Những vụ bắt giữ bất thành

Hôm thứ Ba tuần trước, những người ủng hộ Imran Khan đã đụng độ với lực lượng cảnh sát được cử đến để bắt giữ ông ở thành phố Lahore (Pakistan), sau khi chính trị gia 70 tuổi không ra hầu tòa vì tội tham nhũng, với lý do lo ngại về an ninh.

Cảnh sát đã đột kích vào tư dinh của Imran Khan trong một khu phố sang trọng ở Lahore sau khi chặn các con đường gần đó và phá sóng di động trong khu vực. Nhưng hàng trăm người ủng hộ cựu Thủ tướng Pakistan đã kịp thời xuất hiện để ngăn cảnh sát tiến vào ngôi nhà.

Lực lượng an ninh cho biết họ đã bị tấn công bằng bom xăng, gậy sắt và súng cao su. Sau khi cảnh sát rút đi, nhiều người ủng hộ vẫn ở lại để bảo vệ ngôi nhà của ông Khan trong lúc cựu Thủ tướng Pakistan di chuyển đến Islamabad vào thứ Bảy.

Giám đốc Cục thông tin của bang Punjab, Amir Mir nói với Reuters rằng cảnh sát đã đến bên ngoài nhà ông Khan một lần nữa vào thứ Bảy để thu thập bằng chứng về các vụ tấn công lực lượng an ninh.

"Khi cảnh sát đến, các nhà hoạt động của đảng PTI (do ông Imran Khan lãnh đạo) đã cố gắng ngăn chặn họ bằng cách ném đá và tấn công bằng dùi cui. Để trả đũa, cảnh sát bắt giữ nhiều người trong số này, đồng thời thông báo cho ban lãnh đạo PTI về quá trình thu thập bằng chứng", ông Mir nói.

Trong khi đó, nhóm của ông Khan lại chia sẻ với các nhà báo đoạn phim cho thấy cảnh sát trong khu vườn của ngôi nhà ở Lahore đánh những người ủng hộ ông bằng dùi cui. Cựu thủ tướng cho biết vợ ông đang ở nhà một mình khi xảy ra cuộc đột kích.

Bộ trưởng Nội vụ Pakistan Rana Sanaullah nói với kênh truyền hình Geo News rằng cảnh sát đã thu được nhiều vũ khí từ các cơ sở bên ngoài nhà của ông Khan. Sanaullah khẳng định nhân viên thực thi pháp luật đã không xông vào nhà mà chỉ đứng trong vườn và trên lối đi. Ông cũng cho biết cảnh sát đã có lệnh khám xét khi tiến vào căn biệt thự.

Đôi bên tạm thời nhượng bộ

Sau nhiều ngày tranh chấp pháp lý, ông Khan đã đi hơn 300 km từ Lahore đến khu phức hợp tòa án tại Thủ đô Islamabad vào chiều thứ Bảy (18/3) trong một đoàn xe được hộ tống bởi những người ủng hộ, nhưng không thể ra khỏi xe vì an ninh lộn xộn.

Giám đốc cảnh sát Islamabad nói với đài Geo News rằng khoảng 4.000 người ủng hộ ủng hộ ông Khan đã tấn công cảnh sát gần tòa án và bắn đạn hơi cay, khiến cảnh sát phải bắn hơi cay để đáp trả. Tuy Imran Khan không thể ra khỏi xe song cuối cùng, tòa án cũng đã coi như ông đã ra trình diện.

"Tòa án đã hủy bỏ lệnh bắt giữ sau khi xác nhận sự có mặt của ông Imran Khan. Phiên điều trần đã bị hoãn lại cho đến ngày 30/3", một trong những luật sư của cựu thủ tướng Pakistan, Gohar Khan, nói với hãng tin AFP.

Cựu thủ tướng Imran Khan, người từng là cựu ngôi sao cricket, tại vị từ năm 2018 đến năm 2022, đang vướng vào hàng loạt vụ kiện kể từ khi ông bị truất quyền trong một cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm vào năm ngoái. Hiện, tòa án Pakistan đang triệu tập ông Khan tới điều trần về cáo buộc bán bất hợp pháp những món quà của nhà nước do giới chức nước ngoài tặng ông khi còn đương chức.

Cho đến nay, Imran Khan vẫn khẳng định ông đã làm theo các thủ tục pháp lý đối với những món quà kể trên. Vài giờ trước khi rời khỏi nhà đến Islamabad, cựu ngôi sao cricket cũng nói với Reuters rằng ông đã thành lập một ủy ban để lãnh đạo đảng của mình, đảng Pakistan Tehreek-e-Insaf (PTI), nếu ông bị bắt.

Khan, người bị bắn vào chân trong khi vận động tranh cử hồi tháng 11 vừa qua, nói thêm rằng mối đe dọa tính mạng đối với ông đang lớn hơn trước đồng thời khẳng định - mà không cung cấp bằng chứng - rằng các đối thủ chính trị và quân đội muốn ngăn ông tham gia các cuộc bầu cử vào cuối năm nay.

Bộ trưởng Thông tin Pakistan cho biết chính phủ không chỉ đạo các hành động của cảnh sát và lực lượng an ninh chỉ đơn giản là tuân thủ lệnh của tòa án. Còn quân đội - lực lượng có vai trò to lớn trên chính trường Pakistan - tuyên bố họ vẫn trung lập với các đảng phái chính trị.

Nguy cơ bạo lực vẫn còn…

Cho đến lúc này, tình trạng căng thẳng giữa những người ủng hộ ông Imran Khan và lực lượng an ninh vẫn chưa lắng xuống. Khoảng 4.000 nhân viên an ninh bao gồm cảnh sát đặc nhiệm, đội chống khủng bố và dân quân đã được triển khai quanh Islamabad, còn các bệnh viện được đặt trong tình trạng báo động cao.

Theo các nhà phân tích, bất luận phiên tòa dành cho ông Khan có kết quả như thế nào thì đảng PTI của cựu thủ tướng này sẽ không lùi bước trong mục tiêu tổ chức các cuộc biểu tình vận động sự ủng hộ cho ông.

Imran Khan hiện đối diện với những cáo buộc ngày một dày và nghiêm trọng sau khi ông tổ chức những cuộc biểu tình phản đối việc bị phế truất. Trong số đó, có những cáo buộc nghiêm trọng như tổ chức bạo loạn, âm mưu giết người và âm mưu phạm tội theo luật chống khủng bố của Pakistan.

Nếu bị kết án, ông Imran Khan sẽ phải đối mặt với việc bị truất quyền tham gia các cuộc bầu cử hoặc giữ chức vụ công trong tương lai - một trở ngại mà vị cựu thủ tướng không thể chấp nhận được khi tìm cách trở lại nắm quyền trong cuộc bầu cử toàn quốc vào cuối năm nay.

Đó là lý do đảng PTI đang đe dọa sẽ có các cuộc biểu tình rầm rộ, gây thêm khó khăn cho một chính phủ đang phải đối mặt với khủng hoảng kinh tế, nếu ông Imran Khan bị bắt.

Nhưng theo James Schwemlein, nhà phân tích của Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế (CEIP) - một viện nghiên cứu về chính sách đối ngoại có văn phòng tại Mỹ, Nga, Lebanon, Bỉ, Trung Quốc và Ấn Độ - cho rằng ông Khan rất khó thoát khỏi việc ra tòa vì đã đánh mất sự ủng hộ của quân đội.

“Khi còn tại vị, sự thiếu kinh nghiệm của ông trong điều hành chính phủ và chính sách đối ngoại bất hợp lý trở thành nguồn gốc gây căng thẳng với quân đội”, Schwemlein phân tích. “Bất đồng giữa cựu Thủ tướng Khan và lãnh đạo cấp cao của quân đội... lên đến đỉnh điểm vào tháng 10 năm ngoái khi ông Khan cố ngăn việc bổ nhiệm giám đốc mới cho cơ quan tình báo Pakistian vì ủng hộ giám đốc đương nhiệm”.

Vậy nhưng, sau khi sống sót sau vụ ám sát vào tháng 11, ông Khan đã đưa ra nhiều cáo buộc và chỉ trích đối với người kế nhiệm ông là Thủ tướng Pakistan Shehbaz Sharif và Bộ trưởng Nội vụ Rana Sanaullah. Những phát biểu ấy của Imran Khan vô hình trung đã dồn ông vào chân tường.

Imran Khan, một huyền thoại và cựu đội trưởng của ĐTQG cricket Pakistan, với quyết tâm sắt đá và lối chơi của một “con hổ bị dồn vào đường cùng” đã giành chức vô địch cricket thế giới năm 1992 với một đội hình yếu nhất giải - đóng vai trò quan trọng trong cách ông bước vào chính trường.

Nhưng trong chính trị, danh tiếng huyền thoại và sự gan dạ của ông Khan là chưa đủ. Việc biết dừng lại trước những lằn ranh đỏ mới là sự đảm bảo cao nhất cho vận mệnh của vị cựu thủ tướng này. Dường như, ông Khan đã đi quá xa so với giới hạn ấy.

Pakistan có một lịch sử lâu dài về bất ổn chính trị. Cựu Thủ tướng Benazir Bhutto bị ám sát vào tháng 12/2007 trong một vụ tấn công bằng súng và bom sau khi tổ chức mít tinh bầu cử ở thành phố Rawalpindi, ngay gần Islamabad. Cha của bà và cũng là cựu Thủ tướng Zulfikar Ali Bhutto bị hành quyết cũng tại thành phố này vào năm 1979 sau khi bị phế truất trong một cuộc đảo chính quân sự.

Quang Anh