Quả thật, trách nhiệm của Tổng thống Joe Biden vượt xa kế hoạch giải cứu Covid-19 trị giá 1,9 nghìn tỷ đô la trên bệ phóng ở Quốc hội, một nỗ lực liên bang nhằm đẩy nhanh chiến dịch tiêm chủng vắc xin và thúc đẩy cứu trợ nhiều hơn cho hàng triệu người thất nghiệp.

Mặc dù chính quyền Trump đã triển khai tiêm chủng từ đầu thàng 12 năm ngoái, nhưng mục tiêu cung cấp đủ vắc xin cho toàn bộ người dân Mỹ vào cuối mùa hè là điều không dễ thực hiện, khi mà chính nước Mỹ cũng đang bị chậm trễ trong việc tiếp cận nguồn cung vắc xin.

Trong bối cảnh biến thể virus Corona đang diễn ra vô cùng phức tạp, hàng triệu bậc cha mẹ học sinh vốn đã khổ tâm vì hoàn cảnh của con cái họ - nhiều người trong số đó đã không tham gia các lớp học trực tiếp trong một năm qua, sẽ tiếp tục nếm trải nỗi dằn vặt và lo lắng vì chưa biết đến khi nào tình trạng này kết thúc.

Trong chuyến đi đầu tiên ra khỏi Washington tới Wisconsin trên cương vị Tổng thống Mỹ vào ngày 16/2, ông Biden đã phải đối đầu với những câu hỏi cấp bách về việc cuộc sống bình thường có thể tiếp tục được bao lâu trong những tháng tới.

Phải thừa nhận, trong gần một tháng qua, chính quyền Biden đã nỗ lực cải thiện công tác phòng chống đại dịch như đưa ra sắc lệnh đeo khẩu trang trên toàn quốc, cũng như phối hợp với các thống đốc bang đang kêu cứu ngăn chặn đại dịch trong nhiều tháng. Các thành viên trong Nội các của Joe Biden cũng nỗ lực chiến đấu để sớm đảm bảo an toàn cho việc mở cửa trường học trở lại.

Tuy nhiên, sau bốn tuần ở Nhà Trắng, nơi mà nhóm của Joe Biden từng hiểu rõ những sơ suất của chính quyền Trump đối với đại dịch bởi quá bận tâm đến cuộc chiến hậu bầu cử và phiên toàn luận tội, thì đến lượt họ, chính quyền Biden có thể rơi vào hoàn cảnh tương tự, có thể mắc những sai lầm trong việc xử lý đại dịch. Hiện họ đang nhận trách nhiệm chính trong việc tiếp nối cuộc chiến chống COVID-19 và họ sẽ phải đối mặt với sự chỉ trích và đổ lỗi cho các nỗ lực chậm trễ của liên bang.

Làm thế nào để các bang cân bằng giữa áp lực chính trị và kinh tế để dỡ bỏ các hạn chế đối với các doanh nghiệp, nhà hàng trong khi vẫn đảm bảo kiểm soát được đại dịch, khi mà các biến thể mới đang lây lan và tiến hóa nhanh chóng?

Đây là điều cần Joe Biden giải quyết.

Chính quyền Trump từng muốn nhanh chóng dỡ bỏ các hạn chế vào năm ngoái vì lý do chính trị của cá nhân, nhưng điều đó đã tạo điều kiện cho sự bùng phát mạnh mẽ vào cuối mùa hè. Lúc này, nhiều thống đốc của cả hai đảng đều đang mong muốn khôi phục quyền tự do đi lại, trong khi ông Biden lại muốn kiên nhẫn, duy trì các biện pháp hạn chế mạnh mẽ để ngăn chặn đại dịch trước khi đưa ra quyết định tiếp theo. Điều này có thể gây ra những xung đột chính trị mới trong nội bộ nước Mỹ.

Đây là bài toàn cần Joe Biden tìm lời giải.

Thúc đẩy quyết tâm quốc gia

Joe Biden tiếp quản một nước Mỹ có thuận lợi hơn so với Donald Trump khi vắc xin bắt đầu được triển khai, nhưng thách thức lại lớn hơn bởi nước Mỹ hiện tại đang thực sự “ngấm đòn” bởi cuộc khủng hoảng do COVID-19 mang lại.

Với gần nửa triệu người chết vì virus Corona, Joe Biden đang lãnh đạo một đất nước bị đánh gục về tinh thần và cảm xúc sau gần một năm bị cô lập, chia rẽ sâu sắc bởi đại dịch và cuộc bầu cử phân cực nhất lịch sử. Áp lực tâm lý càng trở nên trầm trọng khi bất cứ ai cũng bị ám ảnh bởi có thể nhiễm COVID-19 bất cứ lúc nào, ngay cả khi thực hiện một công việc đơn giản như đi siêu thị.

Bốn tuần trước, trong bài phát biểu nhậm chức ông Joe Biden đã tìm cách trấn an người Mỹ để truyền hy vọng rằng cuộc chiến phía trước chắc chắn sẽ giành chiến thắng và kêu gọi sự thống nhất, đoàn kết bởi nếu không có điều đó ông cho rằng việc phục hồi là không thể.

Một quan chức Nhà trắng nói hôm thứ Ba (16/2) rằng Tổng thống sẽ trình bày kế hoạch cứu trợ đại dịch tại Tòa thị chính, nhưng ông cũng mong muốn có một cuộc trò chuyện hai chiều, "lắng nghe và nghe những thách thức" của người Mỹ đang trải qua.

Sự kiện này cũng sẽ giúp Tổng thống Mỹ có cơ hội đầu tiên để giải quyết hậu quả của phiên toàn luận tội Donald Trump. Ông Joe Biden sẽ cảm nhận được thái độ của người dân Mỹ, cũng như tìm tiếng nói chung giữa hai đảng ở lưỡng viện cho tinh thần hóa giải chia rẽ.

Trong một tuyên bố bằng văn phản hôm thứ Bảy (13/2), ông đã cầu xin người Mỹ "hãy chấm dứt cuộc chiến không văn minh này và bảo vệ sức khỏe cho chính linh hồn của quốc gia chúng ta".

Hy vọng hay một bình minh giả?

Tổng thống Joe Biden đang nhận được tin tốt để chia sẻ. Tổng cộng có 42 tiểu bang đang có xu hướng giảm về số nhiễm Covid-19. Số trường hợp mắc mới hàng ngày cũng đã giảm hơn 20% so với tuần trước, trong 10 ngày liên tiếp và tốc độ giảm hiện tại đang cao hơn bất kỳ thời điểm nào khác trong đại dịch.

Trong khi số lượng ca nhiễm mới thường thấp hơn vào cuối tuần và ngày lễ, số trường hợp nhiễm mới trong Ngày Tổng thống là 53.883 ca, thấp nhất kể từ giữa tháng 10, theo dữ liệu của Đại học Johns Hopkins.

Số người chết trung bình mỗi ngày hiện là 3.000 người, nhưng con số này được cho là sẽ sớm bắt đầu giảm vì số người tử vong là một chỉ số trễ, và khi mà các chuyên gia cho rằng các kỳ nghỉ đã kết thúc như Lễ Tạ ơn, Giáng sinh và Năm mới, những sự kiến dẫn đến các ca nhiễm tăng vọt.

Các biện pháp giãn cách xã hội cũng có thể có tác động, nhưng có lẽ còn quá sớm để kết luận rằng việc tiêm chủng đang được triển khai là một yếu tố đóng góp chính.

Mỹ đã được phân phối 70 triệu liều vắc xin, hơn 54 triệu liều đã được tiêm chủng với 1,6 triệu liều được triển khai mỗi ngày. Tuy nhiên, mới 4,3% dân số được tiêm chủng đầy đủ hai liều. Lời hứa có 100 triệu liều vắc xin trong 100 ngày đầu tiên nắm quyền của ông Biden có thể đạt được, nhưng tham vọng tiêm chủng cho đa số người dân vào cuối mùa hè vẫn là câu hỏi lớn.

Ông Biden đã khôi phục các cuộc họp giao ban gần như hàng ngày của nhóm chiến dịch COVID-19 vốn đã biến mất trong nhiều tháng dưới chính quyền Trump. Song, điều này đã làm tăng áp lực đối với thông điệp rõ ràng và thực tế từ Tổng thống. Cuộc đối thoại của Joe Biden với đất nước trở nên phức tạp bởi những hạn chế nghiêm ngặt của Covid-19 do nhóm của ông thực hiện, một phần để làm gương cho người Mỹ, đã hạn chế việc đi lại của ông.

Thông thường, Tổng thống mới có thể đã thực hiện bài phát biểu trước phiên họp chung của Quốc hội vào thời điểm này, nhưng Joe Biden vẫn chưa có cơ hội để đưa ra một thông điệp quốc gia, hay chí ít là một một chính sách cho đến hiện tại, ngoài bài phát biểu nhậm chức.

Khoảnh khắc lãnh đạo

Như ban đầu đã nói, ông Joe Biden đang đối mặt với một khoảnh khắc lãnh đạo thực sự. Nói cách khác, các cử tri Mỹ cần vị Tổng thống thứ 46 của Mỹ lên tiếng ở thời điểm quan trọng như hiện tại. Sự phối hợp giữa chính quyền liên bang và các tiểu bang vẫn đang bộc lộ độ vênh nhất định, dẫn đến sự không thống nhất trong thực hiện các chính sách chung.

Trong một diễn biến mới đây, Hiệp hội Thống đốc Quốc gia lưỡng đảng đã viết thư cho Tổng thống Biden yêu cầu làm rõ ai và khi nào có thể tiêm chủng, cũng như các vấn đề rộng hơn liên quan đến phân phối vắc xin.

"Do sự lo lắng được tạo ra bởi nhu cầu và nguồn cung vắc xin, người dân Mỹ bắt buộc phải hiểu đầy đủ về quy trình", bức thư viết và kèm theo lời phàn nàn rằng Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) báo cáo về vắc xin được phân phối cho tiểu bang và quản lý đã gây nhầm lẫn cho công chúng.

Hiệp hội cảnh báo về sự không chắc chắn tương tự xung quanh việc chính phủ liên bang gửi vắc-xin trực tiếp đến các hiệu thuốc.

Câu hỏi về việc mở cửa trường học cũng vẫn còn rất mơ hồ. Trong một tuyên bố lặp lại ở Nhà Trắng vào tuần trước, thư ký báo chí Jen Psaki cho biết ông Biden cam kết đảm bảo các trường học mở cửa 5 ngày một tuần, sau khi các biện pháp an toàn được áp dụng. Đầu tuần này, bà Psaki lại đặt mục tiêu thành công vào một ngày một tuần.

Thông điệp từ CDC cũng thường khó hiểu. Tuần trước, cơ quan này đã phát hành một chiến lược năm bước mới để đưa các trường học trở lại với hướng dẫn trực tiếp - bao gồm đeo khẩu trang và giãn cách xã hội, nhưng khẳng định không bắt buộc các trường phải mở cửa.

Còn nhiều vấn đề trong cách phối hợp giữa chính quyền liên bang và tiểu bang trong việc mở cửa trở lại trường học. Giáo dục là một vấn đề thuộc trách nhiệm của các bang và khu vực pháp lý địa phương cũng như chính phủ liên bang, nhưng vấn đề mà những người khác không thể giải quyết cuối cùng lại nằm trên bàn của Tổng thống.

Điều không thể chối cãi là bây giờ có rất nhiều nhầm lẫn về cách thức và thời gian các trường học ở Mỹ sẽ mở cửa trở lại.

Nước Mỹ hiện tại không chấp nhận sự chậm trễ và người Mỹ hiện tại cũng không kiên nhẫn chờ đợi. Tổng thống Joe Biden chỉ cần một chút thiếu quyết đoán, những lời chỉ trích và một sự so sánh sẽ xuất hiện. Vào lúc này, đó là điều không tốt bởi ông và đảng Dân chủ không có nhiều thời gian và cơ hội để thể hiện.