Theo kết luận thanh tra, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, khai thác tài nguyên khoáng sản và đầu tư xây dựng tại Thái Nguyên giai đoạn 2010-2018 còn nhiều hạn chế, tồn tại.

Đáng chú ý, tại kết luận này, Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra 15 dự án sử dụng đất không đúng quy định như Dự án Xây dựng Khu công nghiệp Điềm Thụy; Dự án Khu đô thị Kosy Sông Công, Dự án cụm công nghiệp An Khánh 1; Dự án Xây dựng và Kinh doanh cơ sở hạ tầng Cụm công nghiệp số 3 Cảng Đa Phúc, huyện Phổ Yên; Dự án Khu dân cư sinh thái kiểu mẫu, phường Túc Duyên, thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên; Dự án khu nhà ở kết hợp thương mại, dịch vụ phường Quang Trung, thành phố Thái Nguyên,...

Thanh tra Chính phủ cũng chỉ rõ việc quản lý khai thác tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên có nhiều sai phạm.

Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, tại dự án Xây dựng Khu công nghiệp Điềm Thụy- Khu A (180 ha), UBND tỉnh Thái Nguyên có chủ trương cho phép Ban Quản lý các khu công nghiệp Thái Nguyên thu tiền thuê đất do Nhà đầu tư thứ cấp ứng trước không đưa vào Ngân sách Nhà nước mà trực tiếp sử dụng thực hiện đầu tư xây dựng là không đúng quy định.

Tổng diện tích đất khu công nghiệp tăng thêm là 11,1 ha nhưng UBND tỉnh Thái Nguyên không xin ý kiến các bộ, ngành có liên quan. Diện tích đất mở rộng ranh giới Khu công nghiệp về phía Tây khoảng 2,5 ha đã được xây dựng hạ tầng, nhà xưởng và cho Nhà đầu tư thứ cấp thuê khi chưa được giao đất, cho thuê đất là vi phạm.

Thanh tra Chính phủ cho rằng, trách nhiệm này thuộc về UBND tỉnh Thái Nguyên, sở Tài nguyên và Môi trường, Giám đốc Ban Quản lý các khu công nghiệp Thái Nguyên và các đơn vị có liên quan.

Tại Khu B của dự án này, phía Thanh tra Chính phủ cho rằng, việc phê duyệt giá đất chưa có cơ sở hạ tầng để cho thuê làm giảm tổng giá trị phát triển khu đất.

Tổng giá trị tiền thuê đất do tính thiếu hơn 4,6 tỷ đồng. Trách nhiệm thuộc về sở Tài chính tỉnh là cơ quan chủ trì xác định, trình Hội đồng thẩm định giá đất của tỉnh, UBND tỉnh quyết định phê duyệt.

Tại dự án Khu đô thị Kosy Sông Công (thành phố Sông Công), việc giao đất thực hiện dự án xây dựng khu dân cư nhưng không qua đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư thực hiện dự án. Dự án có tổng mức đầu tư gần 482 tỷ đồng, nguồn vốn do chủ đầu tư ứng trước để xây dựng hạ tầng kỹ thuật được trừ vào tiền sử dụng đất nhưng thực chất là giao đất để thực hiện dự án kinh doanh.

Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra sai phạm tại Dự án Khu dân cư sinh thái kiểu mẫu, phường Túc Duyên (thành phố Thái Nguyên). Dự án do Công ty TNHH Xuất nhập khẩu và Đầu tư Thái Nguyên làm chủ đầu tư, nhằm mục đích kinh doanh bất động sản nhưng doanh nghiệp lại không đăng ký ngành, nghề kinh doanh bất động sản. Ngoài ra, dự án này được giao đất để thực hiện dự án xây dựng khu dân cư nhưng không qua đấu thầu.

Bên cạnh đó, Thanh tra Chính phủ cũng nêu một số sai phạm như: Không thực hiện đúng quy hoạch đã được phê duyệt, không đấu thầu dự án,… tại các dự án: Dự án Xây dựng hạ tầng Khu công nghiệp Sông Công II; Dự án cụm công nghiệp An Khánh 1, huyện Đại Từ; Dự án Xây dựng Khu đô thị hồ điều hòa Xương Rồng; Dự án Khu dân cư Havico phường Đồng Quang; Dự án khu liên hợp chế biến Quaczit,...

Đối với lĩnh vực khai thác khoáng sản, Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra sai phạm tại hơn 10 dự án. Tổng số tiền thuế, phí doanh nghiệp nợ đọng và tiền sai phạm phát hiện qua thanh tra tại 13 dự án là hơn 51 tỷ.

Cụ thể dự án đầu tư khai thác mỏ than Suối Huyền thuộc xã An Khánh và xã Cù Vân, huyện Đại Từ, từ năm 2013 đến nay, công ty dừng ký quỹ cải tạo phục hồi môi trường nhưng không thực hiện các thủ tục báo cáo cơ quan có thẩm quyền phê duyệt phương án. Công ty nợ đóng tiền cấp quyền khai thác khoáng sản 6,8 tỷ đồng.

Dự án khai thác mỏ chì kẽm Bó Tòong - Lũng Áp, xã Sảng Mộc, huyện Võ Nhai, đã tiến hành hoạt động khai thác khoáng sản khi chưa có quyết định giao đất, thuê đất. Công ty nợ đọng tổng số nợ gần 3,5 tỷ đồng. Tương tự tại các dự án khác số tiền sai phạm, nợ đọng từ vài trăm triệu đến vài tỉ đồng...

Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND tỉnh Thái Nguyên, Bộ Tài nguyên và Môi trường thực hiện một số nội dung, cụ thể:

Đối với UBND tỉnh Thái Nguyên, tăng cường chỉ đạo, chấn chỉnh và khắc phục triệt để những tồn tại, thiếu sót, vi phạm trong công tác quản lý đất đai, đầu tư xây dựng và khai thác tài nguyên khoáng sản đã nêu trong kết luận thanh tra.

Xử lý đối với một số tồn tại, hạn chế, kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân gồm làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân lãnh đạo UBND tỉnh, các sở, ngành, UBND các huyện, thành phố: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, TN&MT, Xây dựng, Công Thương, Cục thuế, Ban quản lý Khu công nghiệp, Ban quản lý các công trình giao thông tỉnh, Ban quản lý đầu tư xây dựng TP Thái Nguyên, Ban Sông Cầu, UBND TP Thái Nguyên, UBND TP Sông Công, UBND huyện Đại Từ qua các thời kỳ đối với các vi phạm được nêu trong kết luận thanh tra để nghiêm túc kiểm điểm, có hình thức xử lý phù hợp, hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định.