Thuế TNDN phải nộp NSNN nguy cơ thất thoát

Kiểm toán Nhà nước (KTNN) đã có Báo cáo về công tác năm 2021 tại Kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV, cho biết:

Công tác quản lý thu tiền thuê đất, tiền sử dụng đất hiện nay chưa điều chỉnh đơn giá thuê đất khi hết thời kỳ ổn định đơn giá thuê. Cụ thể, tỉnh Bình Phước còn 252 đơn vị với tổng diện tích 206.938.854 m2; Đắk Nông có 43 tổ chức thuê đất với diện tích đất 70.992.667 m2; thành phố Hải Phòng có 131 đơn vị với tổng diện tích 2.641.411m2…

Việc cho thuê đất nhưng chưa có hồ sơ liên quan nên cơ quan thuế tạm thu theo giá đất từ nhiều năm trước hoặc theo giá đất hiện hành; chậm tính và thu tiền thuê đất đối với các trường hợp đã được UBND tỉnh phê duyệt giá đất.

Đối với công tác quản lý nhà nước về đất đai, tài nguyên khoáng sản: 97 dự án đã được giao đất chậm tiến độ sử dụng nhưng đến thời điểm kiểm toán UBND tỉnh chưa ban hành quyết định xử lý (tỉnh Hưng Yên); tổ chức thực hiện đấu giá đất khi chưa hoàn thành GPMB (UBND thành phố Thanh Hóa); một số trường hợp đã được cấp giấy phép khai thác khoáng sản nhưng chưa lập thủ tục thuê đất, chưa khai thác theo đơn xin cấp phép; Sở TN&MT tham mưu UBND tỉnh khoanh định một số khu vực vào danh mục không đấu giá quyền khai thác khoáng sản đối với các giấy phép thăm dò khoáng sản sau ngày 01/7/2011 không đúng quy định.

Một số doanh nghiệp kê khai xác định giá giao dịch liên kết theo phương pháp lợi nhuận chưa phù hợp, không lập hồ sơ xác định giá giao dịch liên kết (tỉnh Bình Dương); cá biệt, có trường hợp hạch toán vào chi phí hợp lý để xác định thu nhập chịu thuế TNDN một số khoản không hợp lý, không có căn cứ, làm giảm lớn số thuế TNDN phải nộp NSNN…

Cụ thể, tại Bình Thuận, Công ty TNHH Khu đô thị Du lịch biển Phan Thiết ký hợp đồng với 02 Công ty môi giới bất động sản tại Thành phố Hồ Chí Minh với tỷ lệ 19,5%/giá trị bất động sản môi giới thành công, trong khi mức phí môi giới bất động sản phổ biến hiện nay trên thị trường là 01-02% giá trị bất động sản… Việc Công ty ký các hợp đồng môi giới với mức chi phí cao bất thường (gấp khoảng 10 lần so với mức chi phí môi giới phổ biến trên địa bàn tỉnh Bình Thuận) đã làm tăng chi phí hợp lý và làm giảm thuế TNDN phải nộp rất lớn - Kiểm toán Nhà nước chỉ rõ.

Chi chưa đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức

Theo Kiểm toán Nhà nước, chi thường xuyên chưa đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức, nguồn kinh phí; quản lý, sử dụng nguồn viện trợ chưa đúng quy định; chưa xử lý dứt điểm tình trạng bị lấn chiếm về nhà, đất kéo dài qua các năm; không sử dụng hoặc sử dụng tài sản chưa hiệu quả.

Thêm vào đó, quy định hướng dẫn việc sử dụng đất chưa thống nhất; giao kinh phí chi thường xuyên để thực hiện một số dự án đầu tư mới, cải tạo, nâng cấp chưa phù hợp; giao kinh phí cho biên chế vượt định mức Bộ Nội vụ giao, bố trí thêm định suất lao động tại các đơn vị sự nghiệp giáo dục ngoài chỉ tiêu biên chế được Bộ Nội vụ giao, chưa được HĐND tỉnh thông qua như tại tỉnh Bình Phước;

Hoặc lập dự toán và cấp kinh phí hoạt động cho lao động hợp đồng theo Nghị định 68/2000/NĐ-CP, cấp lương và phụ cấp cho biên chế chưa được tuyển dụng không phù hợp quy định, chi cho công an viên, phó trưởng thôn ngoài số lượng những người hoạt động không chuyên trách ở xã theo quy định như tại tỉnh Bình Thuận.

Nói về vấn đề chi đầu tư xây dựng cơ bản, Kiểm toán Nhà nước cho rằng, một số bộ, ngành, địa phương chưa xây dựng kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020; phân bổ vốn cho một số dự án chưa đảm bảo điều kiện. Cụ thể, tỉnh Bình Dương có 10 dự án, Hậu Giang 05 dự án, Hưng Yên 02 dự án, Hà Giang 02 dự án, Tuyên Quang 03 dự án, Ninh Bình 03 dự án và Thanh Hóa có đến 73 dự án.

Ngoài ra, các đơn vị không có trong kế hoạch đầu tư công trung hạn; không đúng nguồn; phân bổ vượt kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn như tỉnh Bình Dương: Bố trí vốn năm 2020 cho Dự án đường Lê Chí Dân, phường Hiệp An vượt kế hoạch đầu tư công trung hạn (331.408 trđ/127.000 trđ).

Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra, còn địa phương chưa phân bổ ngay từ đầu năm hoặc phân bổ thấp hơn quy định; chưa bố trí đủ vốn đối ứng; tỷ lệ giải ngân thấp, kéo dài thời gian thực hiện kế hoạch vốn chưa đúng quy định. Đến 31/12/2020, tại một số địa phương còn nợ đọng XDCB với giá trị lớn như tại tỉnh Hà Nam còn 5.924 tỷ đồng; Ninh Bình 5.371 tỷ đồng; Lào Cai 620 tỷ đồng; Hà Giang 363 tỷ đồng; Hà Tĩnh 335 tỷ đồng; Sơn La 307 tỷ đồng...; còn để phát sinh mới nợ XDCB trong năm 2020 như tỉnh Hưng Yên 353,4 tỷ đồng, Hà Tĩnh 163,5 tỷ đồng, Sơn La 163,4 tỷ đồng, Lào Cai 132,7 tỷ đồng...