Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh giải trình thêm 3 nội dung đại biểu nêu về đánh giá tác động của Hiệp định CPTPP.

Thảo luận về vấn đề này, đa số các đại biểu tán thành sự cần thiết phê chuẩn Hiệp định CPTPP và cho rằng đây là Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới chất lượng cao và khá toàn diện với mức độ cam kết sâu nhất từ trước tới nay. Việc tham gia Hiệp định này là động lực giúp Việt Nam nâng cao nội lực, đa dạng hóa thị trường để ứng phó với các tác động của kinh tế thế giới đang diễn biến phức tạp với chiều hướng bảo hộ thương mại gia tăng của các nền kinh tế lớn. Đồng thời, là cơ sở gia tăng sự tin cậy, tạo tiền đề quan trọng để Việt Nam thúc đẩy đàm phán, ký kết thành công các Hiệp định thương mại tự do khác.

Theo Đại biểu Quốc hội Vũ Tiến Lộc (Đoàn Thái Bình), việc Việt Nam gia nhập CPTPP sẽ mang lại nhiều cơ hội quý giá. Việc ký kết và phê chuẩn CPTPP là một quyết định chính trị quan trọng thể hiện bản lĩnh và tầm nhìn xa trông rộng của Đảng và Nhà nước ta vì lợi ích của đất nước.

Tuy nhiên, Đại biểu Vũ Tiến Lộc chỉ ra, việc quan trọng hơn là phải xây dựng được các cơ chế bảo đảm nâng cao năng lực của cả chính quyền và doanh nghiệp để có thể hiện thực hóa thành công các cơ hội.

Để hiện thực hóa cơ hội từ CPTPP mang lại, Đại biểu Vũ Tiến Lộc cho rằng: Cải cách cần phải được gia tốc, và những nỗ lực cải cách và hội nhập vẫn phải bắt đầu từ những điều giản dị: Khép lại khoảng cách giữa lời nói và việc làm; kiên trì gỡ bỏ từng giấy phép con, từng thủ tục hành chính đang còn gây phiền hà cho người dân và doanh nghiệp... để không chỉ tiếp tục cởi trói mà còn tiếp sức cho công cuộc khởi nghiệp của toàn dân. Hội nhập nói chung và Hội nhập CPTPP nói riêng, do vậy, trước hết là vấn đề bên trong của nước ta và của mỗi chúng ta.

“Cùng với việc phê chuẩn, tôi đề nghị Quốc hội giao nhiệm vụ cho Chính phủ xây dựng và triển khai Chương trình hành động bảo đảm thực thi Hiệp định có hiệu quả”, Đại biểu Vũ Tiến Lộc nói.

Đồng quan điểm, Đại biểu Quốc hội Lê Thu Hà (Đoàn Lào Cai) cho rằng: Báo cáo thuyết minh của Chính phủ đã chỉ ra khá nhiều thuận lợi khi Việt Nam tham gia CPTPP. Tuy nhiên, vấn đề đặc biệt, vừa là cơ hội nhưng cũng là thách thức lớn nhất đối với Việt Nam là cải cách thể chế, tạo môi trường đầu tư kinh doanh thông thoáng và minh bạch. Đây mới chính là lợi ích lâu dài mà chúng ta tham gia CPTPP.

Đại biểu Lê Thu Hà nhấn mạnh, doanh nghiệp phải thay đổi tư duy trong bối cảnh mới, lấy sức ép về cạnh tranh làm động lực để đổi mới và phát triển.

Nhất trí với sự cần thiết và ủng hộ Quốc hội phê chuẩn Hiệp định CPTPP, bảo đảm phù hợp với Hiến pháp và Luật Điều ước Quốc tế, song Đại biểu Quốc hội Bùi Sỹ Lợi (Đoàn Thanh Hóa) lưu ý: Theo Tờ trình của Chính phủ, tham gia CPTPP sẽ tác động mạnh đến một số ngành kinh tế, dự kiến tạo ra mức tăng trưởng lớn nhất đối với các ngành: thực phẩm, đồ uống, thuốc lá, dệt may, hoá chất… Tuy nhiên, đây là những ngành kinh tế thâm dụng lao động, khó nâng cao năng suất lao động và bảo đảm việc làm bền vững.

Do đó, theo Đại biểu Bùi Sỹ Lợi, việc thúc đẩy tăng trưởng và mở rộng việc làm trong các lĩnh vực này cần phải được đánh giá một cách khách quan trên phương diện là thách thức lớn hơn cơ hội. Trong đó, có thách thức về năng suất lao động, tiền lương thu nhập, khả năng đáp ứng nguồn nhân lực khi lợi thế nguồn nhân lực giảm dần trong bối cảnh già hóa dân số…

Trong khi đó, Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường (Đoàn Hà Nội) chỉ ra thách thức lớn đối với hàng hóa Việt Nam đó là quy tắc xuất xứ hàng hoá. Ngành dệt may được cho là ngành có lợi thế, nhưng trên thực tế nguyên liệu xuất xứ của Việt Nam lại không nằm trong khối này nên việc tính tiêu chí xuất xứ của nhiều sản phẩm dệt may không đủ điều kiện để tham gia vào khối. Vấn đề đặt ra là Việt Nam phải có lộ trình chủ động nguyên liệu trong nước; hoặc nhanh chóng chuyển từ nhập nguyên liệu từ các quốc gia khác sang nhập nguyên liệu từ các nước tham gia Hiệp định CPTPP để đủ điều kiện quy tắc xuất xứ. Đây là thách thức nhưng đồng thời cũng là cơ hội tốt để Việt Nam thu hút các nhà đầu tư để sản xuất nguyên liệu, tạo ra các chuỗi giá trị trong sản xuất trong nước.

Tiếp thu ý kiến đóng góp của Đại biểu, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh giải trình thêm 3 nội dung đại biểu nêu về đánh giá tác động của Hiệp định CPTPP, lao động và sửa đổi các luật liên quan.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh nêu rõ, trong quá trình đàm phán Hiệp định, bằng nhiều biện pháp, Chính phủ đã tổ chức lấy ý kiến rộng rãi các hiệp hội, ngành hàng, doanh nghiệp về hiệp định này. Khi đàm phán xong, Chính phủ cũng đăng toàn văn Hiệp định để người dân và doanh nghiệp góp ý kiến; đồng thời yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư đánh giá định lượng đối với những chỉ số kinh tế - xã hội mà Hiệp định CPTPP mang lại. Chính phủ cũng tham khảo các đánh giá, nghiên cứu của các chuyên gia Ngân hàng thế giới về tác động của hiệp định này đối với các nền kinh tế trong đó có Việt Nam và cho thấy, các lợi ích cốt lõi của Việt Nam đều được đảm bảo. Trong quá trình thực thi Hiệp định CPTPP, Chính phủ sẽ tiếp tục chỉ đạo các bộ ngành liên quan cập nhật đánh giá tác động đến tổng thể nền kinh tế, cũng như từng lĩnh vực cụ thể để xây dựng giải pháp điều hành phù hợp.

Liên quan đến nội dung sẽ có một tổ chức đại diện cho người lao động tại doanh nghiệp, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh nhấn mạnh, Hiệp định CPTPP không đưa ra tiêu chuẩn riêng về lao động, mà chủ yếu tôn trọng các tiêu chuẩn đã nêu trong Tuyên bố 1998 của Tổ chức Lao động quốc tế ILO. Việt Nam với tư cách là thành viên Tổ chức ILO có nghĩa vụ tôn trọng và thực thi các điều khoản này. Quy định của ILO cũng khẳng định tất cả các tổ chức của người lao động phải tuân thủ Hiến pháp, pháp luật nước sở tại, phải tuân thủ tôn chỉ, mục đích và phương thức hoạt động đã được đăng ký tại các cơ quan nước sở tại. Các tổ chức của người lao động không được có hoạt động nào có khả năng xâm phạm an ninh quốc gia.

Giải trình về đề xuất của Đại biểu Bùi Sỹ Lợi về sửa đổi bổ sung Luật Công đoàn năm 2012, Phó Thủ tướng Chính phủ Phạm Bình Minh cho biết, theo kết quả rà soát của Chính phủ, để thực hiện cam kết về lao động trong Hiệp định CPTPP thì Việt Nam chỉ cần sửa Bộ luật Lao động. Như đại biểu nêu, Luật Công đoàn có những mối liên hệ nhất định với Bộ Luật Lao động, do vậy sau khi trình Quốc hội sửa đổi Luật Lao động trong thời gian tới, Chính phủ tiếp tục rà soát, đề xuất sửa đổi Luật Công đoàn nếu cần thiết.

Về quá trình sửa đổi luật, Phó Thủ tướng cho biết, qua rà soát 265 văn bản đến nay, Chính phủ chỉ đề nghị sửa đổi bổ sung 8 luật, trong đó có 1 luật được thông qua; còn Luật Phòng chống tham nhũng đang trình Quốc hội thông qua, trong đó các quy định đã đáp ứng các điều khoản của Hiệp định CPTPP. Các luật còn lại đang được Chính phủ tích cực, khẩn trương triển khai để trình Quốc hội theo đúng quy định của pháp luật - Phó Thủ tướng,  Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh cho biết.

Đắc Nguyên