Chính quyền sắp mãn nhiệm của Mỹ đang tìm cách tăng cường sức ép chống lại Trung Quốc trong những tuần gần đây, với những hạn chế mới được đưa ra sau cuộc chiến thương mại kéo dài, các tuyên bố qua lại về nguồn gốc của virus Corona và những lo ngại của Mỹ về công việc nội bộ của Bắc Kinh ở Hồng Kông, Tân Cương và Biển Đông.

"Bộ Ngoại giao đang áp đặt các hạn chế về thị thực đối với các cá nhân Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHND Trung Hoa), bao gồm các giám đốc điều hành của các doanh nghiệp nhà nước và các quan chức của Trung Quốc và Hải quân Quân Giải phóng Nhân dân, chịu trách nhiệm hoặc đồng lõa với - Cải tạo quy mô, xây dựng hoặc quân sự hóa các tiền đồn đang tranh chấp ở Biển Đông", ông Pompeo nói trong một tuyên bố được công bố hôm thứ Năm (14/1).

Các hạn chế của Mỹ cũng bao gồm việc bổ sung Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Ngoài khơi của Trung Quốc vào danh sách đen thương mại của Washington, là vì "vai trò của nó trong chiến dịch cưỡng chế của CHND Trung Hoa đối với các bên tranh chấp tài nguyên dầu khí ở Biển Đông ước tính 2,5 nghìn tỷ USD".

Ngoại trưởng Mỹ cũng cáo buộc Trung Quốc cử các đội tàu đánh cá và tàu khảo sát năng lượng đi cùng với các tàu hộ tống quân sự để "hoạt động trong vùng biển mà các quốc gia Đông Nam Á tuyên bố chủ quyền", "quấy rối" và "việc phát triển thăm dò dầu khí ở những khu vực mà nước này không đưa ra bằng chứng chủ quyền được mạch lạc, hợp pháp”.

Ông Pompeo hứa rằng Washington sẽ "sát cánh cùng" các quốc gia trong khu vực để "bảo vệ các quyền và lợi ích chủ quyền của họ".

Hiện Bắc Kinh vẫn chưa phản hồi về quyết định của Mỹ.

Làn sóng hạn chế của Mỹ đối với Trung Quốc

Vào sáng thứ Năm (14/1), Bộ Thương mại Mỹ cũng công bố các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới đối với các công ty và cá nhân mà họ cho rằng có thể đang hỗ trợ những người sử dụng tình báo quân sự Trung Quốc, Nga, Cuba và Venezuela. Vào cuối ngày thứ Tư (13/1), Tổng thống Trump đã ký một sắc lệnh để tăng cường lệnh cấm kinh doanh với các công ty bị cáo buộc có quan hệ với quân đội Trung Quốc.

Trước đó, ông Trump đã ký một lệnh hành pháp riêng cấm giao dịch với những người liên quan đến một loạt hệ thống thanh toán trực tuyến của Trung Quốc. Chính phủ Trung Quốc bày tỏ sự phản đối "kiên quyết" đối với động thái đó, nói rằng nó sẽ làm tổn thương người tiêu dùng và chỉ trích Mỹ "đàn áp vô lý" đối với các phần mềm Trung Quốc.

Cũng trong tháng này, một lệnh điều hành khác của Tổng thống Trump yêu cầu Sở giao dịch chứng khoán New York xóa tên ba gã khổng lồ viễn thông Trung Quốc.

Sau cuộc bầu cử vào tháng 11 năm 2020, các nguồn tin chính quyền nói với truyền thông Mỹ rằng Tổng thống sẽ ban hành một loạt các chính sách khắc nghiệt đối với Trung Quốc trong những tuần tại nhiệm cuối cùng của ông Trump, một phần nhằm hạn chế khả năng điều chỉnh chính sách của Joe Biden đối với Trung Quốc một khi ông trở thành Tổng thống.

Căng thẳng Trung - Mỹ dưới thời ông Trump đã tạm lắng xuống sau khi hai bên ký kết thỏa thuận thương mại giai đoạn một vào tháng 1 năm 2020, nhưng bất đồng giữa hai bên trở nên gay gắt vì sự lây lan của virus Corona và các lệnh trừng phạt của Mỹ nhắm vào các công ty cộng nghệ Trung Quốc.

Hai cũng đối đầu trong một cuộc tranh cãi ngoại giao về các chính sách của Trung Quốc ở Hồng Kông và Tân Cương, cũng như tranh chấp quân sự hóa trên Biển Đông - một vùng nước chiến lược và giàu tài nguyên mà Trung Quốc và bốn quốc gia khác, cùng với Đài Loan tuyên bố chủ quyền.