Lấy ý kiến Nhân dân về dự án Luật Đất đai (sửa đổi) phải thực chất, hiệu quả

Mọi quyết sách phải lấy người dân và doanh nghiệp là trung tâm

Chiều 13/12, tiếp tục chương trình phiên họp thứ 18, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tập trung thảo luận làm rõ sự cần thiết phải lấy ý kiến Nhân dân về dự án Luật Đất đai (sửa đổi); mục đích, yêu cầu, đối tượng, nội dung, hình thức, thời gian lấy ý kiến Nhân dân; việc phân công nhiệm vụ cho các cơ quan, đơn vị và trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị trong tổ chức lấy ý kiến Nhân dân. Đặc biệt là đơn vị làm đầu mối trong tổ chức lấy ý kiến Nhân dân, và nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc tổ chức lấy ý kiến Nhân dân đối với dự án Luật Đất đai (sửa đổi).

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, quy trình lập pháp tuân thủ Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, trong đó có quy định về lấy ý kiến các đối tượng tác động. Thực tế chỉ những dự án lớn như Hiến pháp, Bộ luật Dân sự, Luật Đất đai… mới tổ chức lấy ý kiến Nhân dân. Do đó, cần làm rõ việc lấy ý kiến Nhân dân khác với việc lấy ý kiến đối tượng tác động theo quy trình trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật như thế nào.

Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề, tinh thần là “mọi quyết sách lấy người dân và doanh nghiệp là trung tâm” thì nội hàm “Nhân dân” trong lấy ý kiến Nhân dân được xác định như thế nào, là những ai? Có phải gồm người dân và doanh nghiệp?… Đây là nội dung cần được làm rõ, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Vấn đề khác là cách thức lấy ý kiến như thế nào để hiệu quả, tránh hình thức. Chủ tịch Quốc hội dẫn chứng nếu như chỉ đăng tải trên Cổng thông tin điện tử thì người dân liệu có thể thấy hết được vấn đề hay cần có báo cáo viên nêu những vấn đề vướng mắc, những tác động có thể có, cần có gợi ý cụ thể cho người dân nắm được. Nhấn mạnh yêu cầu của việc lấy ý kiến Nhân dân phải thực chất, thiết thực, hiệu quả, Chủ tịch Quốc hội gợi ý cần làm rõ xác định vấn đề trọng tâm, địa bàn trọng điểm, lĩnh vực trọng điểm, đối tượng tác động trực tiếp.

Chủ tịch Quốc hội cũng đặt vấn đề trong quá trình lấy ý kiến này thì vai trò của cơ quan thẩm tra, cơ quan soạn thảo như thế nào? Vai trò của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các Đoàn đại biểu Quốc hội và đại biểu Quốc hội xác định như thế nào?… Theo Chủ tịch Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội không thể thụ động đợi báo cáo từ phía Chính phủ hay cơ quan chủ trì soạn thảo gửi về mà các cơ quan của Quốc hội cũng cần có sự chủ động tham gia cùng với đó phát huy vai trò giám sát.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, thời gian ngắn, cần nghiên cứu kế thừa kinh nghiệm hoạt động lập pháp trước đây, trong đó có việc lấy ý kiến Nhân dân để tổ chức hợp lý, tránh hình thức, phát huy vai trò các cơ quan, xác định rõ đầu mối tổng hợp, tiếp thu.

Nhóm đối tượng lấy ý kiến phải bảo đảm bao phủ hết

Phát biểu tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nhấn mạnh, xác định nhóm đối tượng lấy ý kiến phải bảo đảm bao phủ hết. Một là hộ gia đình và cá nhân. Hai là doanh nghiệp và tổ chức kinh tế. Ba là các chuyên gia, các nhà khoa học. Bốn là các cơ quan nhà nước bao gồm cơ quan Quốc hội, cơ quan của Chính phủ, cơ quan của Tòa án, Viện kiểm sát, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên và cơ quan thông tấn báo chí, kiều bào ở nước ngoài.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ xác định đây là nội dung công việc đặc biệt quan trọng, cần thực hiện thực chất, hiệu quả để phát huy quyền làm chủ, huy động trí tuệ của Nhân dân, tạo sự đồng thuận, đảm bảo tính khả thi của luật khi áp dụng.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ khẩn trương nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của Chủ tịch Quốc hội, các ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các cơ quan thẩm tra để hoàn chỉnh dự thảo Nghị quyết với các nội dung như sau: Bổ sung thêm yêu cầu đổi mới, tiết kiệm, hiệu quả, kịp thời, trung thực, đầy đủ, khách quan và công khai, minh bạch, tránh triển khai mang tính hình thức trong quá trình lấy ý kiến Nhân dân; đảm bảo việc phát huy vai trò, trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo của các tổ chức Đảng và chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị các cấp…

Tại phiên họp, 100% các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội có mặt biểu quyết nhất trí thông qua các nội dung cơ bản của Nghị quyết. Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Ủy ban Kinh tế chủ trì, phối hợp với Ủy ban Pháp luật, Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết, xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Chủ tịch Quốc hội ký ban hành.

Đáng lưu ý, về thời gian lấy ý kiến Nhân dân, Chính phủ đề xuất bắt đầu từ ngày 3/1 đến hết ngày 28/2/2023. Tuy nhiên, do thời gian này trùng với dịp Tết Nguyên đán 2023, đa số ý kiến tại phiên họp đều nhất trí đề nghị kéo dài thời gian lấy ý kiến nhân dân đến hết ngày 15/3/2023 như trong báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế đã nêu.