1. OANA được thành lập tại Bangkok (Thái Lan) vào ngày 22/12/1961 theo sáng kiến của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) với mục tiêu tạo lập mạng lưới trao đổi tin tức giữa các hãng thông tấn trong khu vực nhằm khắc phục tình trạng mất cân đối về thông tin và cải thiện luồng thông tin giữa các nước phát triển và đang phát triển.

Cụ thể, mục đích hoạt động của OANA bao gồm: Tăng cường và tạo điều kiện thuận lợi cho việc phổ biến, trao đổi thông tin trực tiếp và tự do giữa các hãng thông tấn trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương, một khu vực phát triển năng động chiếm tới hơn 50% dân số toàn cầu; Thúc đẩy hợp tác giữa các hãng thông tấn trong khu vực và giữa OANA với các hãng thông tấn ngoài khu vực nhằm thiết lập một mạng lưới trao đổi thông tin, góp phần giảm sự mất cân đối về thông tin giữa các nước phát triển và đang phát triển; Tham gia tích cực vào những nỗ lực nhằm xoá bỏ tình trạng đói nghèo, thất nghiệp và dịch bệnh, hướng tới xây dựng xã hội hiện đại, kiến tạo hoà bình và sự thông hiểu giữa các quốc gia; Hợp tác để nâng cao chất lượng thông tin, biên tập, đào tạo và kỹ thuật nhằm hiện thức hoá các mục tiêu trên.

Hằng năm, OANA tổ chức hội nghị Ban Chấp hành do các hãng thành viên Ban Chấp hành luân phiên đăng cai. Trong khi đó, cứ ba năm một lần, OANA tiến hành họp Đại hội đồng để bầu ra Ban Chấp hành gồm 13 hãng thông tấn thành viên.

Đến nay sau hơn 6 thập kỷ tồn tại, OANA đã ngày càng khẳng định vai trò của một tổ chức báo chí khu vực ngày càng có uy tín và hiệu quả. OANA hiện đã có hơn 40 hãng thông tấn thành viên đến từ 35 nước trong khu vực, chiếm 2/3 lượng thông tin trên toàn thế giới, trong đó có những Hãng thông tấn lớn như TASS của Liên bang Nga, Tân Hoa xã của Trung Quốc, Kyodo của Nhật Bản, Yonhap của Hàn Quốc, Azertac của Azerbaijan, AAP của Australia…

Điều quan trọng nhất là OANA đã trở thành diễn đàn trao đổi thông tin trực tiếp giữa các Hãng thông tấn, góp phần tạo sự lan tỏa rộng rãi nguồn tin chính thống của mỗi nước ra khu vực và thế giới, là nơi truyền tải thông điệp vì một xã hội nhân văn, vì một khu vực hòa bình, thịnh vượng và sự thông hiểu giữa nhân dân các nước.

Trong những năm gần đây, OANA đã nỗ lực chứng tỏ vai trò của mình với việc thường xuyên thảo luận, đóng góp tiếng nói trước những vấn đề truyền thông nóng bỏng cũng như cùng đồng hành tìm kiếm các sáng kiến, giải pháp đổi mới và phát triển cùng các hãng thông tấn thành viên, vinh danh các phóng viên có nhiều đóng góp…

“Thúc đẩy hợp tác truyền thông trong thời kỳ hậu đại dịch” là chủ đề của Đại hội đồng OANA lần thứ 18 vừa diễn ra từ ngày 24-25/10/2022 tại Iran. Trong bài phát biểu khai mạc hội nghị, ông Hyeonjun Kim - Giám đốc điều hành hãng Yonhap, hãng Chủ tịch đương nhiệm OANA, nhấn mạnh Đại hội đồng OANA lần thứ 18 là dịp để đánh giá những thách thức và thảo luận về những giải pháp thúc đẩy hợp tác song phương và đa phương giữa các hãng thông tấn thành viên sau hơn 2 năm bị trì hoãn do đại dịch COVID-19.

Còn Giám đốc điều hành hãng thông tấn chủ nhà Iran (IRNA) Ali Naderi thì cho rằng, giờ là lúc các hãng thông tấn phải tăng cường kết nối và hợp tác; một chương mới đang mở ra cho hoạt động truyền thông sau đại dịch.

2. Với OANA, Việt Nam và TTXVN từ lâu không những là những cái tên thân thuộc mà còn có những đóng góp hết sức trách nhiệm vào các hoạt động của Đại hội đồng OANA.

TTXVN gia nhập OANA vào năm 1969 và ngay sau đó đã kịp chứng tỏ  là một trong những thành viên tích cực của OANA. TTXVN chủ động cập nhật thông tin đối ngoại trên các kênh truyền thông của OANA; tham gia đầy đủ, có trách nhiệm vào các hoạt động trong khuôn khổ OANA như các diễn đàn trao đổi nghiệp vụ, Giải thưởng Hãng thông tấn xuất sắc, triển lãm ảnh… Đặc biệt, đóng góp tích cực của TTXVN còn thể hiện qua những lần đăng cai tổ chức Hội nghị Ban Chấp hành OANA. Đến nay, TTXVN đã 4 lần đăng cai tổ chức Hội nghị này.

Lần đầu tiên là năm 1989, Hội nghị diễn ra tại Hà Nội từ ngày 17 đến 20/6. Đây là Hội nghị lần thứ 10 Ban Chấp hành OANA. Hội nghị bao gồm cuộc họp của Ủy ban kỹ thuật, tổ chức hội thảo về công tác biên tập, triển lãm ảnh, triển lãm kỹ thuật mới…

Lần thứ hai vào năm 1999, Hội nghị cũng diễn ra tại Hà Nội, trong hai ngày 26 và 27/10. Đây là Hội nghị lần thứ 20 Ban Chấp hành OANA. Với chủ đề “Những thách thức trước các hãng thông tấn thành viên OANA trong thế kỷ XXI”. Nhân dịp này, OANA đã chính thức khai trương trang thông tin trên mạng internet. Cũng trong dịp này, TTXVN đã ký Hiệp định hợp tác song phương với hãng Thông tấn IRNA của Iran.

Lần thứ ba TTXVN đăng cai tổ chức Hội nghị Ban Chấp hành OANA là vào năm 2005. Hội nghị diễn ra tại Hà Nội ngày 3/10 với chủ đề “Tăng cường sức sống và sáng tạo của OANA trong kỷ nguyên toàn cầu hóa”.

Lần thứ tư TTXVN đăng cai tổ chức Hội nghị Ban Chấp hành OANA lần thứ 44 tại Hà Nội (ngày 18 và 19/4/2019). Với chủ đề “Vì một nền báo chí chuyên nghiệp và sáng tạo”, hội nghị đã tập trung vào 3 nội dung gồm chiến lược của các hãng thông tấn để ứng phó với việc thay đổi thói quen sử dụng thông tin, tập trung vào các nội dung video và nền tảng YouTube; tin giả và kiểm chứng thông tin báo chí; giành lại niềm tin đối với báo chí chính thống.

Tại Đại hội đồng OANA lần thứ 18 vừa qua, vai trò của TTXVN một lần nữa lại được khẳng định khi Tổng Giám đốc TTXVN Vũ Việt Trang đã được giao điều hành Phiên thảo luận thứ hai của Hội nghị với chủ đề “Thúc đẩy hợp tác truyền thông trong thời kỳ hậu đại dịch”.

Trong phát biểu dẫn đề, bà Vũ Việt Trang cho rằng trong giai đoạn COVID-19, các hãng thông tấn đã trải qua giai đoạn vô cùng khó khăn do doanh thu dịch vụ giảm mạnh, hầu hết các dự án phát triển bị trì hoãn, nhiều công ty truyền thông không còn lựa chọn nào khác là phải đóng cửa.

Ngoài ra, công nghệ số đã làm thay đổi cách công chúng tiếp nhận thông tin từ báo in sang các nền tảng Internet. Điều đó buộc các hãng thông tấn phải thay đổi. Diễn đàn này là dịp để các hãng thông tấn khu vực trao đổi các giải pháp và sáng kiến nhằm vượt qua khó khăn và tiến về phía trước. 

Và tại phiên bế mạc, TTXVN  tiếp tục trúng cử vào Ban Chấp hành OANA nhiệm kỳ 2022-2025. 

PV