Sai phạm tại Công ty Cà phê Thắng Lợi: Cần xử lý nghiêm trách nhiệm tổ chức, cá nhân có liên quan

Quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước sai quy định

Theo tìm hiểu của phóng viên, từ năm 2004 đến nay, Công ty Cà phê Thắng Lợi đã ký và thực hiện 1.107 hợp đồng liên kết trồng cà phê với các hộ dân trên diện tích 616,4 ha. Tuy nhiên, các điều kiện ràng buộc nghĩa vụ trong hợp đồng quá sơ sài, thực tế là giao đất của Nhà nước cho các cá nhân khai thác, sử dụng mà không thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước (kể cả tiền thuê đất), cho thấy việc quản lý và sử dụng tài sản Nhà nước (đất công) là sai chế độ quy định và không mang lại hiệu quả kinh tế cho Nhà nước và doanh nghiệp. 

Theo Thanh tra tỉnh Đắk Lắk, Công ty TNHH MTV Cà phê Thắng Lợi ký hợp đồng liên kết trồng cà phê với các hộ, nhưng không góp vốn đầu tư trồng cà phê cũng như chi phí sản xuất hàng năm; các hộ liên kết tự trồng, chăm sóc cà phê và hưởng 100% sản phẩm trồng trọt, không phải nộp sản phẩm cho công ty (chỉ bán sản phẩm cho công ty khi thu hoạch). Hình thức hợp đồng liên kết trồng cà phê và các nội dung của hợp đồng là không đúng quy định của Chính phủ về giao khoán đất nông nghiệp... trong các nông trường quốc doanh.

Ngoài ra, doanh nghiệp không thực hiện điều chỉnh hợp đồng liên kết trồng cà phê đã ký trước đây với các hộ dân khi Nghị định số 135/2005/NĐ-CP được ban hành, mà vẫn tiếp tục ký kết hợp đồng liên kết trồng cà phê (không đúng quy định) vào các năm sau. Kiểm toán Nhà nước đã nhiều lần có kết luận và chỉ ra những thiếu sót, khuyết điểm và đề nghị doanh nghiệp xây dựng phương án giao khoán trên diện tích 616,4 ha đất liên kết trồng cà phê. Tuy nhiên, Công ty TNHH MTV Cà phê Thắng Lợi không thực hiện, đến tháng 9/2022, công ty mới xây dựng phương án khoán (PA 223a/2022) và lấy ý kiến của các hộ liên kết thì các hộ không thống nhất, tiếp tục đề nghị chuyển giao đất về địa phương quản lý.

Qua đó, Chánh Thanh tra tỉnh kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo Công ty Cổ phần Cà phê Thắng Lợi và cơ quan chức năng, đơn vị có liên quan rà soát, thực hiện các thủ tục theo quy định, trình UBND tỉnh quyết định thu hồi diện tích 616,4 ha đất cà phê trồng liên kết giữa doanh nghiệp với các hộ dân tại huyện Krông Pắk để giao về địa phương quản lý theo quy định.

Phát sinh khiếu kiện từ thực hiện trình tự cổ phần hóa

Cũng theo Thanh tra tỉnh Đắk Lắk, đến tháng 2/2025, đã hơn 5 năm kể từ ngày Công ty Cổ phần Cà phê Thắng Lợi được cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh (9/10/2019) nhưng việc thực hiện trình tự cổ phần hóa vẫn chưa được hoàn thành.

Cụ thể, doanh nghiệp chưa hoàn thành xong các công việc thuộc trách nhiệm của doanh nghiệp cổ phần hóa được quy định tại khoản 3, Điều 21, Nghị định 126/2017/NĐ-CP; Đại diện Chủ sở hữu chưa phê duyệt quyết toán tài chính và quyết toán các nội dung liên quan đến cổ phần hóa; Doanh nghiệp cổ phần hóa chưa lập lại báo cáo tài chính…

Cũng từ đó dẫn đến các hệ lụy: Công ty Cổ phần Cà phê Thắng Lợi không tiếp nhận được đầy đủ hồ sơ, sổ sách, tài liệu, tài sản, công nợ, hợp đồng dở dang... từ Công ty TNHH MTV Cà phê Thắng Lợi để thực hiện quyền kế thừa các nhiệm vụ, quyền hạn của mình theo quy định của pháp luật từ khi được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. 

Đến nay Công ty Cổ phần Cà phê Thắng Lợi mới chỉ ký lại được 274 HĐ/1310 HĐ (20,9%) của diện tích cà phê khoán gọn (1.206,3288 ha), còn lại 1.036 trường hợp (79,1%) không hợp tác để thương thảo ký lại hợp đồng. 

Công ty Cổ phần Cà phê Thắng Lợi phát hành văn bản đối chiếu công nợ gửi đến các hộ nhận khoán thì có trên 800 hộ nhận khoán gửi đơn đến Công ty và các cấp trong tỉnh kiến nghị yêu cầu công ty cổ phần không được thông báo đòi nợ (sản phẩm, tiền sử dụng đất phần 49%, tiền khấu hao kênh mương,...) vì họ cho rằng, họ không ký hợp đồng với Công ty Cổ phần Cà phê Thắng Lợi nên không có nghĩa vụ đối chiếu hay thanh toán công nợ…

Chánh Thanh tra tỉnh kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk yêu cầu Ban Chỉ đạo cổ phần hóa Công ty TNHH MTV Cà phê Thắng Lợi và các đơn vị có liên quan khẩn trương thực hiện đầy đủ trình tự, thủ tục cổ phần hóa theo quy định nhằm đảm bảo cơ sở pháp lý để Công ty Cổ phần Cà phê Thắng Lợi hoạt động theo đúng quy định; đồng thời có cơ sở để rà soát phương án khoán, đàm phán điều chỉnh và ký kết lại hợp đồng giao khoán theo tên gọi pháp nhân mới sau cổ phần hóa với các hộ nhận khoán nhằm đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của các bên theo quy định, tránh khiếu kiện đông người.

Đồng thời, làm rõ trách nhiệm đối với các tồn tại, khuyết điểm trên thuộc về Chủ tịch HĐTV, Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Cà phê Thắng Lợi; Giám đốc Sở Tài chính (thời kỳ 2018); Ban Chỉ đạo và Tổ giúp việc của Ban Chỉ đạo cổ phần hóa Công ty TNHH MTV Cà phê Thắng Lợi; đơn vị tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp (Công ty Cổ phần Thẩm định giá Đông Á).

Minh Anh