Thói quen nguy hiểm

Một trong những thói quen nguy hiểm của người dân hiện nay là việc dùng thuốc kháng sinh vô tội vạ và hệ lụy nguy hiểm đối với sức khỏe thì đã được cảnh báo rất nhiều. Về chức năng thì thuốc kháng sinh là một nhóm thuốc được sử dụng trước hết để chữa những bệnh do vi khuẩn gây ra.

Thuốc có tác dụng diệt trực tiếp vi khuẩn hoặc làm chậm lại sự phát triển của vi khuẩn để tạo điều kiện cho hệ miễn dịch của cơ thể người giải quyết tình trạng nhiễm khuẩn. Vì những tác dụng trên nên nhiều người có thói quen lạm dụng sử dụng thuốc kháng sinh khi bị bệnh mà thiếu sự tư vấn của bác sĩ.

Xung quanh thực trạng này, mới đây nhất bác sĩ Nguyễn Lân Hiếu - Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội có kể chuyện về bạn của ông bị ốm và tự ý đi mua thuốc nhưng may mắn được ông phát hiện sớm vì gói thuốc mua về lại rơi vào trường hợp “chống chỉ định”.

Theo đó, bạn ông Hiếu bị viêm họng và ra cửa hàng thuốc mua thuốc. Ông được nhân viên nhà thuốc bán cho gói thuốc với giá 50 nghìn đồng. Ông Nguyễn Lân Hiếu vô tình biết được việc này và ông đã mở gói thuốc ra kiểm tra. Điều khiến ông giật mình khi biết có đến 2 loại kháng sinh cùng nhóm.

“Đây là chống chỉ định mà ai cũng hiểu, chưa kể còn mấy loại vàng, đỏ không thể đoán là thuốc gì vì không có tên và hàm lượng. Không hướng dẫn cũng chẳng hoá đơn nên uống vào có sao cũng không thể kêu ai” - bác sĩ Nguyễn Lân Hiếu kể.

Theo ông Nguyễn Lân Hiếu thì những gói thuốc kiểu này có mặt ở khắp nơi và ngày càng phổ biến cho dù cơ quan chức năng có kiểm tra xử phạt, răn đe. Nguyên nhân có nhiều nhưng chủ yếu là do sự dễ dãi đối với sức khỏe của mỗi người vì nghĩ thuốc nào uống vào cũng đỡ bệnh, khỏi bệnh là được mà ít khi nghĩ tới hậu quả đối với sức khỏe.

“Chúng ta đều biết, bệnh thông thường đại đa phần đều tự khỏi, đặc biệt các bệnh do virus gây ra. Chính vì vậy đúng là thuốc nào uống vào cũng có khả năng chữa bệnh nhưng điều nguy hiểm là tác dụng phụ của thuốc và sự nhờn thuốc. Bất cứ thuốc gì kể cả thuốc bổ đều có tác dụng phụ và phản ứng dị ứng. Tình trạng kháng kháng sinh đang khiến các bác sĩ lâm sàng vô cùng nhức óc mà nguyên nhân sâu xa là việc dùng thuốc bừa bãi, không đúng liều lượng và tuân thủ ngày điều trị” - bác sĩ Nguyễn Lân Hiếu lo lắng.

Liên quan vấn đề này, bác sĩ Nguyễn Lân Hiếu kêu gọi các nhà thuốc phải nghĩ đến những hậu quả không đong đếm được lên sức khoẻ của người dân mà giữ đúng được nguyên tắc “không bán thuốc mà không có đơn”. Nếu điều này được các nhà thuốc trong cả nước coi là “kim chỉ nam” thì chắc chắn tỷ lệ dị ứng thuốc, kháng thuốc trong cả nước sẽ giảm rõ rệt.

Ông cũng cho rằng, các bác sĩ cũng đừng “dễ dãi” với đơn thuốc của mình. Hãy viết đơn trên toa thuốc mà tốt nhất là đánh máy, không nên bạ giấy nào cũng viết, viết tên thuốc phải để người thường đọc được và nên có thêm vài dòng hướng dẫn ở cuối đơn như chế độ ăn uống, tập luyện và hẹn tái khám…

“Cuối cùng lại xin nhắc lại “hãy là người bệnh thông minh”. Không nhận các túi thuốc không hướng dẫn, không rõ tên thuốc. Nếu không rõ đừng ngần ngại hỏi kỹ người bán thuốc, bác sĩ của mình. Nên để ý đến liều lượng, thời gian dùng và tác dụng phụ của thuốc” - bác sĩ Nguyễn Lân Hiếu nhấn mạnh.

Cần tăng chế tài xử phạt

Trước thực trạng thói quen mua bán thuốc và dùng thuốc kháng sinh dễ dãi, phóng viên Báo Nhà báo & Công luận đã trao đổi với bác sĩ Nguyễn Văn Thường - Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Đức Giang (Hà Nội).

Theo bác sĩ Thường thì dùng thuốc nói chung không chỉ riêng kháng sinh là phải trên cơ địa của bệnh nhân, dựa trên chức năng thận, gan của mỗi người bệnh. “Cùng một liều thuốc nhưng với người này không vấn đề nhưng với người kia lại gây độc. Do đó, bác sĩ luôn phải cân nhắc khi kê đơn” - bác sĩ Nguyễn Văn Thường cho biết.

Ông cũng cho rằng: “Thuốc kháng sinh uống phải đúng liều, đúng lộ trình, nếu tự uống sẽ không đúng lộ trình nên tăng nguy cơ kháng thuốc mà quan trọng hơn là ảnh hưởng đến chức năng thận, gan, tác dụng phụ ảnh hưởng đến cơ thể”.

Cũng theo bác sĩ Thường, mọi người trước khi mua và sử dụng kháng sinh thì cần hỏi ý kiến bác sĩ. Khi dùng kháng sinh bác sĩ định hướng là nhiễm vi khuẩn gì để chọn kháng sinh đúng. Nếu không đúng thì chỉ có thể gây tác hại.

Ông cũng cho rằng: “Trong vấn đề quản lý, ở nước ngoài hầu hết kháng sinh bệnh nhân không được tự mua mà phải có đơn bác sĩ chỉ định. Người ta quản lý thuốc kháng sinh chặt chẽ giống như thuốc gây nghiện. Nước ta hiện nay thuốc gây nghiện quản lý chặt chẽ nhưng thuốc kháng sinh thì không. Ở nước ngoài, người ta lưu đơn để quản lý tránh người bệnh lạm dụng thuốc. Ngoài ra, cần tuyên truyền nâng cao hiểu biết của người dân, hiện thói quen của nhiều người chữa bệnh theo thầy thuốc trên mạng rất nguy hiểm”.

Xung quanh vấn đề này, nhiều chuyên gia còn cho rằng cần phải tăng chế tài xử phạt đối với hành vi bán thuốc không có đơn của bác sĩ. Còn nếu bác sĩ kê thuốc không đúng như hướng dẫn chẩn đoán thì sẽ bị phạt mạnh. Chỉ có như vậy thì tình trạng mua bán thuốc kháng sinh dễ dãi mới giảm, sức khỏe của người dân mới được bảo vệ.

Trinh Phúc