Như Báo Nhà báo & Công luận đã thông tin, khu vực bãi bồi Gồ Nam, cửa sông Lạch Tray, phường Tràng Cát vốn là một ngư trường truyền thống, có vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên thuận lợi cho việc nuôi trồng thủy sản. Khoảng những năm 2012, phát hiện vùng đất này có thể nuôi ngao, người dân làng chài ven biển bắt đầu ra các gò bãi cắm cọc lập bãi nuôi thả phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập.

Khi nghề nuôi thả ngao đang ổn định và phát triển, hàng chục ngư dân mới ngã ngửa trước thông tin khu vực này được các cấp chính quyền Hải Phòng cấp phép cho một doanh nghiệp khai thác cát.

Với “lá bùa” là giấy phép khai thác cát, hàng loạt con tàu, xà lan không xác định được danh tính đã ngang nhiên xông vào bãi ngao hút cát, khiến người nuôi ngao nơi đây nhiều phen điêu đứng.

Theo các văn bản từ cấp phường cho đến cấp quận và Sở TNMT đều ghi nhận, toàn bộ 960.010m2 là mặt nước ven biển đều do UBND phường Tràng Cát quản lý. Các văn bản này đều khẳng định diện tích thu hồi không có tài sản vật kiến trúc, đối với diện tích mặt nước ven biển chưa đưa vào sử dụng do UBND phường Tràng Cát quản lý, không có tài sản vật kiến trúc thì không phải lập phương án bồi thường, hỗ trợ.

Thế nhưng mới đây, trả lời báo chí, đại diện Đồn Biên phòng Tràng Cát – đơn vị quản lý trực tiếp khu vực biển cho biết, khi cấp phép các cơ quan chức năng đã không dọn mặt bằng sạch để giao doanh nghiệp, khi các doanh nghiệp vào để tổ chức khai thác cát thì nhân dân ra phản ứng, bởi các hoạt động nuôi trồng thủy sản truyền thống đã có từ trước khi cấp phép.

Điều này thể hiện thời điểm khi cấp phép cho mỏ cát hoạt động, các cơ quan quản lý nhà nước đã không tham khảo đơn vị quản lý trực tiếp là Bộ đội Biên phòng. Mãi đến năm 2018, khi “cuộc chiến” ngao – cát giữa bà con ngư dân Tràng Cát và Cty Tân Vũ xảy ra thì lúc này các Sở TN&MT mới có văn bản tham vấn ý kiến của Bộ đội Biên phòng. Trong văn bản trả lời, phía Bộ đội Biên Phòng TP. Hải Phòng cũng khẳng định, khu vực bãi bồi Tràng Cát có các tàu thuyền đánh bắt thủy hải sản của ngư dân.

Về vấn đề này, Đại tá Nguyễn Công Hiển, Phó Chỉ huy trưởng Nghiệp vụ - Bộ Chỉ huy BĐBP Thành phố Hải Phòng cho rằng, các doanh nghiệp theo Luật Khoáng sản đi khảo sát, trước tiên phải xuống các cấp chính quyền địa phương xác minh, xác định mặt bằng tọa độ mặt nước chính quyền địa phương có cấp phép cho tổ chức, cá nhân nào hoạt động nuôi trồng thủy sản không.

“Nhưng về mặt thực tế thì mặt nước vẫn có cấp, vẫn có bãi vây của bà con từ ngày xưa để lại”, Đại tá Hiển cho biết.

Đề cập đến trách nhiệm của các cấp chính quyền trong việc tham mưa cấp phép, ông Đào Văn Bắc, Phó Trưởng phòng Tài nguyên và Khoáng Sản, Sở TNMT TP. Hải Phòng trả lời báo chí rằng, nguyên tắc Nhà nước phân cấp theo thẩm quyền giải phóng mặt bằng và xác định hiện trạng, theo quy định Luật Đất đai và các quy định pháp luật khác có liên quan thì UBND quận phải chịu trách nhiệm.

“UBND các quận, huyện phải chịu trách nhiệm về việc đó, trên cơ sở hồ sơ của UBND quận gửi lên là mặt bằng sạch, không có việc nuôi ngao, không có việc cắm đăng đoạn tại khu vực cấp phép”, ông Bắc cho biết.

Qua đó có thể thấy, việc chính quyền địa phương báo cáo khu vực bãi bồi Gồ Nam, cửa sông Lạch Tray thuộc phường Tràng Cát là mặt nước ven biển, không có tài sản vật kiến trúc hoàn toàn trái ngược với những gì mà Bộ đội Biên Phòng TP. Hải Phòng mới thông tin cho báo chí. 

Ở diễn biến khác, mặc dù được cấp phép từ những năm 2010 nhưng Cty Tân Vũ chỉ hoạt động theo kiểu cầm chừng. Mãi cho tới năm 2015, khi được UBND thành phố Hải Phòng cấp giấy phép bổ sung để thay đổi mục tiêu khai thác cát san lấp, doanh nghiệp này mới bắt đầu hoạt động trở lại.

Tuy nhiên, thay vì chấp hành các quy định trong giấy phép khai thác, các quy định về Luật Khoáng sản, Cty Tân Vũ lại có dấu hiệu “bán quyền” khai thác cho hàng loạt đơn vị khác, khi chưa được sự chấp thuận của các cơ quan quản lý nhà nước.

Thể hiện qua hàng loạt Hợp đồng kinh tế với các đơn vị khác từ năm 2018 cho đến nay mà các cơ quan quản lý nhà nước không hề hay biết.

Từ thực tế đang diễn ra tại địa phương, rất cần một cuộc thanh tra toàn diện từ phía các cơ quan chức năng TP. Hải Phòng để chấm dứt cuộc chiến "ngao - cát" giữa các ngư dân nuôi ngao và doanh nghiệp khai thác cát. 

Báo Nhà báo và Công luận sẽ tiếp tục thông tin.

Nguyên Bá