Phục dựng chùa cổ Hồi Long

(Congluan.vn) - Theo sử sách ghi lại, chùa Hồi Long xưa thuộc làng Lương Hà, Tổng Ngọc Chuế, nay là 8 xã vùng biển Hoằng Hoá, tỉnh Thanh Hóa. Chùa được xây dựng vào triều Lý (thế kỷ thứ 11). Trải bao thăng trầm lịch sử, chùa chỉ còn là cổng tam quan. Nay, ngôi chùa cổ này đang được phục dựng lại với những công trình mang ý nghĩa “tốt đời đẹp đạo”…

Dấu ấn ngôi chùa cổ

Theo sử sách, chùa Hồi Long xưa nằm giữa cồn cát, nơi địa thế cao không bao giờ ngập lụt. Lưng tựa núi Linh Trường, mặt nhìn ra Sông Mã, Sông Cung (thuộc thế “toạ sơn, hướng thuỷ).

Tương truyền ngài Tả Ao (thầy địa lý phong thủy nổi tiếng nhất Việt Nam xưa nay, sống thời Lê Sơ) có lần qua đây ngắm phong thuỷ xong, ông cho khơi rộng thêm cái ao (phía Tây của chùa) để mắt Rồng lộ rõ. Từ đó, chùa được người dân khắp nơi đổ về thăm viếng vì được cảm nhận là tối uy linh. Vì thế dân gian xưa có câu: “Chùa Hồi Long khánh Đá chuông Đồng,Muốn chơi trả của cho chồng mà chơi” để nói về sự linh thiêng trong việc cầu cúng nơi đây thời đó.

Theo gia phả của dòng họ Nguyễn tại Thanh Hóa, vào năm 1558, một gia đình họ Nguyễn đã công đức cùng các phật tử xây dựng lại chùa. Lúc bấy giờ, chùa gồm 3 ngôi với những gian phòng được làm bằng gỗ Lim xanh. Kiến trúc theo kiểu “thượng rường hạ kẻ”, cửa lim bích bàn. Bức đại tự của chùa khắc 3 chữ “Phú Thiên Môn” và đôi câu đối “Thiên khai Ngọc Chuế danh lam thắng - Địa dẫn Hồi Long cổ tích truyền”.

Trong đó, ngai thờ, khám thờ tất cả làm bằng gỗ Vàng Tâm, sơn son thiếp vàng, đường nét trang trí tinh xảo. Tượng Phật phần lớn làm bằng gỗ Mít, bài trí theo thứ bậc. Nhìn mỗi pho tượng mỗi vị một vẻ, toát lên sự uy nghiêm khiến mỗi ai bước vào nơi cửa Phật cũng phải tự ngẫm mình.

Ngoài các pho tượng bằng gỗ Mít còn lại có một số pho tượng bằng Đồng. Một số sành sứ thờ ở chùa có từ đời Lý…

Trước năm 1945, chùa Hồi Long là nơi trú ẩn hội họp, phổ biến chủ trương đường lối cách mạng Việt Nam của các cán bộ tiền khởi nghĩa.

Năm 1946, trong một lần về thăm lại nơi hoạt động cũ của Đoàn đại biểu Quốc hội khoá I tỉnh Thanh Hoá do ông Lê Tất Đắc ((1906-2000) là nhà cách mạng lão thành Việt Nam, Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa 1, Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa, Thứ trưởng Bộ Nội vụ) dẫn đầu, cùng đi còn có Vua thoái vị Bảo Đại. Trước cảnh đẹp cổ kính, tường ngói rêu phong bao phủ, xung quanh chùa là cả một đồi cây cổ thụ, dây leo phủ kín, chỉ để lại lối đi cho khách thập phương. Chiều đến, từng đàn chim di cư cũng về nơi cửa chùa tụ họp, tiếng chuông đồng âm vang sâu lắng, tạo nên một không gian huyền hoặc. Cảm nhận vẻ đẹp nên thơ này, ông Vĩnh Thuỵ (tên húy của vua Bảo Đại) đã tặng chùa đôi câu đối:

“Thời thời thiên lộc đáoNhật nhật địa phúc lai”

Năm tháng dãi dầu, trải qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp - chống Mỹ, chùa không có điều kiện tu sửa nên xuống cấp và hư hỏng nặng. Dấu tích chùa xưa chỉ còn lại cổng Tam quan, hoạ tiết tuy mờ nhưng vẫn toát lên sự tinh xảo.

Sách Địa chí Văn hoá Hoằng Hoá xuất bản lần thứ nhất, phần chùa chiền có viết: “Những ngôi chùa xa xưa và nổi tiếng là chùa Bảo Phúc ở Phú Khê, chùa Hồi Long ở Lương Hà…” đã cho thấy ngôi chùa này đã nức tiếng thời đó.

Có lẽ không nơi đâu ghi dấu sâu đậm nét văn hóa như ở chùa, thế nên, năm 1996, nhân dân trong làng nơi đây đã tự nguyện cùng nhau phục dựng ngôi chùa với ý nguyện là để xây dựng lại cảnh quan, xây dựng lại sinh hoạt văn hoá tín ngưỡng cho mọi người.

Đáp ứng nguyện vọng chính đáng đó, ngày 29/07/1996, UBND huyện Hoằng Hoá đã phê duyệt cho phép phục dựng lại chùa Hồi Long.

Và bước ngoặt là ngày 25/11/2008, Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Ban trị sự Tỉnh hội Phật giáo Thanh Hoá đã Quyết định bổ nhiệm sư cô Thích nữ Đàm Ngoan về làm trụ trì chùa.

Phát huy tinh thần “tốt đời đẹp đạo”

Nói về sư cô Thích nữ Đàm Ngoan, kể từ khi đảm nhiệm trọng trách, sư cô đã cùng với đông đảo người thiện nguyện khắp nơi, không ngừng đóng góp tài lực, trí tuệ thực hiện dự án bảo tồn, tôn tạo di tích chùa Hồi Long. Và tháng 03/2015 vừa qua, chùa đã khánh thành ngôi Đại hùng Bảo điện, hoàn thành xong giai đoạn 1.

Theo đó, dự kiến giai đoạn 2 (2015-2025), chùa sẽ hoàn thành ngôi nhà thờ Mẫu, Thư viện, Giảng đường cho Phật tử tu tập, cổng Tam quan,… Đặc biệt, giai đoạn 3 (2025 – 2035), chùa sẽ xây dựng trung tâm từ thiện, phòng khám nhân đạo và trung tâm dưỡng lão...

Để chuẩn bị cho những phương tiện thực hiện phương châm “tốt đời đẹp đạo” trên, ngay từ khi được bổ nhiệm về làm trụ trì, sư cô Thích nữ Đàm Ngoan đã luôn tranh thủ thời gian đến tận nhà dân giúp đỡ những cụ già neo đơn, những người có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, hỗ trợ cho các cháu trẻ mồ côi, người tàn tật... Đồng thời, hàng năm sư cô còn thường xuyên mời Y Bác sỹ về khám bệnh, phát thuốc miễn phí cho hàng ngàn thương bệnh binh và những người nghèo khó; đến các trường mầm non phát quà bánh và vui chơi cùng các cháu nhỏ để các cháu dần dần có ảnh hưởng về hình ảnh người tu sĩ và những đức tính tốt đẹp… Có thể nói, cũng chính vì những việc làm công đức ấy mà Sư cô đã tranh thủ được lòng dân, kêu gọi được mọi người tham gia vào việc xây dựng lại chùa hoàn toàn bằng nguồn công đức xã hội hóa.

Hiện tại, sư cô Thích nữ Đàm Ngoan đang hoàn thành chương trình Đại học Y dược Cổ truyền để tiện cho việc sau này chăm sóc sức khỏe mọi người khi xây dựng xong trung tâm từ thiện cũng như trung tâm dương lão và phòng khám nhân đạo trong khuôn viên chùa.

Trong ngày khánh thành ngôi Đại hùng Bảo điện chùa Hồi Long, Phó Chủ tịch UBND huyện Hoằng Hóa Đoàn Thị Hải đã nhấn mạnh, việc xây dựng ngôi chùa Hồi Long có ý nghĩa đặc biệt quan trọng và khẳng định một lần nữa chính sách tôn trọng tự do tín ngưỡng của Đảng và Nhà nước, góp phần bảo tồn và tôn tạo các giá trị văn hóa tinh thần của dân tộc. Đồng thời, PCT cũng tán thán công đức Sư cô trụ trì cùng chư Ni chùa Hồi Long cũng như các nhà mạnh thường quân, và hy vọng mọi người sẽ tiếp tục phát huy hơn nữa để công trình sớm được hoàn thành tốt đẹp, sẽ là danh lam cho vùng đất này.

Cũng trong dịp này, TT. Thích Tâm Đức - UV HĐTS – Phó Ban pháp chế TW GHPGVN - Trưởng BTS GHPGVN tỉnh Thanh Hóa đã nhấn mạnh, Lễ khánh thành chùa Hồi Long là một trong những chuỗi sự kiện lớn được diễn ra tại mảnh đất Thanh Hóa lịch sử. Đặc biệt, năm 2015 là năm chương trình chào đón năm du lịch quốc gia diễn ra tại Thanh Hóa, và mọi người con xứ Thanh đang chuẩn bị sự kiện kỷ niệm 50 năm chiến thắng Hàm Rồng…

Vậy nên, hơn ai hết, vị trụ trì phải là người có giới hạnh trang nghiêm hướng dẫn nhân dân Phật tử tu tập theo chánh pháp. Thực hiện tốt phương châm “tốt đời đẹp đạo”.

Đức Cường