Ngày 10/12 tại Hà Nội, Bộ Y tế tổ chức Lễ Phát động Tháng Hành động Quốc gia về Dân số và ngày Dân số Việt Nam (26/12).

Những năm qua, chất lượng dân số Việt Nam được cải thiện về nhiều mặt. Tuổi thọ trung bình của người dân tăng nhanh, đạt 73,5 tuổi, cao hơn nhiều nước có cùng mức thu nhập bình quân đầu người. Số năm sống trung bình sau khi đạt 60 tuổi của người Việt Nam đã tương đương nhiều nước châu Âu.

Tình trạng suy dinh dưỡng, tử vong bà mẹ, trẻ em giảm mạnh. Tỷ lệ suy dinh dưỡng và tỷ suất tử vong trẻ em đã giảm 2/3; tỷ số tử vong mẹ giảm 3/4 so với năm 1990. Mạng lưới tầm soát, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh đã từng bước được triển khai ở tất cả các tỉnh, thành phố. Đến nay, 25% bà mẹ mang thai và 35% trẻ sơ sinh được tầm soát, chẩn đoán, can thiệp và điều trị sớm một số bệnh, tật.

Dân số trong độ tuổi lao động tăng mạnh, đưa nước ta bước vào thời kỳ “dân số vàng” từ năm 2007 với dân số trong độ tuổi lao động chiếm khoảng 70% dân số.

Tuy nhiên, từ việc chỉ tập trung giải quyết vấn đề kế hoạch hóa gia đình để ổn định quy mô dân số, đến nay công tác dân số phải đẩy mạnh việc giải quyết toàn diện các vấn đề cả về quy mô, cơ cấu, phân bố.

Mức sinh chênh lệch đáng kể giữa các vùng, miền, tỉnh, thành phố; thậm chí có những nơi mức sinh đã xuống thấp như TPHCM, các tỉnh vùng Đông Nam bộ, Đồng bằng sông Cửu Long. Trong khi đó, các tỉnh miền núi phía Bắc, Bắc Trung bộ và Duyên hải miền Trung, Tây Nguyên lại có mức sinh rất cao. Mất cân bằng giới tính khi sinh đã ở mức nghiêm trọng. Tốc độ già hóa dân số nhanh nhưng chưa có hệ thống giải pháp thích ứng với già hóa dân số.

Trong khi đó, chúng ta chưa có nhiều chính sách tác động đến các lĩnh vực khác như kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh, nâng cao chất lượng dân số, tận dụng lợi thế cơ cấu dân số vàng và thích ứng với già hóa dân số. Nguồn lực đầu tư cho công tác dân số còn thấp, chưa tương xứng với yêu cầu, nhiệm vụ mới...

Phát biểu tại buổi lễ, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết công tác dân số hiện nay không chỉ đơn giản là kế hoạch hoá gia đình, bảo đảm sức khoẻ bà mẹ, trẻ em hay mọi người dân mà vấn đề dân số và phát triển đã bao trùm hơn rất nhiều. Đây không còn là chức năng của riêng Bộ Y tế, mà là công việc của hệ thống chính trị, chính quyền các cấp và từng người dân.

Mong muốn Tháng hành động quốc gia về dân số tạo nhận thức sâu rộng trong toàn hệ thống, Phó Thủ tướng đề nghị các ngành, các cấp, đoàn thể xã hội tham gia mạnh mẽ hơn nữa bằng những hành động, nguồn lực cụ thể.

Phó Thủ tướng cũng đặc biệt lưu ý phải tăng cường đào tạo, tập huấn, phát triển đội ngũ cộng tác viên dân số theo hướng đổi mới, không  giới hạn ở công tác kế hoạch hoá gia đình, sức khoẻ sinh sản mà trở thành lực lượng nòng cốt trong các lĩnh vực liên quan đến dân số như: Phổ biến kiến thức nuôi dạy trẻ, bảo vệ trẻ em, chăm sóc người già…

Phát biểu tại buổi lễ, đồng chí Hồ Quang Lợi, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam cho biết trách nhiệm của các nhà báo, cộng tác viên báo chí đối với công tác dân số và phát triển được thể hiện rất rõ qua sự quan tâm của Ban biên tập các cơ quan báo chí thông qua Nghị quyết số 21 để tham mưu, quản lý, định hướng công tác tuyên truyền một cách hiệu quả nhất. Các cơ quan báo chí tích cực tuyên truyền chính xác và kịp thời về công tác dân số. Đối với đội ngũ phóng viên thực hiện công tác tuyên truyền về y tế, dân số luôn chính xác và kịp thời, luôn cập nhật, nâng cao kiến thức về y tế bảo đảm việc tuyên truyền, đưa tin, chính xác, trung thực, phù hợp, tạo sự thống nhất trong công tác tuyên truyền từ trung ương đến địa phương.

Đồng chí Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam cho biết, hàng năm Hội Nhà báo Việt Nam phối hợp với Tổng cục Dân số Kế hoạch hoá Gia đình tổ chức các buổi hội thảo, tập huấn cung cấp thông tin cho các nhà báo, cán bộ truyền thông về dân số và phát triển tại các tỉnh thành phố trên cả nước nhằm cung cấp thông tin tổng quan về công tác dân số trong tình hình mới, phổ biến kỹ năng truyền thông chuyển đổi hành vi về Dân số và Phát triển, truyền thông về mất cân bằng giới tính khi sinh, già hoá dân số… để các cơ quan báo chí và phương tiện thông tin đại chúng tích cực tuyên truyền về công tác y tế, dân số, kịp thời, chính xác, đặc biệt khi có những vấn đề ảnh hưởng rộng đến sức khỏe cộng đồng.

Không chỉ vậy, có rất nhiều cơ quan báo chí coi thông tin về công tác dân số là nhiệm vụ quan trọng, chính vì vậy Hội Nhà báo Việt Nam đã quyết định thành lập Câu lạc bộ nhà báo với công tác Dân số. Trong số gần 20 câu lạc bộ nhà báo chuyên ngành của Hội Nhà báo Việt Nam, Câu lạc bộ nhà báo với công tác Dân số là một trong số Câu lạc bộ được Hội Nhà báo Việt Nam đánh giá cao.

"Hội Nhà báo Việt Nam và các đồng nghiệp trong giới báo chí nhận thức rõ được trách nhiệm của mình và sẽ tiếp tục đồng hành cùng với Bộ Y tế và nhất là với Tổng cục Dân số Kế hoạch hóa gia đình tăng cường công tác quản lý, chỉ đạo báo chí, nâng cao hơn nữa nhiệm vụ của mình trong việc thông tin, hướng dẫn dư luận xã hội truyền thông về công tác dân số" – Đồng chí Hồ Quang Lợi khẳng định.

Hoàng Huy - Sơn Hải