“Mỏi mòn” chờ đăng kiểm

Thời gian vừa qua, hàng loạt cán bộ, lãnh đạo của Cục Đăng kiểm Việt Nam, các trung tâm đăng kiểm xe cơ giới trên cả nước đã bị xử lý hình sự với nhiều tội danh, khiến dư luận không khỏi bàng hoàng với quy mô nghiêm trọng, phức tạp của sự việc.

Tại họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 2/2023 diễn ra ngày 3/3/2023, Trung tướng Tô Ân Xô – Người Phát ngôn Bộ Công an cho biết, trong thời gian qua, công an 28 địa phương đã khởi tố 42 vụ án, khám xét 62 trung tâm đăng kiểm, 4 chi cục đăng kiểm.

Cơ quan chức năng đã khởi tố 379 bị can về 7 tội danh như: Môi giới hối lộ; đưa hối lộ; nhận hối lộ; giả mạo trong công tác; sản xuất mua bán trao đổi hoặc đặt các công cụ, thiết bị, phần mềm để sử dụng vào mục đích trái pháp luật; che giấu tội phạm; xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác.

Đáng chú ý, Trung tướng Tô Ân Xô nhận định số bị can chắc chắn sẽ không dừng ở con số gần 400 (379 bị can). Các tỉnh, địa phương tiếp tục làm, điều tra mở rộng các vụ án.

Ngay trong ngày 13/3/2023, cơ quan Công an tiếp tục khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can và có lệnh bắt tạm giam đối với một số đối tượng là cán bộ đang làm việc tại Trung tâm đăng kiểm xe cơ giới tỉnh Hà Giang (23.01S) – Trung tâm này được cho là điểm đăng kiểm duy nhất trên địa bàn tỉnh. Hiện cửa chính của trung tâm được đóng và dán thông báo "Nghỉ kiểm định xe cơ giới từ thứ Hai (ngày 13/3/2023) đến khi có thông báo mới”.

Chiều ngày 13/3, Công an huyện Hoài Đức (Hà Nội) cùng các lực lượng nghiệp vụ Công an TP Hà Nội đã tiến hành khám xét Trung tâm đăng kiểm xe cơ giới 29-08D (thuộc cụm Công nghiệp Lai Xá, huyện Hoài Đức) để làm rõ hành vi thông đồng bỏ qua các lỗi vi phạm về đăng kiểm xe cơ giới. Tại đây, khi cơ quan công an có mặt, hoạt động đăng kiểm vẫn đang diễn ra với cả trăm phương tiện đang xếp hàng dài chờ đến lượt.

Việc xử lý sai phạm tại các trung tâm đăng kiểm xe cơ giới được dư luận đồng tình ủng hộ nhưng cũng đang đặt ra vấn đề khiến người dân vô cùng lo lắng đó là tình trạng hàng loạt các trung tâm đăng kiểm đóng cửa, thiếu hụt nhân sự đăng kiểm nghiêm trọng khiến hoạt động đăng kiểm gần như đổ vỡ, đứt gãy.

Như tại Hà Nội, tính đến ngày 13/3/2023, chỉ có 13/31 trung tâm đăng kiểm còn hoạt động dẫn đến việc ùn ứ nghiêm trọng, cảnh hỗn loạn, tranh giành làm mất an ninh trật tự diễn ra khiến người dân vô cùng bức xúc.

Hiện nay cả nước có 280 trung tâm đăng kiểm, trong đó có 64 trung tâm đăng kiểm thuộc các Sở Giao thông vận tải ở các tỉnh, thành phố và 216 trung tâm đăng kiểm xã hội hóa. 

Theo tính toán, số xe đến hạn kiểm định trong tháng 3 tại Hà Nội là 75.680, chưa kể xe mới đưa vào lưu hành, số xe bị ùn ứ từ các ngày trước đó, nên các đơn vị đăng kiểm chỉ đáp ứng được gần 20% nhu cầu. Tình trạng ùn tắc có thể nghiêm trọng hơn khi nhu cầu kiểm định xe ở Hà Nội trong tháng 4 lên 83.720.

Trong khi đó, Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết, tính đến ngày 10/3, tại TPHCM chỉ còn 10/19 trung tâm đăng kiểm với 22/48 dây chuyền đang hoạt động thực tế. Với số xe đến hạn kiểm định trong tháng 3 dự kiến là 44.358 xe thì khả năng đáp ứng chỉ khoảng 49% nhu cầu kiểm định xe.

Nếu không được các tỉnh lân cận hỗ trợ, các trung tâm đăng kiểm được mở cửa hoạt động trở lại, dự kiến trong tháng 3 sẽ có gần 30 nghìn xe tại TPHCM quá hạn không được đăng kiểm. Con số này tăng lên thành hơn 70,7 nghìn xe trong tháng 4, lần lượt trong các tháng 5, 6, 7 là hơn 58 nghìn, hơn 56 nghìn và hơn 31,1 nghìn xe.

Quá trình ghi nhận thực tế của phóng viên, nhiều đại diện doanh nghiệp, người dân tỏ ra vô cùng mệt mỏi khi phải chờ đợi nhiều ngày để có thể đưa phương tiện vào đăng kiểm. Tại Trạm đăng kiểm phương tiện cơ giới đường bộ 29-03S (đường Lê Quang Đạo, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội), khách hàng phải xếp hàng dài chờ phát phiếu hẹn ngày đưa phương tiện đến đăng kiểm. Hầu hết các giấy hẹn đều ghi ngày 24 đến 25/3/2023. Như vậy là sau 12 ngày nữa, khách hàng mới đến hẹn đưa phương tiện đến đăng kiểm.

Ông V.V.T – người dân huyện Đan Phượng, Hà Nội cho biết, ông đã đi đến 3 Trạm đăng kiểm và trải qua 6 ngày nhưng vẫn chưa thể đăng kiểm được chiếc ô tô tải của mình bởi có trung tâm khi sắp đến lượt thì cơ quan công an ập vào khám xét, bắt giữ.

Đứt gãy đăng kiểm, nguy cơ gây hệ lụy không nhỏ cho nền kinh tế

Có thể nói, việc “đứt gãy” hoạt động đăng kiểm xe cơ giới không chỉ khiến người dân lo ngại, bức xúc mà gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động kinh doanh vận tải của doanh nghiệp, của ngành Logistics. Nguy cơ thiệt hại về kinh tế của người dân, doanh nghiệp là hiện hữu khi họ phải “ăn trực nằm chờ” tại các trung tâm đăng kiểm.

Trao đổi với phóng viên Nhà báo và Công luận, ông Bùi Danh Liên – Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội cho rằng, sự việc xảy ra trong hoạt động đăng kiểm xe cơ giới là điều rất buồn.

“Trong giới vận tải chúng tôi thấy rất buồn; tình trạng ùn tắc không thể đăng kiểm phương tiện ảnh hưởng rất lớn đến kinh doanh vận tải. Chúng tôi cũng chỉ biết kêu trên báo đài để Trung ương biết đến có hướng tháo gỡ kịp thời cho hoạt động đăng kiểm…”, ông Liên nói và cho biết chính ông có ô tô cá nhân một năm chỉ đi lại có vài lần nhưng vừa qua mất đến 3 ngày mới đăng kiểm được tại một trung tâm đăng kiểm nằm trên địa bàn tỉnh Bắc Giang.

Theo ông Bùi Danh Liên, hoạt động vận tải hành khách, vận tải hàng hóa phục vụ cho xuất nhập khẩu là vô cùng quan trọng của nền kinh tế. Tuy nhiên, qua 2 năm đại dịch COVID-19, hoạt động vận tải đã bị ảnh hưởng, thiệt hại vô cùng nặng nề, nhất là trong thời điểm giãn cách xã hội. Trong khi đó, giá xăng dầu liên tục tăng trong thời gian qua cũng khiến cho hoạt động vận tải lao đao.

Cũng theo ông Bùi Danh Liên, mới đây, khi Trung Quốc mở lại hoạt động xuất nhập khẩu tại các cửa khẩu với Việt Nam thì doanh nghiệp vận tải, hoạt động ngành Logistics đã được khôi phục, thúc đẩy phát triển mạnh mẽ hơn. “Nhưng đùng một cái, ách tắc trong đăng kiểm đã ảnh hưởng đến người dân, doanh nghiệp một cách rõ rệt từ việc phải bỏ nhiều thời gian, mất thêm nhiều chi phí.v.v.. cho việc đăng kiểm phương tiện. Việc này, không phải lỗi của người dân, doanh nghiệp mà do hậu quả của một quá trình quản lý hoạt động đăng kiểm lỏng lẻo của ngành chức năng”, ông Liên nêu rõ.

Theo ông Liên cho biết, có doanh nghiệp vận tải phản ánh, việc đăng kiểm ùn tắc, quá tải khiến doanh nghiệp không chỉ mất thời gian, phải bố trí người “xếp lốt”; trong khi đó, một số xe đến thời gian đăng kiểm nhưng chưa đăng kiểm thì phải tạm dừng khai thác, gây thiệt hại không nhỏ. “Doanh nghiệp vận tải họ cho biết, nếu xe mà hết hạn đăng kiểm, không hoạt động nên không có doanh thu nhưng doanh nghiệp vẫn phải chi trả tiền bến bãi, cùng với đó là lương lái phụ xe mỗi ngày khoảng 2,5 triệu đồng”, ông Liên cho biết.

Ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam cho biết, các doanh nghiệp vận tải có nhiều phản ánh về Hiệp hội về tình hình chậm trễ trong công tác đăng kiểm hiện nay sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động vận tải.

“Mức độ nghiêm trọng khi xe ô tô chậm trễ đăng kiểm sẽ ảnh hưởng đến hợp đồng vận tải, việc làm, đến doanh thu, kinh doanh của doanh nghiệp vận tải đã rất rõ nét, được các doanh nghiệp tính toán thiệt hại hằng ngày của mỗi đầu xe là bao nhiêu, công khai trên báo chí.

Nhưng lo lắng nhất của giới vận tải, các doanh nghiệp là nếu tình trạng kéo dài sẽ bị gián đoạn vận tải hàng hóa xuất nhập khẩu, gián đoạn cung cấp nguyên vật liệu cho các nhà máy tại các khu công nghiệp, ảnh hưởng rất lớn đến kinh tế-xã hội của đất nước. Có nguy cơ các doanh nghiệp vận tải bị xử phạt theo hợp đồng kinh tế do sự chậm trễ thực hiện vận tải. Đây có thể là hệ lụy không nhỏ cho nền kinh tế nói chung”, ông Quyền cho biết.

Còn theo chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú, hoạt động vận tải nói chung là cầu nối giúp thúc đẩy phát triển kinh tế. “Một nền kinh tế không thể không có vận chuyển hàng hóa; khi đăng kiểm bị gián đoạn sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động vận tải, ngành logictis bởi xe không đăng kiểm thì không thể lưu thông”, ông Phú nói và mong muốn Chính phủ chỉ đạo quyết liệt để khôi phục nhanh chóng hoạt động đăng kiểm.

Cuối tháng 2/2023, Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết: Theo quy định hiện hành, 1 dây chuyền kiểm định phải có tối thiểu 3 đăng kiểm viên, bao gồm 1 đăng kiểm viên bậc cao có vai trò là trưởng dây chuyền kiểm định. Lãnh đạo trung tâm đăng kiểm, người có trách nhiệm ký giấy chứng nhận đăng kiểm cũng phải là đăng kiểm viên bậc cao.

Số đăng kiểm viên còn đang làm việc trên toàn hệ thống khoảng 1.500 người. Trong khi để duy trì hoạt động cho toàn bộ hệ thống kiểm định xe cơ giới - cần ít nhất 1.986 đăng kiểm viên. Như vậy, toàn hệ thống hiện nay đang thiếu khoảng 486 đăng kiểm viên.

Riêng các đơn vị đăng kiểm và phòng tham mưu thuộc Cục Đăng kiểm Việt Nam, để thực hiện đầy đủ nhiệm vụ sẽ cần khoảng 240-250 đang kiểm viên (trong đó cần ít nhất 90 đăng kiểm viên bậc cao); thiếu khoảng 120 đăng kiểm viên (tương đương khoảng 50% số người cần có).

Nhóm phóng viên