Phó Giám đốc Trung tâm sản xuất và phát triển nội dung số Đài truyền hình Việt Nam (VTV Digital) Phạm Anh Chiến đã nhấn mạnh như vậy trong cuộc trò chuyện với PV Báo Nhà báo & Công luận.

Các nền tảng số phải hỗ trợ mạnh mẽ để duy trì nguồn thu

+ Thưa ông, Trung tâm Sản xuất và Phát triển nội dung số (VTV Digital) của Đài Truyền hình Việt Nam ra đời là dấu mốc quan trọng trên chặng đường chuyển đổi số của Đài Truyền hình Việt Nam. Có thể hình dung như thế nào về những nhiệm vụ và cách thức thực hiện của đơn vị, thưa ông?

- VTV Digital là đơn vị “tham mưu cho lãnh đạo Đài Truyền hình Việt Nam chủ trương, chiến lược để sản xuất, phân phối, phát triển hạ tầng công nghệ sản xuất và kinh doanh nội dung số trên mạng viễn thông và internet”. Đồng thời là đơn vị chủ trì trong tổ chức, triển khai sản xuất, phát triển và kinh doanh nội dung số của Đài Truyền hình Việt Nam.

Chúng tôi dường như là nơi tập trung những gì là thế mạnh nhất của Đài để tạo thành sức mạnh của đa nền tảng. VTV đang xây dựng thành cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện thì VTV Digital có vai trò phụ trách toàn bộ nền tảng số, đặc biệt là phụ trách 2 mảng là phát triển VTVgo và báo điện tử VTVNews, ngoài ra còn phụ trách sự phát triển của hệ thống các trang mạng xã hội của VTV. Các trang mạng rất lớn trên tất cả các nền tảng như Facebook, YouTube, Tiktok, instagram có hàng triệu người xem. Đấy là vai trò đầu mối vừa kinh doanh vừa phát triển content nội dung số vừa là đầu mối phân phối các content nội dung số trên các nền tảng của VTV và cho các đối tác của VTV.

+ Tôi hình dung là, điều thực sự thay đổi là guồng máy sản xuất, phân phối và kinh doanh trước khi sản phẩm báo chí được xuất bản đa nền tảng. Sự chuyển đổi số ấy có giúp tòa soạn vận hành linh hoạt và mở ra cơ hội tìm kiếm nguồn thu mới hay không, cơ hội đó là gì, thưa ông?

- Thực ra đây là một trong những mục tiêu chuyển đổi số của VTV. VTV có Hội đồng tin tức để quyết định tin tức sản xuất hằng ngày sẽ đưa lên trên nền tảng nào. Đây là mô hình tòa soạn hội tụ mà VTV triển khai nhiều năm rồi. Hiện tại chúng tôi có thuận lợi hơn là PV, BTV đã quen thuộc với mô hình sản xuất đa nền tảng. Nhiều người được đào tạo với các chuyên gia hàng đầu ở nước ngoài. Vì thế, với VTV sản xuất phân phối trên đa nền tảng là một nhiệm vụ trọng yếu. Tất nhiên ti-vi truyền thống vẫn là chủ lực nhưng hiện tại vai trò của VTVGo, VTV News và mạng xã hội đang ngày càng phát huy tác dụng.

+ Vậy có thể coi nguồn thu mới ấy là lối mở cho kinh tế báo chí được không, thưa ông?

- Có chứ! Hiện tại VTV đang là cơ quan báo chí thực hiện thí điểm mô hình tự chủ hoạt động, tự cân đối thu chi, không dùng ngân sách nhà nước hằng năm nên mọi nguồn thu đều rất quan trọng. Trên tinh thần là cần tạo ra một hệ sinh thái về nội dung truyền hình trên đa nền tảng để hỗ trợ nhau trong việc phát triển nguồn thu.

Trong thời điểm hiện tại, các nền tảng số phải hỗ trợ mạnh mẽ để duy trì nguồn thu chính của VTV là quảng cáo trên truyền hình truyền thống. Dĩ nhiên chúng tôi cũng hiểu rằng, hiện nay các nguồn thu từ ti-vi truyền thống đang giảm mạnh và nguồn thu đó đang chuyển dần sang mạng xã hội, như YouTube, FB. Nguồn chi phí quảng cáo chuyển sang đó phần lớn...

Vì thế, để giữ được nguồn thu như ngày xưa là cực kỳ khó khăn với sự cạnh tranh khốc liệt này. Mục tiêu chính là kéo khán giả về ti-vi truyền thống nhưng cũng phải sẵn sàng chuẩn bị phương án khán giả dịch chuyển mạnh sang xem trên nền tảng số. 

 “Khẩu vị” của khán giả trên nền tảng số cũng khác

+ Trong bối cảnh mạng Internet và thiết bị di động trở nên phổ biến, một lượng lớn khán giả truyền hình không xem ti-vi nữa, mà chủ động theo dõi các chương trình qua điện thoại và máy tính... Trong bối cảnh đó, VTV Digital đã có những chiến lược như thế nào để bắt nhịp, thích nghi và phát triển, thưa ông?

- VTV vẫn phải phục vụ các nhiệm vụ chính trị, làm sao tiếp cận được nhiều nhất, phủ sóng nhiều nhất cho khán giả người Việt Nam trong nước và kiều bào ở nước ngoài. Cho nên quan điểm là khán giả ở đâu VTV ở đó.

7 năm trước chúng tôi đã nhìn thấy rõ điều này nên VTV Go ra đời với mong muốn bắc một chiếc cầu cho khán giả nào không xem thông tin trên ti-vi truyền thống có thể xem ở mọi thiết bị số, nhất là trên điện thoại di động và máy tính bảng.

Thực ra, theo nghiên cứu của chúng tôi, không phải khán giả không xem truyền hình mà khán giả vẫn xem truyền hình nhưng xem bằng các thiết bị khác nhau và theo phương thức khác nhau. Vì vậy tính năng của VTV phát triển trên nền tảng số cũng là tính năng thuận tiện hơn cho khán giả xem truyền hình ở mọi lúc, mọi nơi và trên mọi thiết bị.

+ Nhưng rõ ràng, nền tảng số không phải là những nội dung truyền hình được đăng tải lại trên số, mà cùng một thông tin, cùng một lần tác nghiệp phải sản xuất ra những phiên bản riêng cho số, thậm chí ưu tiên cho phiên bản số trước... VTV Digital đã triển khai các sản phẩm đó như thế nào thời gian qua, thưa Phó Giám đốc?

Đúng là cách thức tạo ra sản phẩm trên số khác với truyền hình truyền thống vì đặc điểm của số là nội dung cô đọng hơn, ngắn hơn nhưng phải chất lượng, tạo được sức hút. Ngoài ra, đối tượng khán giả trên số trẻ hơn truyền hình cho nên “khẩu vị” của khán giả trên nền tảng số cũng khác.

Khi sản xuất phiên bản số chúng tôi phải tính đến nhiều yếu tố như khẩu vị, độ tuổi, khả năng, hành vi xem của khán giả trên Internet. Cách thức sản xuất sản phẩm số đã cải tiến rất nhiều so với trước chứ không đơn thuần chỉ đưa nội dung trên truyền hình lên sản phẩm số.

Tất nhiên là để làm được việc này VTV phải mở nhiều khóa đào tạo về tổ chức sản xuất nội dung số và đào tạo nội bộ. Qua kinh nghiệm nhiều năm sản xuất trên nền tảng số, kỹ năng của các phóng viên, biên  tập viên, kỹ  thuật viên được nâng lên rất nhiều.

Chẳng hạn như, hiện nay chúng tôi đã thực hiện được những video thu hút hàng chục triệu người xem, tạo trend trên internet... Còn dĩ nhiên, việc ưu tiên phiên bản số trước cũng là điều chúng tôi rất quan tâm, đơn vị đang dần dần thực hiện. Nhưng công việc này đòi hỏi phải có thời gian bởi sản xuất một sản phẩm video phục vụ truyền hình rất tốn kém, chi phí lớn, trong khi đó sản phẩm sản xuất ra không phải cứ để nguyên bản mà phát lên ti-vi. Mọi công đoạn, mọi cách thức phải kết hợp xem cái gì đưa lên số, cái nào đưa lên ti-vi một cách đồng bộ. Đó là cách thức mà VTV đang làm.

+ Xã hội tiêu thụ ngày càng phát triển bởi thị trường cung cấp cho người tiêu dùng nhiều sự lựa chọn. Để thực sự hấp dẫn, giữ chân được khán thính giả thì áp lực mỗi ngày đều phải đổi mới và nắm bắt mọi xu hướng công nghệ mới, VTV đã vượt qua thách thức ấy như thế nào, thưa ông?

- Chúng ta đang có khái niệm mới là công nghệ dẫn dắt nội dung, ứng dụng công nghệ, ứng dụng hiểu biết về khán giả, hiểu biết về thị yếu, về thói quen là cực kỳ quan trọng để sản xuất nội dung. Việc nắm bắt xu hướng công nghệ, đổi mới công nghệ là cách mà hằng ngày, hằng tháng, hằng năm VTV vẫn đang phải làm. Yếu tố công nghệ đôi khi quyết định phát triển nội dung.

Những công nghệ mới về tương tác, công nghệ mới về màn hình thứ 2 hiện tại đã được đưa vào kịch bản sản xuất chương trình của VTV trên số. Hiện nay, việc đầu tư cho công nghệ thể hiện, công nghệ về trí tuệ nhân tạo hoặc dữ liệu lớn VTV rất chú trọng và đang quyết tâm làm.

Suy cho cùng muốn giữ được khán giả thì VTV phải hiểu khán giả, đặc biệt là khán giả số rất đa dạng và có phong cách khác không giống với ti-vi truyền thống trước đây. Trong chiến lược của mình, chúng tôi thực hiện các cuộc điều tra để hiểu hơn khán giả của mình, liên kết với các nhà cung cấp số liệu truyền hình đo Rating, từ đó chỉ ra chương trình nào, tỷ lệ người xem khung giờ ra sao...

Từ ngày có sản phẩm số như VTV Go, VTV News, lượng người xem nhiều hơn là thuận lợi để VTV nắm được dữ liệu lớn về khán giả, hành vi của khán giả xem, qua đó vẽ lên bức tranh khá là rõ nét về thói quen, nhu cầu xem của khán giả trên intertnet.

Từ việc nghiên cứu đó, các thông tin này sẽ hỗ trợ các đơn vị sản xuất nội dung. Với chúng tôi, điều này rất quan trọng để hiểu khán giả, để biết họ thích cái gì, nội dung nào cần đưa lên nền tảng nào trước...

+ Trân trọng cảm ơn ông!

Hoàng Hà (Thực hiện)