý.

Liên quan đến tình trạng “bỏ cọc” sau đấu giá quyền sử dụng đất, ông Vũ Vinh Phú cho biết, nguyên nhân là do các cơ quan quản lý nhà nước cùng với chính sách pháp luật chưa có các biện pháp đủ mạnh, chưa làm chặt chẽ để chấn chỉnh. Bên cạnh đó, tiền đặt cọc, chi phí tham giá đấu giá quá dễ và thấp dẫn tới những đối tượng lợi dụng để thổi giá thậm chí làm rối loạn thị trường đất đai từng thời điểm.

Chuyên gia cho rằng, cần nâng mức đặt cọc đấu giá lên sao cho các đối tượng không dám lợi dụng làm những chuyên vô lý động trời vừa qua để người có nhu cầu thưc sự tham gia đàng hoàng các phiên đấu giá. Thời gian tới, cơ quan quản lý nhà nước cần có chế tài đủ mạnh để răn đe, xử lý tình trạng này.

Quốc Trần