(CLO) ChatGPT thực sự là cơ hội cho nhà báo nâng cao kiến thức và kỹ năng trong sáng tạo tác phẩm và sản xuất các loại hình sản phẩm báo chí truyền thông. Song, nó thực sự thách thức các nhà báo trước những hiểu biết và đòi hỏi sự đáp ứng phương pháp tiếp cận thông tin của người làm báo hiện đại.
Khai thác hết những gì trí tuệ nhân tạo có thể làm
Phiên bản ChatGPT được công bố lần đầu dựa trên mô hình GPT-3.5 với 175 tỷ tham số. Dữ liệu được sử dụng để huấn luyện cho ChatGPT bao gồm: dữ liệu web (80%), sách (16%) và wikipedia (4%) với khối lượng dữ liệu là 750TB (nếu sử dụng 1 máy tính bình thường, có thể sẽ mất khoảng 288 năm để tính toán).
Chỉ sau 2 tháng công bố, website của ChatGPT có hơn 100 triệu người dùng, khoảng 25 triệu lượt truy cập hàng ngày, ngày cao nhất là có 28 triệu lượt truy cập (31/1/2023), khiến nó trở thành ứng dụng phần mềm phát triển nhanh nhất từ trước đến nay. Điểm đặc biệt của ChatGPT nằm ở khả năng diễn giải ngôn ngữ một cách rất tự nhiên cùng với kho “kiến thức” vô cùng lớn từ bộ dữ liệu huấn luyện ban đầu do OpenAI xây dựng.
ChatGPT có thể trả lời một cách tự nhiên các câu hỏi mà người dùng đưa ra, trong hầu hết các lĩnh vực. Và điều đó đặt ra một vấn đề, vậy ChatGPT hỗ trợ, và ảnh hưởng thế nào đến nhà báo?
Theo Ths Vũ Cường - Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, ChatGPT có thể hỗ trợ nhà báo ở nhiều khía cạnh: ChatGPT giúp nhà báo tóm tắt thông tin một cách nhanh chóng nhất. ChatGPT khá giỏi trong việc tổng hợp các đoạn văn bản dài. Điều này rất hữu ích khi nhà báo cần quét nhanh các báo cáo, các nghiên cứu mới và nhiều loại tài liệu khác. Thậm chí, ta có thể yêu cầu ChatGPT tóm tắt những điểm quan trọng nhất, chọn một câu trích dẫn trong tài liệu hoặc tìm thêm thông tin về (các) tác giả của tài liệu đó.
Vì có khả năng diễn giải ngôn ngữ một cách tự nhiên, nên ChatGPT không chỉ dừng lại trong việc hỗ trợ nhà báo tìm kiếm và tổng hợp thông tin, mà còn hỗ trợ ở cấp độ cao hơn, là hoàn thiện một tin, thậm chí một bài viết, tác phẩm báo chí một cách nhanh chóng.
"Một điểm nổi trội có thể nhắc đến của ChatGPT là có thể hỗ trợ tạo câu hỏi và câu trả lời. Khi bạn đang làm việc với một chủ đề mà bạn không quen thuộc hoặc đang tìm kiếm những góc nhìn mới, ChatGPT có thể giúp bạn tiến hành nghiên cứu về các sự kiện, cá nhân và hầu hết mọi thứ khác liên quan tới chủ đề đó. Ví dụ, chúng ta có thể yêu cầu cung cấp tên của các chuyên gia để phỏng vấn về một chủ đề nhất định và ChatGPT thường đưa ra các đề xuất hợp lý.
ChatGPT có thể đề xuất tiêu đề cho bài báo. Nếu bạn đang phải vật lộn với việc viết tiêu đề bài báo, bạn hoàn toàn có thể yêu cầu ChatGPT đề xuất, thậm chí có thể yêu cầu nó làm cho tiêu đề trở nên hài hước, tiêu cực hoặc tích cực, loại bỏ biệt ngữ hoặc yêu cầu nó thêm một số từ cụ thể", Ths Vũ Cường cho biết.
Ngoài ra, ChatGPT có thể tăng tốc độ cũng như số lượng gửi email, đăng bài trên mạng xã hội. Đôi khi, nhà báo mất rất nhiều thời gian để viết email gửi đồng nghiệp, đối tác, nhân vật… cũng như các toà soạn đăng bài trên mạng xã hội, thì giờ với công cụ ChatGPT, chúng ta có thể yêu cầu viết một post đăng trên facebook hay instagram về một chủ đề nào đó. Điều này giúp nhà báo đầu tư, tập trung thời gian và trí tuệ vào các bài báo cần chất lượng cao hơn.
Với những công cụ tìm kiếm như Google mà các nhà báo vẫn quen sử dụng, người dùng nói chung và nhà báo nói riêng vẫn cần có thời gian và kỹ năng để đọc, phân tích, thẩm định các kết quả từ các công cụ tìm kiếm cung cấp, để từ đó quyết định thông tin nào có thể sử dụng được và thông tin nào không nên sử dụng. Nhưng với năng lực quét kho dữ liệu đồ và cung cấp kết quả ở một phương án trả lời duy nhất, ChatGPT nhanh chóng giúp nhà báo thu thập thông tin, tổng hợp thông tin, và từ đó có một khái niệm bao quát cũng như các thông tin chi tiết dựa theo đúng yêu cầu của nhà báo đưa ra cho ChatGPT.
"Sự sáng tạo" tạo ra điểm khác biệt
Dù là công cụ rất mạnh và có sức thu hút người dùng trong thời gian qua, hỗ trợ cho tác nghiệp báo chí khá hiệu quả, qua nhiều thử nghiệm ChatGPT vẫn còn tồn tại nhiều điểm hạn chế mà nhà báo cần phải cẩn trọng trong quá trình sử dụng phục vụ cho hoạt động tác nghiệp báo chí của mình. Vậy, trong khi ChatGPT đang cố gắng đưa ra các phiên bản nâng cao hơn, để giải quyết những hạn chế, thì toà soạn và nhà báo cần phải chủ động làm những công việc gì để tận dụng tối ưu ChatGPT?
Bàn về vấn đề này, Ths Vũ Cường cho rằng, báo chí cần phải là diễn đàn, quy tụ và tổng hợp các ý kiến từ chuyên gia, nhà công nghệ, người dùng…, từ đó tư vấn cho các nhà quản lý trong hoạch định chính sách, quản lý các công cụ, nền tảng công nghệ mới, đặc biệt các công cụ như ChatGP.
"Các toà soạn cũng cần phải hướng dẫn phóng viên của mình, và bản thân các phóng viên cũng cần tự cập nhật các kỹ năng làm sao để khai thác, tận dụng những thế mạnh của ChatGPT và hạn chế những điểm yếu của công cụ đó. Chúng ta còn nhớ, khi công cụ tìm kiếm Google xuất hiện, các toà soạn và nhà báo cũng sử dụng và lo ngại về hiệu quả, chất lượng của Google.
Nhưng ngay sau đó, các khoá tập huấn về kỹ năng tìm kiếm, phân tích, thẩm định và sử dụng thông tin, kết quả từ Google đã hỗ trợ nhà báo như thế nào trong tác nghiệp báo chí của họ. Điều đó cũng tương tự với ChatGPT, các nhà báo cần phải có kiến thức, kỹ năng để “giao tiếp, “đưa ra yêu cầu” và “đánh giá” các nội dung của ChatGPT từ đó tận dụng tối ưu những điểm mạnh của nó, và hạn chế tối đa những nguy cơ nó có thể mạng lại",Ths Vũ Cường chia sẻ.
Thực tế cho thấy, nói gì thì nói, ChatGPT vẫn là một công cụ máy móc, không thể so sánh với bộ não của con người. Toà soạn, nhà báo nên tận dụng ChatGPT ở những công việc, công đoạn sáng tạo tác phẩm báo chí giản đơn, không đòi hỏi phức tạp, thậm chí là viết những tin cơ bản, đơn giản.
Song song với đó, theo Ths Vũ Cường vừa để khẳng định vị trí không thể thay thế của nhà báo nói riêng và báo chí nói chung, cho dù ChatGPT hay bất kỳ công cụ “học máy” nào phát triển đến đâu, vừa để đảm bảo chất lượng báo chí và nâng cao độ uy tín của báo chí, các toà soạn và nhà báo cần đầu tư thời gian, công sức, nguồn lực vào sản xuất các sản phẩm báo chí có chất lượng, là thương hiệu của tờ báo và của phóng viên. Điển hình là những tác phẩm báo chí điều tra, phân tích, bình luận có chất lượng. Những tác phẩm này, ChatGPT hầu như khó thay thế được vai trò của nhà báo.
"Và hơn nữa, ngoài chất lượng, thì “sự sáng tạo” trong từng tác phẩm báo chí sẽ là một trong yếu tố quyết định đến sự khác biệt và vượt trội của nhà báo so với ChatGPT hay bất kỳ công nghệ tương tự. “Chất lượng” và “sáng tạo” sẽ luôn được tôn vinh và sẽ ngày càng phải được chú trọng trong lĩnh vực báo chí để đảm bảo báo chí là lĩnh vực và nhà báo là đối tượng không thể thay thế bởi bất kỳ công nghệ hay máy móc nào", Ths Vũ Cường nhận định.
(CLO) Ngày 22/11, Công an huyện Đức Thọ (Hà Tĩnh) cho biết, vừa phối hợp với Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm Công nghệ cao Công an Hà Tĩnh, Công an TP Hà Nội, Quãng Ngãi, Gia Lai phá thành công Chuyên án buôn bán, vận chuyển hàng cấm (pháo) với quy mô lớn, bắt giữ 06 đối tượng, thu giữ trên 2.200kg pháo các loại cùng nhiều tang vật liên quan.
(CLO) Ngày 22/11, Cơ quan CSĐT Công an huyện Tiên Yên (Quảng Ninh) vừa ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can 4 đối tượng về tội Tổ chức cho người khác xuất cảnh trái phép.
(CLO) Sáng 22/11, tại khu nghỉ dưỡng Hoiana (huyện Duy Xuyên), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) phối hợp với UBND tỉnh Quảng Nam tổ chức họp báo công bố việc đăng cai Hội nghị Quốc tế về Du lịch Nông thôn lần đầu tiên của UN Tourism (tổ chức du lịch thế giới), diễn ra vào năm 2024 tại Quảng Nam.
(CLO) Những trích đoạn từ cuốn hồi ký sắp xuất bản của cựu Thủ tướng Đức Angela Merkel đề cập đến mọi thứ, từ cuộc xung đột ở Ukraine cho đến Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump.
(CLO) Ngày 22/11, Thủ tướng Viktor Orban cho biết ông sẽ mời Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đến thăm Hungary, đồng thời đảm bảo rằng lệnh bắt giữ ông Netanyahu của Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) sẽ "không được thực hiện".
(CLO) Nga tuyên bố các hệ thống phòng không hiện đại trên thế giới, bao gồm của Mỹ và châu Âu, không thể đánh chặn loại tên lửa đạn đạo mới Oreshnik mà nước này vừa phóng vào thành phố Dnipro ở miền trung Ukraine.
(CLO) Để tiếp tục nâng cao chất lượng, đưa Giải thưởng Sách Quốc gia xứng tầm với vị thế là một giải thưởng cấp quốc gia, đồng thời tạo sự lan tỏa mạnh mẽ đến gần hơn với bạn đọc, Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành Điều lệ và Quy Giải thưởng mới với nhiều điểm mới. Thông tin này được đưa ra tại buổi họp báo do Hội Xuất bản Việt Nam tổ chức sáng nay ngày 22/11 tại Hà Nội.
(CLO) Tỷ phú Elon Musk, chủ sở hữu mạng xã hội X, đã chỉ trích dự luật của Úc, trong đó cấm trẻ em dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội và phạt các mạng xã hội lên tới 49,5 triệu AUD (32 triệu USD) đối với các vi phạm.
(CLO) Từ ngày 29/11/2024 tới đây, gần 50 triệu cổ phiếu của CTCP Thương mại Xuất nhập khẩu Thiên Nam (Mã: TNA) bị đình chỉ giao dịch sẽ chuyển sang sàn UpCom. Doanh thu Quý 3 của đơn vị giảm tới 95% gây thua lỗ nặng.
(CLO) Kết quả kinh doanh của Địa ốc Hoàng Quân tuy có cải thiện nhưng mới chỉ hoàn thành 26% mục tiêu cả năm. Trong khi lượng nợ vay gia tăng mạnh để bù đắp dòng tiền kinh doanh đang âm tới 1.185 tỷ đồng trong 9 tháng đầu năm.
(CLO) Ngày 22/11, tại Hội trường Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF), Đại hội thường niên VFF năm 2024 khoá IX (nhiệm kỳ 2022 - 2026) đã chính thức diễn ra với sự tham dự của lãnh đạo Liên đoàn Bóng đá trong nước và quốc tế.
(CLO) Hà Nội bãi bỏ 2 quyết định quy định thẩm quyền phê duyệt giá khởi điểm đấu giá quyền sử dụng đất để giao đất có thu tiền sử dụng đất hoặc cho thuê đất trên địa bàn thành phố Hà Nội.
(CLO) Quyết định nêu rõ hai phi công được tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba vì "đã có thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ huấn luyện bay chiến đấu, góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc."
(CLO) Đó là chia sẻ của tiền đạo Nguyễn Tiến Linh tại buổi tập đầu tiên của đội tuyển Việt Nam trong đợt tập trung chuẩn bị cho AFF Cup 2024, sáng 22/11 tại Hà Nội.
Sáng 22/11, Bộ Tư pháp tổ chức Lễ phát động Giải báo chí toàn quốc về ngành Tư pháp lần thứ nhất nhằm góp phần tích cực xây dựng Bộ, ngành Tư pháp ngày càng phát triển. Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh, Trưởng Ban Tổ chức Giải chủ trì buổi lễ.
(CLO) Ngày 21/11, tại Hà Nội, Bộ Thông tin và Truyền thông đã tổ chức Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực truyền thông về phòng chống tác hại của thuốc lá.
(CLO) Ngày 21/11, Báo Kiểm toán tổ chức Hội nghị tập huấn thông tin về tài chính công, kiểm toán tài chính công cho phóng viên chuyên trách đưa tin hoạt động của Kiểm toán nhà nước (KTNN) nhằm trang bị kiến thức, thông tin về hoạt động kiểm toán của KTNN.
(CLO) Hướng đến các hoạt động kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025), ngày 21/11 Chi bộ và Chi hội Báo Nhà báo và Công luận phối hợp tổ chức Chương trình “Về nguồn và Trao thẻ hội viên" cho các phóng viên, biên tập viên tại Di tích lịch sử Quốc gia Địa điểm Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên.
(NB&CL) “Chúng tôi đi sâu tìm hiểu câu chuyện cơ chế đặt hàng đào tạo giáo viên giữa trường sư phạm và địa phương. Vì sao các trường đào tạo sư phạm sẵn sàng đáp ứng “cung”, nhưng các địa phương chưa mặn mà đặt hàng?... Trước những vướng mắc, bất cập trong thực tiễn triển khai, việc sửa đổi, bổ sung và điều chỉnh Nghị định 116 là yêu cầu, đòi hỏi hết sức cấp thiết” - nhà báo Lê Thu đại diện nhóm tác giả vừa đoạt giải đặc biệt Giải Báo chí toàn quốc Vì sự nghiệp Giáo dục Việt Nam với tác phẩm “Nghị định 116 về đặt hàng đào tạo giáo viên “Cung” hào hứng - “Cầu” thờ ơ” (do nhóm tác giả Lê Thị Thu, Lê Thị Hằng, Trần Hữu Hưng, Nguyễn Văn Cường thực hiện) đã chia sẻ như vậy trong cuộc trò chuyện với Báo Nhà báo & Công luận về loạt bài.
(CLO) Ngày 21/11, Ban Tổ chức Giải báo chí về xây dựng Đảng tỉnh Quảng Bình lần thứ VI-năm 2024 tổ chức lễ tổng kết, trao giải cho các tác giả, nhóm tác giả đoạt giải.
(CLO) Ngày 20/11 tại trụ sở Thông tấn xã Pathet Lào ở thủ đô Vientiane, đoàn đại biểu TTXVN do Tổng Giám đốc Vũ Việt Trang làm trưởng đoàn và đoàn đại biểu KPL do Tổng Giám đốc Vannasin Simmavong làm trưởng đoàn đã tiến hành hội đàm.
(CLO) Đó là yêu cầu của Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TP.HCM Nguyễn Hồ Hải tại Hội nghị tổng kết 20 năm thực hiện Chỉ thị 16/2004 của Ban Thường vụ Thành ủy về đẩy mạnh công tác phát triển Đảng và đào tạo, bồi dưỡng chính trị cho đội ngũ phóng viên, biên tập viên trong hệ thống báo chí, xuất bản TP tổ chức vào ngày 20/11.
(CLO) Ngày 20/11 hàng năm là dịp để toàn xã hội tôn vinh những người thầy, người cô những người đã dành cả cuộc đời mình cho sự nghiệp giáo dục, đào tạo thế hệ trẻ. Để thể hiện tình cảm này, không ít nhà báo đã sáng tạo và cho ra đời những tác phẩm báo chí được đầu tư công phu, đồng thời bằng tình cảm trân trọng, người làm báo còn luôn đồng hành chia sẻ khó khăn cùng ngành giáo dục vùng cao.