Theo lời kể gia đình với bệnh viện, trước đó bệnh nhân này ra chợ mua củ ấu tầu về đập nát ninh với xương để ăn.

Sau ăn 3 giờ bệnh nhân xuất hiện buồn nôn, nôn và tê bì vùng mặt lưỡi và miệng lan ra toàn thân kèm theo co quắp chân tay, vã mồ hôi tức ngực khó thở nôn liên tục.

Bệnh nhân đã được gia đình đưa vào cấp cứu tại trạm y tế xã Lùng Vai (huyện Mường Khương) được sự tư vấn chuyên môn của bác sĩ khoa cấp cứu hồi sức tích cực Bệnh viện Đa khoa huyện Mường Khương xử trí ban đầu và chuyển tuyến trong tình trạng bệnh nhân kích thích nhiều, da lạnh, vã mồ hôi, kêu đau tức ngực, khó thở, SPO2 88%, huyết áp không đo được, loạn cơ tròn đại tiện không tự chủ.

Bệnh nhân đã được kíp trực hội chẩn cùng với bác sĩ chuyên khoa 1 Lục Quang Thái, Trưởng khoa Cấp cứu hồi sức tích cực Bệnh viện Đa khoa huyện Mường Khương xác định bệnh nhân ngộ độc Aconitin có trong củ ấu tầu.

Do đó, bệnh nhân có nguy cơ tử vong cao do rối loạn huyết động và loạn nhịp tim. Vì thế bệnh nhân đã được xử trí theo phác đồ thuốc chống loạn nhịp và thuốc vận mạch.

Sau 2 giờ xử trí mạch và huyết áp bệnh nhân dần ổn định trở lại và sau 2 ngày điều trị bệnh nhân đã tỉnh táo, tiếp xúc tốt, không còn đau tức ngực, không khó thở, các chỉ số sống ổn định.

Qua đây, Bệnh viện Đa khoa huyện Mường Khương cảnh báo mọi người về việc có thói quen sử dụng củ ấu tầu, nếu chế biến không đúng khi sử dụng sẽ bị ngộ độc.

Củ ấu tầu còn gọi là ô đầu, ú tầu, gấu tầu, củ gấu rừng là rễ của cây ô đầu, thường mọc hoang hoặc trồng ở vùng biên giới phía Bắc như các tỉnh Cao Bằng, Hà Giang, Lào Cai.

Thành phần độc tố chính của ấu tàu là Aconitin (chất gây tê đầu lưỡi) và các Alcalloid khác, có thể gây tử vong chỉ với một hàm lượng rất nhỏ.

Người dân thường sử dụng củ ấu tàu để ngâm rượu, chế biến thức ăn song không biết cách loại bỏ độc tố.

Khi bị ngộ độc, bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng nôn, buồn nôn, tê môi, lưỡi, tay, chân hoặc toàn thân, cảm giác tức ngực, khó thở, loạn nhịp tim. Các triệu chứng nặng hơn như co giật, suy hô hấp, thậm chí ngừng tim, tử vong.

Do đó khi sử dụng các chế phẩm có thành phần là củ ấu tầu cần thận trọng. Không tự chế biến củ ấu tàu làm thức ăn nếu không biết cách loại bỏ độc tố. Không được uống rượu ngâm củ ấu tàu bởi có thể ngộ độc dẫn đến tử vong. Các loại rượu ngâm củ ấu tàu dùng để xoa bóp phải được dán nhãn rõ ràng, cất giữ cẩn thận, tránh xa tầm tay trẻ em.

Khi xuất hiện các triệu chứng ngộ độc cần lập tức đến cơ sở y tế gần nhất để xử trí, tuyệt đối không ở nhà tự theo dõi hoặc điều trị theo biện pháp dân gian.

Phạm Ngọc Triển