Theo dõi báo trên:
Nagorno-Karabakh, được người Armenia gọi là Artsakh, là một vùng đất không giáp biển nằm trong biên giới của Azerbaijan. Nó được quốc tế công nhận là một phần của Azerbaijan, nhưng lại là nơi sinh sống của khoảng 120.000 người dân tộc Armenia, những người chiếm phần lớn dân số và phản đối sự cầm quyền của Azerbaijan.
Quốc gia tự phong Nagorno-Karabakh (màu đỏ) nằm trong lãnh thổ Azerbaijan - Ảnh: CNBC
Khu vực này có chính quyền riêng được Armenia hậu thuẫn nhưng không được Armenia hay bất kỳ quốc gia nào khác chính thức công nhận. Dưới thời Liên Xô cũ, trong đó Azerbaijan và Armenia đều là những nước cộng hòa thành viên, Nagorno-Karabakh trở thành một khu tự trị trong nước Cộng hòa Azerbaijan vào năm 1923.
Vào năm 1988, các lãnh đạo Nagorno-Karabakh đã thông qua một nghị quyết tuyên bố ý định gia nhập Cộng hòa Armenia và một cuộc trưng cầu dân ý đã được tổ chức, trong đó đa số bỏ phiếu ủng hộ độc lập, song lại bị người dân tộc Azerbaijan tại Nagorno-Karabakh tẩy chay.
Dù vậy, yêu cầu thống nhất với Armenia ban đầu diễn ra tương đối hòa bình. Chỉ tới khi Liên Xô tan rã, nó dần dần phát triển thành một vùng xung đột ngày càng bạo lực giữa người Armenia và người Azerbaijan, khiến giao tranh nổ ra giữa quân đội Azerbaijan và lực lượng ly khai được Armenia hậu thuẫn, dẫn tới Chiến tranh Karabakh lần thứ nhất.
Cuộc xung đột đã gây ra cái chết của 20.000 đến 30.000 nghìn người (tùy theo thống kê của mỗi bên) và khiến hàng trăm nghìn người phải rời bỏ nhà cửa đi tị nạn. Đến tháng 5 năm 1994, người dân tộc Armenia đã kiểm soát 14% lãnh thổ Nagorno-Karabakh.
Ở giai đoạn đó, lần đầu tiên trong cuộc xung đột, chính quyền Azerbaijan đã công nhận Nagorno-Karabakh là bên thứ ba trong cuộc chiến và bắt đầu đàm phán trực tiếp với chính quyền Karabakh. Kết quả là, một lệnh ngừng bắn đã đạt được vào ngày 12/5/1994 thông qua sự trung gian của Nga.
Tuy nhiên, Azerbaijan luôn đau đáu mong muốn thu hồi vùng lãnh thổ này. Sau nhiều năm xung đột lẻ tẻ giữa hai bên, Chiến tranh Karabakh lần thứ hai bắt đầu vào năm 2020. Azerbaijan, được sự hậu thuẫn của đồng minh lịch sử Thổ Nhĩ Kỳ, đã giành chiến thắng chỉ sau 44 ngày, giành lại 7 quận và khoảng 1/3 diện tích Nagorno-Karabakh từ tay các lực lượng Armenia.
Chiến tranh kết thúc sau khi Nga, một đồng minh lâu năm của Armenia nhưng có mối quan hệ ngày càng tăng với Azerbaijan, làm trung gian đàm phán về một lệnh ngừng bắn. Thỏa thuận do Moscow làm trung gian đã cung cấp khoảng 2.000 lính gìn giữ hòa bình của Nga để triển khai đến khu vực nhằm ngăn chặn các hành động xâm lấn tiếp theo của Azerbaijan và bảo vệ hành lang Lachin, con đường duy nhất nối vùng đất này với Armenia.
Ý định tấn công của Azerbaijan đã được bộc lộ từ tháng 12/2022, khi họ thiết lập một trạm kiểm soát quân sự dọc hành lang Lachin, ngăn chặn việc nhập khẩu thực phẩm và làm dấy lên lo ngại rằng người dân Nagorno-Karabakh sẽ bị bỏ đói.
Trong những ngày trước cuộc tấn công vào Stepanakert, thủ đô của Karabakh, được Azerbaijan gọi là Khankendi, Bộ Ngoại giao Karabakh cảnh báo rằng “phía Azerbaijan đã tiến hành chuyển quân hàng ngày và dự trữ nhiều loại vũ khí… chuẩn bị mặt bằng cho cuộc xâm chiếm quy mô lớn”.
Một tòa nhà bị hư hại ở Stepanakert, thủ phủ của Nagorno-Karabakh, sau khi Azerbaijan bắt đầu tấn công khu vực này vào ngày 19/9 - Ảnh: CNN
Bất chấp nguy cơ hiện hữu như vậy, cuộc tấn công của Azerbaijan hôm thứ Ba (19/9) vẫn diễn ra bất ngờ. Giải thích cho cuộc tấn công của mình vào Stepanakert, Bộ Quốc phòng Azerbaijan cho biết một phương tiện của Azerbaijan đã tông vào một quả mìn được gài ở các khu vực đã được rà phá bom mìn trước đó, khiến hai thường dân thiệt mạng.
Nhưng khác với cuộc chiến năm 2020, lần này, sức phản kháng của các lực lượng người dân tộc Armenia ở Nagorno-Karabakh là cực kỳ yếu ớt. Chỉ 1 ngày sau khi hứng chịu hỏa lực của đối phương, họ đã đầu hàng. Một lệnh ngừng bắn có hiệu lực vào lúc 1 giờ chiều giờ địa phương hôm thứ Tư (20/9), sau khi chính quyền Karabakh đồng ý “giải tán và giải giáp hoàn toàn các lực lượng vũ trang”.
Đoạn video được truyền thông Azerbaijan công bố cho thấy phái đoàn từ Nagorno-Karabakh, mà báo giới Azerbaijan gọi là “Cộng hòa Artsakh tự phong” được sự hộ tống của lực lượng gìn giữ hòa bình Nga, đã lái xe đến thành phố Yevlakh của Azerbaijan gặp phái đoàn Azerbaijan do Nghị sĩ Azerbaijan Ramin Mammadov dẫn đầu.
Hy vọng chấm dứt cuộc xung đột kéo dài 3 thập kỷ chưa bao giờ rõ ràng như bây giờ, một phần cũng bởi quan điểm “buông bỏ” của Armenia. Armenia cho biết họ không phải là một bên tham gia lệnh ngừng bắn hoặc đàm phán có thể xem như sự từ bỏ sự liên quan với Nagorno-Karabakh, một hệ quả của thất bại trong cuộc chiến kéo dài 44 ngày với Azerbaijan vào năm 2020.
Hàng nghìn người biểu tình Armenia đã tập trung tại thủ đô Yerevan để chỉ trích việc chính quyền của Thủ tướng Nikol Pashinyan đã không hỗ trợ phe ly khai Armenia ở Nagorno-Karabakh. Nhưng giới quan sát tin rằng, điều này không làm thay đổi được quan điểm của Chính phủ Armenia.
Sau khi cuộc chiến năm 2020 phơi bày sự yếu kém về quân sự của Armenia, Thủ tướng nước này, Nikol Pashinyan đã thừa nhận hồi tháng 4 năm nay rằng chính quyền của ông sẵn sàng từ bỏ các yêu sách của mình đối với khu vực. Ông Pashinyan cho rằng “hòa bình chỉ có thể thực hiện được” nếu Armenia giới hạn tham vọng lãnh thổ của mình trong phạm vi biên giới của CHXHCN Xô viết Armenia cũ - tức là không bao gồm Nagorno-Karabakh.
Theo các điều khoản của lệnh ngừng bắn hôm thứ Tư, Nagorno-Karabakh đã giải tán quân đội của mình, trong khi Armenia tiếp tục khẳng định rằng họ không có sự hiện diện quân sự của riêng mình trong khu vực. Cùng với những phát biểu chính thức từ chính quyền Thủ tướng Nikol Pashinyan, có thể tin rằng Armenia sẽ không có bất cứ động thái nào làm phức tạp tình hình.
Một phái đoàn từ Nagorno-Karabakh được lực lượng gìn giữ hòa bình Nga hộ tống đến đàm phán với Azerbaijan ở Yevlakh, Azerbaijan. Ảnh: Reuters
Nhưng nói như vậy không có nghĩa rằng Armenia không quan tâm đến số phận của những người đồng bào đang sống tại Nagorno-Karabakh. Trong một diễn đàn tại Đại hội đồng Liên hợp quốc, Ngoại trưởng Armenia, Ararat Mirzoyan, nói rằng “120.000 người, bao gồm cả phụ nữ, trẻ em và người già hiện đang phải đối mặt với mối đe dọa hiện hữu” khi cảnh báo về nguy cơ Azerbaijan thanh lọc sắc tộc.
Những phát biểu này cũng được cộng đồng quốc tế, đặc biệt là Nga - nước có ảnh hưởng lớn tới những quốc gia vùng Nam Cacausus, lắng nghe. Theo báo Guardian, trong cuộc điện đàm với Tổng thống Azerbaijan, Ilham Aliyev hôm qua, Điện Kremlin cho biết Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ an ninh và quyền lợi của người dân tộc Armenia ở khu vực ly khai.
Liên minh châu Âu cũng bày tỏ sự quan tâm lớn đến sự an toàn của cộng đồng người Armenia tại Nagorno-Karabakh. Chủ tịch Hội đồng châu Âu (EC), Charles Michel, trong phát biểu mới nhất đã đề nghị Tổng thống Aliyev bảo vệ quyền của người dân tộc Armenia trong khu vực và “đảm bảo lệnh ngừng bắn hoàn toàn cũng như sự đối xử an toàn, đàng hoàng của Azerbaijan đối với người Armenia ở Karabakh”.
“Nhân quyền và an ninh của họ cần được đảm bảo. Cần có khả năng tiếp cận để hỗ trợ nhân đạo ngay lập tức”, ông Charles Michel viết trong một bài đăng trên tài khoản mạng xã hội X của mình.
Nguyễn Khánh
Thích
(CLO) Ngày 31/3, lực lượng chức năng quận 8, TP HCM đang khám nghiệm hiện trường, điều tra, làm rõ nguyên nhân vụ xe tải lật trên dốc cầu chữ Y, đoạn quận 8, TP HCM.
(CLO) Sau khi trở về Hà Lan, Thomas Mai Veeren đã ghi bàn đẹp mắt từ giữa sân cho HV Quick.
(CLO) Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc giao Bộ Tài chính xuất cấp không thu tiền 1.453,74 tấn gạo từ nguồn dự trữ quốc gia cho các tỉnh: Lạng Sơn, Lai Châu, Điện Biên để trợ giúp cho Nhân dân dịp giáp hạt đầu năm 2025.
(CLO) Thực hiện Quy chế và Chương trình làm việc năm 2025, ngày 31/3, tại Hà Nội, Ban Chấp hành Đảng bộ các cơ quan Đảng Trung ương tổ chức Hội nghị Ban Chấp hành lần thứ 2, quý 1/2025.
(CLO) Cự cãi khi tham gia giao thông, tài xế ô tô đã cầm gậy đánh liên tiếp người đàn ông đi xe máy đang chở con gái đi học ở Bình Dương.
(CLO) Hàng loạt trường hợp người điều khiển mô tô ở Hà Nội vượt lên trước vạch đứng chờ đèn đỏ đã bị phạt 300 nghìn đồng với lỗi “không chấp hành hiệu lệnh, chỉ dẫn của vạch kẻ đường”.
(CLO) Hôm nay (31/3), sau khi trao đổi với Trung tâm cứu trợ khẩn cấp thiên tai Myanmar, Đội cứu nạn, cứu hộ của Bộ Công an Việt Nam đã nhanh chóng đến hiện trường của một tòa nhà bị đổ sập tại khu dân cư ở thủ đô Naypyidaw (Myanmar) để tìm kiếm nạn nhân sau động đất.
(CLO) Lợi dụng lúc vợ không có ở nhà, Đỗ Đăng Trường đã 2 lần thực hiện hành vi đồi bại với con riêng của vợ. Sự việc bị bại lộ khi cháu bé được mẹ đưa đi khám và phát hiện đã mang thai.
(CLO) Hôm nay (31/3), chỉ số VN-Index giảm hơn 10 điểm, đánh dấu phiên thứ 4 liên tiếp đi xuống.
(CLO) Theo Kế hoạch cải cách hành chính của Bộ Nội vụ năm 2025, Bộ Nội vụ sẽ triển khai cải cách chính sách tiền lương theo Kết luận 83-KL/TW ngày 21/6/2024, báo cáo Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9 về việc thực hiện cải cách tiền lương, điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp ưu đãi người có công và trợ cấp xã hội.
(CLO) Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đang tìm cách rút khỏi thỏa thuận khoảng sản với Mỹ, đồng thời cảnh báo rằng điều này sẽ gây ra "vấn đề rất lớn" cho Kiev.
(CLO) Ngày 30/3, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đề xuất cho các lãnh đạo Hamas rời khỏi Gaza với điều kiện nhóm này phải từ bỏ vũ khí như một điều kiện ngừng bắn.
(CLO) Trước diễn biến phức tạp của bệnh sởi, các cơ sở giáo dục tại Hà Nội đang triển khai các biện pháp nhằm hạn chế sự lây lan của dịch bệnh như phát tờ rơi tuyên truyền đến học sinh, phụ huynh để hướng dẫn tìm hiểu về dịch sởi và cách phòng tránh.
(CLO) Tổng nhu cầu vật liệu đá xây dựng lên tới 11 triệu m3 khiến tỉnh Đồng Nai phải nhanh chóng tháo gỡ vướng mắc về khai thác, cấp phép nhằm đáp ứng tiến độ các dự án giao thông trọng điểm, đặc biệt là sân bay Long Thành và Vành đai 3 TP.HCM.
(CLO) Tin đồn động đất gây náo loạn Bangkok, nhưng chính quyền thủ đô Thái Lan khẳng định chỉ là báo động giả và các tòa nhà vẫn an toàn.
(CLO) Sáng ngày 31/3/2025, tại Lào Cai đã diễn ra lễ khởi công xây dựng cầu bắc qua sông Hồng tại khu vực biên giới Bản Vược (Lào Cai) - Bá Sái (Trung Quốc). Sự kiện trọng đại này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong quan hệ hợp tác kinh tế giữa hai nước, hứa hẹn mở ra những cơ hội phát triển mới cho Lào Cai nói riêng và Việt Nam nói chung.
(CLO) Tổng thống Mỹ Donald Trump đã “bật đèn xanh” cho chương trình tiêm kích F-47, chiếc máy bay mà ông mô tả rằng “đáng gờm nhất từng được chế tạo”. Vậy F-47 mạnh cỡ nào, nhất là khi so sánh với so với những máy bay tàng hình mà Nga và Trung Quốc đang phát triển?
(CLO) Ngày 24/3 vừa rồi, vòng đàm phán thứ hai giữa Nga và Mỹ đã diễn ra tại Riyadh (Ả Rập Xê Út), nơi chứng kiến vai trò ngoại giao con thoi của Mỹ nhằm tìm kiếm tiếng nói chung giữa Nga và Ukraine.
(CLO) “Ngừng bắn” có lẽ là từ khóa được truyền thông và giới chuyên gia nhắc đến nhiều nhất trong những ngày gần đây. Câu hỏi được đặt ra ở đây là các bên trong cuộc xung đột sẽ kiểm soát quá trình này như thế nào?
(CLO) Việc Trung Quốc ngày càng mở rộng ảnh hưởng và tăng cường đầu tư vào các mỏ tại châu Phi đang làm dấy lên lo ngại ở Mỹ về nguy cơ thất thế trong cuộc đua giành khoáng sản quan trọng ở châu lục này.
(CLO) Một cuộc chiến tranh hạt nhân do AI khởi xướng nghe có vẻ giống trong phim khoa học viễn tưởng. Nhưng nhiều nhà khoa học và chính trị gia hàng đầu thế giới cho rằng không phải vậy.
(CLO) Cộng đồng quốc tế đã kỳ vọng nhiều hơn vào cuộc điện đàm thứ hai giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ và Nga so với cuộc điện đàm đầu tiên. Điều này được thúc đẩy bởi sự lạc quan trong mối quan hệ Mỹ-Nga và diễn biến các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Ukraine tại Ả Rập Xê Út.
(CLO) Trung Quốc đang nỗ lực phát triển máy bay thân rộng để cạnh tranh với Airbus và Boeing, dù kế hoạch của Bắc Kinh có thể phụ thuộc vào sự hợp tác từ các nhà quản lý và nhà cung cấp phương Tây.
(CLO) Việc tăng cường chi tiêu quốc phòng ồ ạt trên khắp châu Âu có thể đạt được những gì mà các chính phủ không làm nổi trong nhiều năm: khởi động nền kinh tế trì trệ, gieo mầm cho những đổi mới và tạo ra các ngành công nghiệp mới.
(CLO) Tư lệnh không quân Ấn Độ, Amar Preet Singh cho biết nước này cần bổ sung khoảng 400 máy bay chiến đấu để đạt quy mô 1000 chiếc. Do đó, song song với việc phát triển các tiêm kích nội địa, New Delhi sẽ mua 114 máy bay mới trong khoảng 4-5 năm tới.
(CLO) Cuộc họp tại Jeddah, Ả Rập Xê Út giữa phái đoàn ngoại giao Mỹ và Ukraine ngày 11/3 đã kết thúc với việc Ukraine đồng ý các điều khoản của Mỹ về lệnh ngừng bắn toàn diện trong 30 ngày. Liệu điều này có phải là một bước tiến lớn hướng tới việc chấm dứt giao tranh hay con đường phía trước vẫn còn nhiều chông gai.
