Áp lực “đề tài muôn thuở”

Sự bùng nổ của quá trình đô thị hóa tại các thành phố lớn khiến mật độ dân số gia tăng trong bối cảnh hạ tầng giao thông phát triển không tương xứng, lượng phương tiện cá nhân ngày càng cao, nhu cầu đi lại dưới lòng đường và vỉa hè tăng đột biến khiến tắc đường xảy ra hằng ngày, nhất là giờ cao điểm.

Phục vụ thính giả ở mọi lúc, mọi nơi, các phóng viên, cộng tác viên của kênh VOV Giao thông có mặt tại các điểm nóng về giao thông để kịp thời thông tin tới thính giả qua các chương trình về giao thông. Không chỉ quan tâm tới các đề tài, vấn đề về ùn tắc giao thông, việc lấn chiếm lòng đường, vỉa hè cũng là vấn đề được các phóng viên của kênh VOV Giao thông đặc biệt quan tâm. Vấn đề này thường xuyên được đưa ra thảo luận trong các hội nghị của kênh, coi đây là nội dung quan trọng trong vấn đề giao thông.

Trong loạt 4 tác phẩm phát thanh “Vỉa hè đang thực sự nuôi ai?”, nhóm tác giả kênh VOV Giao thông đã khai thác ở nhiều khía cạnh khi đặt vấn đề ở góc nhìn nói vỉa hè là một bộ phận của nền kinh tế, là một cơ hội khởi nghiệp của rất nhiều người. Từ góc nhìn đó đã khai thác những thông tin, dữ liệu về nguồn thu từ vỉa hè, các nguồn thu được tạo ra như thế nào và mang lại lợi ích cho những ai. Đặc biệt là tìm lời giải cho câu hỏi có thật sự đáng để chúng ta hy sinh vỉa hè cho các hoạt động kinh tế hay không. Nhóm đã cố gắng làm rõ vấn đề này, trả lời các câu hỏi cho khán thính giả một cách đầy đủ và có chiều sâu nhất.

Nhà báo Phạm Trung Tuyến - Phó Giám đốc VOV Giao thông chia sẻ: Phóng viên đã thâm nhập vào thực tế, trong một thời gian dài để quay lại, ghi âm lại tất cả thông tin từ những người liên quan. Chúng tôi vấp phải sự đùn đẩy, né tránh của nhiều cơ quan đơn vị, họ bất hợp tác trong quá trình tiếp cận các nguồn tin, không ít lần còn có cả sự đe dọa của các đối tượng xã hội, những người đang có lợi ích từ việc chiếm dụng vỉa hè.

“Nhưng ngoài những khó khăn mang tính khách quan, chúng tôi còn chịu áp lực bởi tâm lý rằng đây là đề tài muôn thuở. Khi nói ra liệu có giải quyết được vấn đề gì không, ai cũng ngầm hiểu, cũng biết bản chất nó là gì, liệu làm thì có phí thời gian? Đó là rào cản tâm lý khi anh em phóng viên được giao thực hiện. Ngay sau đó chúng tôi đã cố gắng xốc lại tinh thần để triển khai loại bài” - nhà báo Phạm Trung Tuyến chia sẻ thêm.

Thúc đẩy hàng loạt chính sách khác

“Vỉa hè đang thực sự nuôi ai?” được sản xuất tháng 7/2021, thời điểm đó dịch bệnh COVID-19 đang bắt đầu có những diễn biến phức tạp. Trong khi đó cả nhóm phóng viên đều chủ yếu tác nghiệp tại các cổng bệnh viện, khu vực đông dân cư qua lại, thuộc các quận nội thành Hà Nội.

 Nhà báo Chu Trung Đức – phóng viên Kênh VOV Giao thông nhớ lại: Khó khăn chúng tôi cảm nhận rõ là việc tác nghiệp trong thời điểm dịch bệnh căng thẳng, giãn cách xã hội làm hạn chế cơ hội phỏng vấn. Ngoài lo âu về sức khỏe, cá nhân tôi gặp áp lực về thời gian, cũng là một kỷ niệm đáng nhớ chưa từng trải: buổi trưa hoàn thành bản thảo gửi duyệt, thì buổi chiều xách đồ đưa vợ vào bệnh viện sinh em bé. Cũng may mọi việc đều hanh thông. Nhưng điều khó khăn hơn cả có lẽ là làm thế nào tư duy các khía cạnh vấn đề để làm mới một chủ đề không mới.

Vượt qua mọi rào cản, áp lực, loạt 4 bài đã hoàn thành, nhiều âm thanh sống động, từ nhiều chi tiết thú vị nhóm phóng viên đã “nhẩm tính hộ” Hà Nội nguồn thu ngân sách từ khai thác vỉa hè. Dù đã gõ cửa nhiều cơ quan, địa phương, nhưng không đơn vị chuyên môn nào của Hà Nội nắm được con số tổng quát này. Nhóm đã lôi ra được thống kê chưa từng công bố, đó là nguồn thu nếu “khai thác” tối đa chỉ bằng 1/3 số tiền chỉnh trang, lát lại đá vỉa hè.

Con số đó nói lên nhiều điều, đó là thực tế chính quyền đô thị chưa coi trọng vai trò của vỉa hè, chúng ta đang thu bạc lẻ và chẳng nhận lại điều tương xứng. Qua loạt bài, công chúng biết được thực tế rằng, nếu dẹp loạn vỉa hè, triệt tiêu lợi ích nhóm ký sinh trên vỉa hè chính là giải pháp thúc đẩy hàng loạt chính sách khác, như: nền kinh tế từ các bãi đỗ xe ngầm, thông minh; hạn chế xe cá nhân vào nội đô, phát triển giao thông công cộng…

Từ cách làm mới trong việc khai thác đề tài, loại bài đã thu hút được thính giả, đã có hàng nghìn lượt tương tác, chia sẻ tâm huyết trên fanpage của VOV Giao thông, nhiều đồng nghiệp làm báo cũng chia sẻ thêm các ý kiến, gợi mở các địa điểm, vị trí gây bức xúc khác trên địa bàn thành phố để khảo sát.

Chia sẻ về thành công của loạt bài, anh Trung Đức tâm sự: Chúng tôi viết về vỉa hè bằng tình yêu dành cho thành phố này. Chúng tôi mong vỉa hè được trả lại vị trí xứng đáng, là trung tâm, bộ mặt của đô thị, các biện pháp bảo vệ vỉa hè nên được thúc đẩy từ mọi người dân, gồm cả những người được vỉa hè nuôi: các đối tượng trục lợi và lực lượng quản lý, cấp phép, kiểm tra, xử lý vi phạm trên vỉa hè.

Có thể khẳng định “Vỉa hè đang thực sự nuôi ai?” không chỉ nhận được sự ủng hộ của khán thính giả, mà còn được Hội đồng Giải Báo chí Quốc gia đánh giá cao về nội dung lẫn cách trình bày. Điều này cũng thể hiện việc lựa chọn những đề tài gần gũi với cuộc sống người dân cũng luôn được quan tâm, xóa bỏ những tâm lý xem nhẹ những đề tài nhỏ gần gũi, cụ thể với đời sống. Qua đó thấy được rằng, đề tài không ở đâu xa chỉ xung quanh chúng ta, chúng ta cố gắng khai thác và thông tin đó sẽ thiết thực, gần gũi lan tỏa hơn trong xã hội.

Lê Tâm