Theo dõi báo trên:
Nagorno-Karabakh, được người Armenia gọi là Artsakh, là một vùng đất không giáp biển nằm trong biên giới của Azerbaijan. Nó được quốc tế công nhận là một phần của Azerbaijan, nhưng lại là nơi sinh sống của khoảng 120.000 người dân tộc Armenia, những người chiếm phần lớn dân số và phản đối sự cầm quyền của Azerbaijan.
Quốc gia tự phong Nagorno-Karabakh (màu đỏ) nằm trong lãnh thổ Azerbaijan - Ảnh: CNBC
Khu vực này có chính quyền riêng được Armenia hậu thuẫn nhưng không được Armenia hay bất kỳ quốc gia nào khác chính thức công nhận. Dưới thời Liên Xô cũ, trong đó Azerbaijan và Armenia đều là những nước cộng hòa thành viên, Nagorno-Karabakh trở thành một khu tự trị trong nước Cộng hòa Azerbaijan vào năm 1923.
Vào năm 1988, các lãnh đạo Nagorno-Karabakh đã thông qua một nghị quyết tuyên bố ý định gia nhập Cộng hòa Armenia và một cuộc trưng cầu dân ý đã được tổ chức, trong đó đa số bỏ phiếu ủng hộ độc lập, song lại bị người dân tộc Azerbaijan tại Nagorno-Karabakh tẩy chay.
Dù vậy, yêu cầu thống nhất với Armenia ban đầu diễn ra tương đối hòa bình. Chỉ tới khi Liên Xô tan rã, nó dần dần phát triển thành một vùng xung đột ngày càng bạo lực giữa người Armenia và người Azerbaijan, khiến giao tranh nổ ra giữa quân đội Azerbaijan và lực lượng ly khai được Armenia hậu thuẫn, dẫn tới Chiến tranh Karabakh lần thứ nhất.
Cuộc xung đột đã gây ra cái chết của 20.000 đến 30.000 nghìn người (tùy theo thống kê của mỗi bên) và khiến hàng trăm nghìn người phải rời bỏ nhà cửa đi tị nạn. Đến tháng 5 năm 1994, người dân tộc Armenia đã kiểm soát 14% lãnh thổ Nagorno-Karabakh.
Ở giai đoạn đó, lần đầu tiên trong cuộc xung đột, chính quyền Azerbaijan đã công nhận Nagorno-Karabakh là bên thứ ba trong cuộc chiến và bắt đầu đàm phán trực tiếp với chính quyền Karabakh. Kết quả là, một lệnh ngừng bắn đã đạt được vào ngày 12/5/1994 thông qua sự trung gian của Nga.
Tuy nhiên, Azerbaijan luôn đau đáu mong muốn thu hồi vùng lãnh thổ này. Sau nhiều năm xung đột lẻ tẻ giữa hai bên, Chiến tranh Karabakh lần thứ hai bắt đầu vào năm 2020. Azerbaijan, được sự hậu thuẫn của đồng minh lịch sử Thổ Nhĩ Kỳ, đã giành chiến thắng chỉ sau 44 ngày, giành lại 7 quận và khoảng 1/3 diện tích Nagorno-Karabakh từ tay các lực lượng Armenia.
Chiến tranh kết thúc sau khi Nga, một đồng minh lâu năm của Armenia nhưng có mối quan hệ ngày càng tăng với Azerbaijan, làm trung gian đàm phán về một lệnh ngừng bắn. Thỏa thuận do Moscow làm trung gian đã cung cấp khoảng 2.000 lính gìn giữ hòa bình của Nga để triển khai đến khu vực nhằm ngăn chặn các hành động xâm lấn tiếp theo của Azerbaijan và bảo vệ hành lang Lachin, con đường duy nhất nối vùng đất này với Armenia.
Ý định tấn công của Azerbaijan đã được bộc lộ từ tháng 12/2022, khi họ thiết lập một trạm kiểm soát quân sự dọc hành lang Lachin, ngăn chặn việc nhập khẩu thực phẩm và làm dấy lên lo ngại rằng người dân Nagorno-Karabakh sẽ bị bỏ đói.
Trong những ngày trước cuộc tấn công vào Stepanakert, thủ đô của Karabakh, được Azerbaijan gọi là Khankendi, Bộ Ngoại giao Karabakh cảnh báo rằng “phía Azerbaijan đã tiến hành chuyển quân hàng ngày và dự trữ nhiều loại vũ khí… chuẩn bị mặt bằng cho cuộc xâm chiếm quy mô lớn”.
Một tòa nhà bị hư hại ở Stepanakert, thủ phủ của Nagorno-Karabakh, sau khi Azerbaijan bắt đầu tấn công khu vực này vào ngày 19/9 - Ảnh: CNN
Bất chấp nguy cơ hiện hữu như vậy, cuộc tấn công của Azerbaijan hôm thứ Ba (19/9) vẫn diễn ra bất ngờ. Giải thích cho cuộc tấn công của mình vào Stepanakert, Bộ Quốc phòng Azerbaijan cho biết một phương tiện của Azerbaijan đã tông vào một quả mìn được gài ở các khu vực đã được rà phá bom mìn trước đó, khiến hai thường dân thiệt mạng.
Nhưng khác với cuộc chiến năm 2020, lần này, sức phản kháng của các lực lượng người dân tộc Armenia ở Nagorno-Karabakh là cực kỳ yếu ớt. Chỉ 1 ngày sau khi hứng chịu hỏa lực của đối phương, họ đã đầu hàng. Một lệnh ngừng bắn có hiệu lực vào lúc 1 giờ chiều giờ địa phương hôm thứ Tư (20/9), sau khi chính quyền Karabakh đồng ý “giải tán và giải giáp hoàn toàn các lực lượng vũ trang”.
Đoạn video được truyền thông Azerbaijan công bố cho thấy phái đoàn từ Nagorno-Karabakh, mà báo giới Azerbaijan gọi là “Cộng hòa Artsakh tự phong” được sự hộ tống của lực lượng gìn giữ hòa bình Nga, đã lái xe đến thành phố Yevlakh của Azerbaijan gặp phái đoàn Azerbaijan do Nghị sĩ Azerbaijan Ramin Mammadov dẫn đầu.
Hy vọng chấm dứt cuộc xung đột kéo dài 3 thập kỷ chưa bao giờ rõ ràng như bây giờ, một phần cũng bởi quan điểm “buông bỏ” của Armenia. Armenia cho biết họ không phải là một bên tham gia lệnh ngừng bắn hoặc đàm phán có thể xem như sự từ bỏ sự liên quan với Nagorno-Karabakh, một hệ quả của thất bại trong cuộc chiến kéo dài 44 ngày với Azerbaijan vào năm 2020.
Hàng nghìn người biểu tình Armenia đã tập trung tại thủ đô Yerevan để chỉ trích việc chính quyền của Thủ tướng Nikol Pashinyan đã không hỗ trợ phe ly khai Armenia ở Nagorno-Karabakh. Nhưng giới quan sát tin rằng, điều này không làm thay đổi được quan điểm của Chính phủ Armenia.
Sau khi cuộc chiến năm 2020 phơi bày sự yếu kém về quân sự của Armenia, Thủ tướng nước này, Nikol Pashinyan đã thừa nhận hồi tháng 4 năm nay rằng chính quyền của ông sẵn sàng từ bỏ các yêu sách của mình đối với khu vực. Ông Pashinyan cho rằng “hòa bình chỉ có thể thực hiện được” nếu Armenia giới hạn tham vọng lãnh thổ của mình trong phạm vi biên giới của CHXHCN Xô viết Armenia cũ - tức là không bao gồm Nagorno-Karabakh.
Theo các điều khoản của lệnh ngừng bắn hôm thứ Tư, Nagorno-Karabakh đã giải tán quân đội của mình, trong khi Armenia tiếp tục khẳng định rằng họ không có sự hiện diện quân sự của riêng mình trong khu vực. Cùng với những phát biểu chính thức từ chính quyền Thủ tướng Nikol Pashinyan, có thể tin rằng Armenia sẽ không có bất cứ động thái nào làm phức tạp tình hình.
Một phái đoàn từ Nagorno-Karabakh được lực lượng gìn giữ hòa bình Nga hộ tống đến đàm phán với Azerbaijan ở Yevlakh, Azerbaijan. Ảnh: Reuters
Nhưng nói như vậy không có nghĩa rằng Armenia không quan tâm đến số phận của những người đồng bào đang sống tại Nagorno-Karabakh. Trong một diễn đàn tại Đại hội đồng Liên hợp quốc, Ngoại trưởng Armenia, Ararat Mirzoyan, nói rằng “120.000 người, bao gồm cả phụ nữ, trẻ em và người già hiện đang phải đối mặt với mối đe dọa hiện hữu” khi cảnh báo về nguy cơ Azerbaijan thanh lọc sắc tộc.
Những phát biểu này cũng được cộng đồng quốc tế, đặc biệt là Nga - nước có ảnh hưởng lớn tới những quốc gia vùng Nam Cacausus, lắng nghe. Theo báo Guardian, trong cuộc điện đàm với Tổng thống Azerbaijan, Ilham Aliyev hôm qua, Điện Kremlin cho biết Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ an ninh và quyền lợi của người dân tộc Armenia ở khu vực ly khai.
Liên minh châu Âu cũng bày tỏ sự quan tâm lớn đến sự an toàn của cộng đồng người Armenia tại Nagorno-Karabakh. Chủ tịch Hội đồng châu Âu (EC), Charles Michel, trong phát biểu mới nhất đã đề nghị Tổng thống Aliyev bảo vệ quyền của người dân tộc Armenia trong khu vực và “đảm bảo lệnh ngừng bắn hoàn toàn cũng như sự đối xử an toàn, đàng hoàng của Azerbaijan đối với người Armenia ở Karabakh”.
“Nhân quyền và an ninh của họ cần được đảm bảo. Cần có khả năng tiếp cận để hỗ trợ nhân đạo ngay lập tức”, ông Charles Michel viết trong một bài đăng trên tài khoản mạng xã hội X của mình.
Nguyễn Khánh
Thích
(CLO) Ngày 21/11, tại Tòa nhà Hội Nhà báo Việt Nam (Hà Nội) đã diễn ra buổi Họp báo và công bố vòng chung kết Giải bóng đá các cơ quan báo chí toàn quốc Press Cup lần thứ 8 năm 2024.
(CLO) Theo Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, hành trình “Kết nối di sản miền Trung” của ngành đường sắt được vinh dự được bình chọn dẫn đầu hạng mục hoạt động - dịch vụ trải nghiệm ấn tượng.
(CLO) Một người đàn ông được phát hiện đã tử vong trong tư thế treo cổ tại một nghĩa trang thuộc TP Pleiku (Gia Lai). Hiện lực lượng Công an đang điều tra, làm rõ vụ việc.
(CLO) Phó Chủ tịch UBND Thành phố Nguyễn Mạnh Quyền vừa ký ban hành Quyết định số 6044/QĐ-UBND về việc công bố tình huống khẩn cấp sạt lở mái đê hữu Đáy trên địa bàn huyện Quốc Oai và ban hành lệnh xây dựng công trình khẩn cấp để ngăn chặn sạt lở mái đê.
(CLO) Hôm nay (21/11), chỉ số VN-Index tăng gần 12 điểm, lên sát 1.230 điểm với sự hỗ trợ mạnh từ nhóm cổ phiếu ngân hàng.
(CLO) Trưa 21/11, lực lượng chức năng của tỉnh Thừa Thiên Huế vẫn đang huy động tối đa lực lượng triển khai công tác cứu hộ, cứu nạn vụ ô tô chở rác đâm lan can cầu treo Bình Thành rồi lao xuống sông khiến hai người mất tích.
Từ ngày 15/11 - 31/12/2024, THACO AUTO triển khai chương trình “Cùng Kia đón Tết tại Hàn Quốc”. Theo đó, khi mua xe Kia K5 hoặc Kia Sorento, khách hàng sẽ có cơ hội tham gia rút thăm trúng thưởng với tổng giá trị giải thưởng lên đến 490 triệu đồng.
(CLO) Tỉnh Quảng Nam vừa thống nhất chủ trương tổ chức Festival mỳ Quảng trong năm 2025 để tăng cường thu hút du khách.
(CLO) Hội chợ được kỳ vọng góp phần hình thành chuỗi giá trị liên kết giữa người nông dân nuôi trồng dược liệu, các doanh nghiệp và người tiêu dùng. Đồng thời, giới thiệu dược liệu, sản phẩm dược liệu đặc hữu, đặc thù của Việt Nam với quốc tế.
(CLO) Thị trường chứng khoán Việt Nam năm 2024 đang trải qua những khó khăn nhất định, tuy nhiên đây cũng là khoảng thời gian tuyệt vời để nắm bắt các cơ hội, được ủng hộ bởi các điều kiện kinh tế vĩ mô thuận lợi và môi trường lãi suất thấp.
(CLO) Hai tượng sư tử đá thành Đồ Bàn (Bình Định) có niên đại cuối thế kỷ 11 đến đầu thế kỷ 12 làm bằng đá sa thạch, vừa được công nhận là bảo vật quốc gia.
(CLO) Ngày 21/11, UBND xã Krông Năng, huyện Krông Pa (Gia Lai) cho biết, đã có báo cáo về việc bé gái 4 tuổi bị xâm hại tình dục tại buôn Ia Sóa, xã Krông Năng.
(CLO) Chợ Bến Thành, Đền thờ Đức thánh Trần Hưng Đạo vừa được được công nhận Di tích kiến trúc nghệ thuật của Thành phố.
(CLO) Thường trực HĐND tỉnh Gia Lai đề nghị UBND tỉnh nghiên cứu, đề xuất cấp có thẩm quyền ban hành cơ chế phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội của tỉnh. Qua đó có thể tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho lực lượng kiểm lâm, lực lượng bảo vệ rừng chuyên trách.
(CLO) Phòng Cảnh sát giao thông, Công an tỉnh Bắc Ninh vừa công bố danh sách 673 phương tiện vi phạm giao thông bị phạt nguội từ 4/11 đến 10/11.
(CLO) Chủ tịch UBND TP Hà Nội vừa có kết luận buổi làm việc về tình hình triển khai xây dựng một số cầu lớn qua sông Hồng trên địa bàn thành phố.
(CLO) Trung Quốc đã phô trương công nghệ quân sự tiên tiến bằng cách trình làng một loạt thiết bị quân sự hiện đại tại triển lãm hàng không lớn nhất đất nước.
(CLO) Một ngày sau khi có thông tin Tổng thống Mỹ Joe Biden cho phép, Ukraine đã bắn tên lửa tầm xa ATACMS vào khu vực Bryansk, nằm cách 379 km về phía tây nam Moscow.
(CLO) Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Brazil đã ra tuyên bố của các nhà lãnh đạo vào thứ Hai (18/11), kêu gọi "hành động" giải quyết nhiều cuộc khủng hoảng mà toàn cầu đang phải đối mặt, như xung đột vũ trang, biến đổi khí hậu và các vấn đề lớn khác.
(CLO) Theo số liệu thống kê chính thức của Chính phủ Indonesia, gần 10 triệu người đã rời khỏi tầng lớp trung lưu của nước này kể từ năm 2019 cho đến nay.
(CLO) Trong nhiều năm, con người đã suy ngẫm về viễn cảnh tận thế của thế giới, gồm cả các nhà tiên tri, nhà khoa học vĩ đại cho đến các tổ chức nghiên cứu vũ trụ như NASA. Và không thể không lo lắng khi những nguy cơ mà họ đưa ra đều đang dần hiện hữu.
(CLO) Phó Tổng thống đắc cử JD Vance được coi là ứng cử viên sáng giá nhất để kế nhiệm ông Donald Trump với tư cách là ứng cử viên của Đảng Cộng hòa vào năm 2028.
(CLO) Trong chiến dịch vận động tranh cử của mình, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump nhiều lần cam kết sẵn sàng đàm phán với Nga nhằm hạ nhiệt những căng thẳng giữa hai quốc gia. Vậy quan hệ Nga - Mỹ sẽ có những thay đổi đáng kể dưới thời ông Trump tới đây?
(CLO) Có thể khẳng định rằng chưa bao giờ mối quan hệ Việt Nam - Mỹ tốt đẹp như hiện tại. Điều đó cho thấy tầm quan trọng của Việt Nam trong chính sách Châu Á - Thái Bình Dương của Hoa Kỳ. Vì thế, ngay cả với sự trở lại Nhà Trắng của Tổng thống đắc cử Donald Trump cùng khẩu hiệu “nước Mỹ trên hết”, thì bên cạnh những thách thức, một thời cơ lớn cho Việt Nam cũng sẽ được gợi mở.
(CLO) Từ chỗ thất bại trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2020 và hứng chịu vô số hậu quả, ông Donald Trump đã trở lại đỉnh cao quyền lực một cách ngoạn mục khi đánh bại bà Kamala Harris trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm nay.
(CLO) Quyết định của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khi sa thải Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Galant và bổ nhiệm cựu Ngoại trưởng Israel Katz thay thế ông đã đánh dấu một bước ngoặt bất ngờ trong nền chính trị nước này.
