UPM là sản phẩm do nhóm nghiên cứu ĐHQGHN thực hiện dưới sự tài trợ của Chương trình Khoa học Giáo dục cấp quốc gia do Bộ GDĐT chủ trì. GS.TS Nguyễn Hữu Đức, nguyên Phó Giám đốc ĐHQGHN, người trực tiếp phụ trách hệ thống này cho biết, top 1000 đại học thế giới chiếm khoảng 3%.

UPM quan tâm đến 97% với hơn 28.000 trường đại học còn lại, gồm đông đảo các cơ sở giáo dục đại học (GDĐH) Việt Nam và khu vực, với vai trò và đóng góp lớn, tuy nhiên, chưa được đánh giá đúng mực.

Hệ thống này giúp các cơ sở GDĐH xác định, quản trị mục tiêu chiến lược, hướng tới đạt chuẩn top 100 của đại học châu Á. Nhiều tiêu chí gắn với các mốc chuẩn của đại học định hướng nghiên cứu quy định tại Nghị định 99/2019/NĐ-CP của Việt Nam hướng dẫn thi hành Luật Giáo dục đại học.

Hệ thống UPM tiếp cận theo xu hướng đối sánh và gắn sao, theo đó, các trường đại học có thành tích gần nhau được xếp cùng một nhóm và gắn từ 1-5 sao. Trên cơ sở lõi xếp hạng truyền thống, UPM phát triển thêm các tiêu chí đặc trưng của đại học trong kỷ nguyên 4.0.

Cụ thể, UPM gồm 8 nhóm lĩnh vực và 54 tiêu chí. Mỗi lĩnh vực có mốc chuẩn và trọng số riêng với tổng cộng là 1000 điểm.

8 nhóm lĩnh vực lần lượt là: Quản trị chiến lược (5 tiêu chí, trọng số 6%), Đào tạo (15 tiêu chí, trọng số 35%), Nghiên cứu (4 tiêu chí, trọng số 20%), Đổi mới sáng tạo (4 tiêu chí, trọng số 11%), Hệ sinh thái đổi mới sáng tạo (4 tiêu chí, trọng số 6%), CNTT và tài nguyên số (10 tiêu chí, trọng số 10%), Mức độ quốc tế hóa (9 tiêu chí, trọng số 6%) và Phục vụ cộng đồng (3 tiêu chí, trọng số 6%).

Lần lượt chỉ số thực tế của từng tiêu chí, từng lĩnh vực đều được đối sánh với mốc chuẩn và gắn sao, do vậy, UPM vừa giúp nhận diện tổng thể vừa có thể phân tích điểm mạnh, điểm yếu đến từng hoạt động, từng lĩnh vực của cơ sở giáo dục đại học.

Từ đây, hệ thống có thể cung cấp cho các trường đại học một bộ chỉ số cơ bản, làm công cụ quản trị chiến lược và hỗ trợ kiểm định chất lượng.

Đến nay, UPM đã hỗ trợ, tư vấn cho các trường đại học Việt Nam và khu vực ASEAN tự nguyện tham gia, thu thập và thẩm định cơ sở dữ liệu từ nhiều nguồn, trong đó có cả dữ liệu kiểm định chất lượng.

Theo kết quả ban đầu, các cơ sở GDĐH định hướng nghiên cứu đạt tiêu chuẩn 5 sao bao gồm: Trường ĐH Khoa học Tự nhiên (ĐHQGHN), Trường ĐH Công nghệ (ĐHQGHN), Trường ĐH Bách khoa Hà Nội và ĐH Kasetsar (Thái Lan).

Nhóm cơ sở GDĐH định hướng nghiên cứu đạt tiêu chuẩn 4 sao gồm: Trường ĐH Y-Dược (ĐH Huế), Trường ĐH Khoa học (ĐH Huế), Trường ĐH Sư phạm (ĐH Huế), Trường ĐH Sư phạm Hà Nội, Trường ĐH Dược Hà Nội, Trường ĐH Vinh, Trường ĐH Thủy Lợi, Trường ĐH Mỏ-Địa chất, Trường ĐH Giao thông Vận tải, Trường ĐH Phenika và ĐH Burapha (Thái Lan) và ĐH Malang (Indonesia). Trường ĐH Kinh tế thuộc ĐH Huế là trường ĐH khối khoa học xã hội đầu tiên đánh giá theo định hướng nghiên cứu đạt chuẩn 3 sao.

Theo định hướng ứng dụng, đạt chuẩn 4 sao có các trường: Trường ĐH Ngoại Thương, Học viện Ngoại giao, Trường ĐH Thủ Dầu Một, Trường ĐH Quy Nhơn, Trường ĐH Nguyễn Tất Thành, ĐH West Visayas (Philippines).

Nhóm 3 sao có: Trường ĐH Thành Đô, Trường ĐH Nam Cần Thơ, Trường ĐH Tây Đô, Trường ĐH Phan Thiết, ĐH Centro Escalar.

Trinh Phúc