Báo Nhà báo & Công luận nhận được đơn cầu cứu của ông Nguyễn Trường Thành – Bí thư Chi bộ và ông Nguyễn Cảnh Phú – Xóm trưởng xóm 1, xã Xuân Hòa, huyện Nam Đàn, Nghệ An, đại diện cho bà con xóm 1, xã Xuân Hòa phản ánh, Dự án xây mới cống Nam Đàn được triển khai và hoàn thành từ năm 2016, nhưng đến nay, toàn thể bà con trong xóm thuộc diện bị thu hồi đất đai, tài sản vẫn chưa nhận được tiền đền bù giải phóng mặt bằng. Nhiều kiến nghị đã được gửi đến các cấp, ngành nhưng cái người dân nhận được vẫn chỉ là những lời hứa suông khiến người dân hết sức bức xúc.

Dân mòn mỏi chờ đền bù

Theo tìm hiểu của phóng viên, thực hiện Quyết định của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: số 3060/QĐ-BNN-XD ngày 07/10/2008 phê duyệt Dự án đầu tư; số 400/QĐ-BNN-XD ngày 22/2/2010 phê duyệt điều chỉnh dự án: nâng cấp, mở rộng Cống Nam Đàn, tỉnh Nghệ An và Quyết định số 83/QĐ-UBND của UBND huyện Nam Đàn về việc phê duyệt phương án tổng thể giải phóng mặt bằng và tái định cư dự án này với chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng được phê duyệt là 89.608.000.000 đồng.

Tính đến thời điểm 31/6/2016, Ban quản lý dự án Cống Nam Đàn đã giải ngân 18 phương án bồi thường do UBND huyện Nam Đàn phê duyệt. Trong đó: 16 phương án bồi thường trực tiếp cho dân, 01 phương án xây dựng cơ sở hạ tầng tái định cư và 01 phương án xây dựng mới nghĩa trang thị trấn. Toàn bộ các phương án này có giá trị phê duyệt là 89.517.882.500 đồng. Ban quản lý dự án đã giải ngân số tiền là: 88.991.520.800 đồng.

Ngày 25/3/2017, UBND huyện Nam Đàn tiếp tục có tờ trình số 02/TTr-HĐBT về việc đề nghị cấp kinh phí thực hiện công tác bồi thường giải phóng mặt bằng với số tiền đề nghị là: 6.771.515.000 đồng. Căn cứ tờ trình này, ngày 20/11/2017, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã phê duyệt điều chỉnh dự án đầu tư xây dựng công trình: Nâng cấp, mở rộng Cống Nam Đàn, tỉnh Nghệ An tại Quyết định số 4753/QĐ-BNN-XD, chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng điều chỉnh tăng thêm 6.771.515.000 đồng, nguồn vốn phân bổ từ ngân sách của tỉnh. Tuy nhiên, năm 2018, tỉnh chưa bố trí vốn cho dự án nên Ban quản lý dự án chưa có kinh phí để chi trả cho công tác bồi thường giải phóng mặt bằng.

Ông Nguyễn Trường Thành – Bí thư Chi bộ xóm 1 cho biết, thực hiện chủ trương của tỉnh Nghệ An, huyện Nam Đàn về việc thực hiện dự án xây mới cống Nam Đàn nhằm mục đích phục vụ cho việc tưới tiêu và đời sống dân sinh của một số huyện trong tỉnh. Dự án này nằm trên đất của 2 xã Xuân Hòa và thị trấn Nam Đàn. Riêng ở xã Xuân Hòa có đất bị thu hồi vĩnh viễn để xây dựng công trình là chủ yếu đất của xóm 1, với khoảng 7ha, bao gồm các hạng mục công trình và tài sản của công dân như: hệ thống đường bê tông đất ở, tuyến đường nhựa, hệ thống cầu cống nội đồng, khu nghĩa trang xóm 1.

“Ngày công trình đi vào khởi công xây dựng, người dân chúng tôi đã đồng thuận, hồ hởi bàn giao đất cho chính quyền thực hiện dự án kịp tiến độ. Nhưng 8 năm trôi qua, đến nay dự án đã hoàn thành nhưng người dân xóm 1 chúng tôi vẫn chưa nhận được đồng nào từ Hội đồng Bồi thường giải phóng mặt bằng. Chúng tôi đã làm đơn kiến nghị đến các cấp, ngành, nhưng họ vẫn chưa có một câu trả lời nào thỏa đáng. Tất cả chỉ là những lời hứa hẹn suông mà thôi”, ông Thành bức xúc nói.

“Xã Xuân Hòa chúng tôi đã bàn giao phần diện tích nghĩa trang để thi công dự án, nhưng đến nay vẫn chưa xây dựng bổ sung nghĩa trang nên khi có người tạ thế, không có đất để chôn cất, chúng tôi rất bức xúc”, ông Minh, một người dân xóm 1 cho biết thêm.

Ông Hồ Mạnh Hùng, Chủ tịch UBND xã Xuân Hòa, huyện Nam Đàn cho biết, về vấn đề này người dân đã phản ánh lên xã, thậm chí là trực tiếp phản ánh lên Chủ tịch UBND tỉnh. Xã cũng đã nhiều lần đề xuất trực tiếp lên huyện, qua Hội đồng Nhân dân và tiếp xúc cử tri, đồng thời gửi nhiều văn bản kết hợp với ý kiến cử tri lên cho huyện. Huyện cũng có văn bản trả lời ý nhưng đại khái cũng chỉ là “huyện sẽ tiếp thu và chuyển lên tỉnh vì ngoài tầm của huyện”!

“Trong khoảng 5 năm trở lại đây, kỳ họp nào người dân cũng có ý kiến đề xuất lên vì họ rất bức xúc. Thực hiện kế hoạch của Đảng đề ra trong việc sáp nhập Chi bộ 1 và Chi bộ 2 thành Chi bộ Sào Nam, chúng tôi mời 2 Chi bộ để họp thống nhất phương án sáp nhập nhưng họ không tham dự với lý do là chưa nhận được tiền đền bù. Xã rất chia sẻ với khó khăn và bức xúc của nhân dân và mong muốn cấp trên sớm đền bù để yên dân nhằm tạo sự đồng thuận”, ông Hùng nói.

Nhà nước đang chờ… vốn!

Theo tài liệu phóng viên có được, thực hiện công văn số 2311/UBND-NN ngày 26/4/2010 của UBND tỉnh Nghệ An về việc giao nhiệm vụ công tác đền bù, tái định cư, giải phóng mặt bằng dự án xây dựng mới cống Nam Đàn.

UBND huyện Nam Đàn đã chỉ đạo Hội đồng Bồi thường giải phóng mặt bằng thực hiện hoàn thành công tác bồi thường tái định cư, bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công. Đến nay công trình đã cơ bản thi công xong, tuy nhiên Chủ đầu tư (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) và Ban Quản lý Dự án (Công ty Thủy lợi Nam Nghệ An) đang còn nợ tiền bồi thường của các hộ dân trên 16 tỷ đồng. Ngoài ra, nghĩa trang xóm 1, xã Xuân Hòa đã được bàn giao để xây dựng dự án, tuy nhiên hiện vẫn chưa được tiến hành do chưa được cấp kinh phí. Điều này dẫn đến hậu quả là xóm 1 xã Xuân Hòa không có chỗ để mai táng khi có người qua đời.

Qua từng năm (từ năm 2016 đến 2019), Hội đồng Bồi thường giải phóng mặt bằng đều đã có các tờ trình đề nghị với UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp & PTNT, Ban quản lý Dự án cấp kinh phí để thực hiện việc chi trả bồi thường giải phóng mặt bằng dự án cống Nam Đàn, nhưng đến nay vẫn chưa được giải quyết.

Ông Hà Ngọc Lan, Phó Chủ tịch Hội đồng bồi thường giải phóng mặt bằng cống Nam Đàn, Trưởng phòng Kinh tế - Hạ tầng huyện Nam Đàn cho biết, dự án xây dựng mới cống Nam Đàn theo phê duyệt hoàn thành trong năm 2016, tuy nhiên đến thời điểm này, công tác bồi thường vẫn chưa được thực hiện xong do Dự án vượt tổng mức đầu tư so với dự toán ban đầu, do đó thiếu nguồn để thực hiện bồi thường giải phóng mặt bằng một số hạng mục công trình và tài sản của công dân gồm: hệ thống đường bêtông đất ở và một số tài sản của một số hộ dân tại khối Ba Hà Thị trấn; tuyến đường nhựa, hệ thống cầu cống nội đồng; khu nghĩa trang của xóm 1, đất và tài sản trên đất của các hộ dân xóm 1 xã Xuân Hòa.

“Hội đồng bồi thường giải phóng mặt bằng đã có các tờ trình gửi lên UBND tỉnh đề nghị bố trí kinh phí giải phóng mặt bằng dự án Cống Nam Đàn. Tuy nhiên, đến nay kinh phí vẫn chưa được UBND tỉnh giải quyết”, ông Lan cho biết.

Dân mòn mỏi đợi tiền đền bù, Nhà nước lại chưa có vốn cấp bổ sung. Dân hỏi huyện, huyện hỏi tỉnh, tỉnh lại chưa có một câu trả lời thật rõ ràng, dứt khoát ngoài sự hứa hẹn chung chung. Cuối cùng “trăm dâu đổ đầu tằm”, mọi hậu quả, thiệt thòi, dân phải gánh chịu. Vấn đề là, dân còn phải đợi đến bao giờ mới có tiền đền bù, có nghĩa trang để chôn cất người đã khuất? Câu hỏi này, chỉ có lãnh đạo tỉnh Nghệ An mới trả lời được.

Nhà báo & Công luận sẽ tiếp tục thông tin.

Trần Phong – Anh Tuấn