UBND tỉnh Bắc Ninh, Bắc Giang, thậm chí Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có nhiều văn bản chỉ đạo, nhưng bao giờ xử lý dứt điểm được vấn nạn trên vẫn còn là dấu hỏi.

2 tỉnh sốt sắng vào cuộc

Theo tìm hiểu của phóng viên, từ năm 2016 đến nay, chất lượng nguồn nước sông Cầu bị suy giảm chất lượng nghiêm trọng, thường xuyên có màu đen, mùi hôi thối, cá chết hàng loạt tại địa phận các xã của tỉnh Bắc Giang như: Quang Châu, Vân Trung, Ninh Sơn thuộc huyện Việt Yên và các xã: Yên Lư, Nham Sơn, Tư Mại, Thắng Cương, Đồng Phúc thuộc huyện Yên Dũng (năm 2016 xảy ra 01 lần, năm 2017 xảy ra 4 lần, từ đầu năm 2018 đến nay xảy ra 9 lần, đặc biệt sau những ngày trời mưa to).

Cử tri và nhân dân tại các xã Quang Châu, Vân Trung, Ninh Sơn thuộc huyện Việt Yên và các xã Yên Lư, Nham Sơn, Tư Mại, Thắng Cương, Đồng Phúc thuộc huyện Yên Dũng nhiều lần có ý kiến về tình trạng ô nhiễm nguồn nước sông Cầu. Tuy nhiên, từ đó đến nay, không được giải quyết triệt để và tình trạng sông Cầu đang “giãy chết” một lần nữa đưa ra báo động đỏ về sự việc.

Trước bức xúc của người dân, vừa qua, ngày 1/12/2020, UBND tỉnh Bắc Ninh đã ban hành Công văn số 4141/UBND-NN.TN về việc kiểm tra tình trạng ô nhiễm nguồn nước sông Cầu cho biết: Theo phản ánh của người dân sống dọc sông Ngũ Huyện Khê và một số người dân sống dọc sông Cầu, hiện nay, nước sông tại các khu vực trên đang bị ô nhiễm, bốc mùi khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt và sức khỏe người dân.

Để xử lý ngay tình trạng trên, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh yêu cầu: Sở TN&MT chủ trì, phối hợp với các sở ngành, chính quyền nêu trên kiểm tra thực tế dọc khu vực sông Ngũ Huyện Khê và sông Cầu, đặc biệt khu vực cụm công nghiệp Phú Lâm (huyện Tiên Du), các cơ sở và hộ kinh doanh tại phường Phong Khê (TP. Bắc Ninh) và khu vực cống Đặng Xá.

Chủ tịch tỉnh Bắc Ninh yêu cầu Công an tỉnh tiến hành kiểm tra đột xuất các cơ sở có nguồn thải lớn, không thực hiện việc xử lý nước thải trước khi thải ra sông Ngũ Huyện Khê, xử lý ở mức cao nhất các trường hợp vi phạm.

Mới đây, ngày 3/2/2021, UBND tỉnh Bắc Ninh tiếp tục có Công văn số 344/UBND-NN.TN cho biết: Căn cứ văn bản số 447/UBND-MT ngày 2/2/2021 của UBND tỉnh Bắc Giang về việc đề nghị chỉ đạo, giải quyết dứt điểm tình trạng xả thải gây ô nhiễm môi trường nước sông Cầu tại địa phận Bắc Giang, cùng với sự phản ánh của các cơ quan báo chí, ngày 14/12/2020, UBND tỉnh Bắc Ninh đã có công văn về việc khẩn trương xử lý tình trạng ô nhiễm nguồn nước sông Cầu.

Để tiếp tục xử lý tình trạng trên, UBND tỉnh Bắc Ninh yêu cầu: Các Sở TN&MT, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Xây dựng, Công an tỉnh, UBND TP. Bắc Ninh, UBND huyện Tiên Du thực hiện nghiêm chỉ đạo của UBND tỉnh Bắc Ninh tại văn bản số 561/UBND-NN.TN ngày 14/12/2020.

Tỉnh Bắc Ninh yêu cầu Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo Chi cục Thủy lợi báo cáo hằng ngày việc xả thải tại cống Đặng Xá, phường Vạn An, TP. Bắc Ninh đảm bảo giảm thiểu tối đa việc gây ô nhiễm môi trường nguồn nước chảy ra sông Cầu, báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh theo quy định.

Đề nghị giải quyết tình trạng xả nước thải gây ô nhiễm môi trường nước sông Cầu tại địa phận tỉnh Bắc Giang, UBND tỉnh Bắc Giang cũng đã có Công văn số 5369/UBND-MT do Phó Chủ tịch Lê Ô Pích ký gửi Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) và UBND tỉnh Bắc Ninh cho biết: Qua thông tin dư luận và xem xét báo cáo của Sở TN&MT về hoạt động xả thải từ sông Ngũ Huyện Khê, tỉnh Bắc Ninh qua cống tiêu Đặng Xá gây ô nhiễm nguồn nước sông Cầu tại địa phận tỉnh Bắc Giang từ ngày 1/12/2020, mặt nước sông Cầu có màu đen sẫm, bốc mùi khó chịu, trên bề mặt cá chết nổi trắng, hiện nay đã gây ô nhiễm tại địa phận các xã Quang Châu, Vân Trung, huyện Việt Yên, theo dòng chảy thời gian tới sẽ ảnh hưởng, gây ô nhiễm tại địa phận huyện Yên Dũng (Bắc Giang).

Tình trạng ô nhiễm ảnh hưởng đến nguồn nước phục vụ sản xuất, nuôi trồng thủy sản và sinh hoạt của doanh nghiệp và nhân dân tại khu vực này, ngoài ra còn ảnh hưởng xấu đến chất lượng nguồn nước cấp cho sản xuất và sinh hoạt KCN Quang Châu và KCN Vân Trung, sau đó lan xuống hạ lưu ảnh hưởng đến địa phận tỉnh Hải Dương, mặc dù tỉnh Bắc Ninh đã đóng cửa xả cống tiêu Đặng Xá cuối ngày 2/12/2020.

Từ thực trạng báo động như vậy, UBND tỉnh Bắc Giang đề nghị Bộ TN&MT, UBND tỉnh Bắc Ninh có biện pháp giải quyết dứt điểm sự việc, xử nghiêm đối với các tổ chức, cá nhân vi phạm theo quy định của pháp luật.

Bộ Tài nguyên và Môi trường chỉ đạo xử lý

Ngày 22/2/2021, Bộ TN&MT có Công văn số 757/BTNMT-TCMT do Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân ký gửi UBND tỉnh Bắc Ninh về việc giải quyết tình trạng ô nhiễm nguồn nước sông Cầu do hoạt động xả thải từ sông Ngũ Huyện Khê ra khu vực xã Vân Hà, Việt Yên, Bắc Giang, cho biết: Bộ Tài nguyên và Môi trường nhận được đơn thư của người dân thôn Thổ Hà, xã Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang phản ánh nhiều tháng nay nước sông Cầu bị ô nhiễm, mất nguồn nước để sinh hoạt do hoạt động xả nước thải từ sông Ngũ Huyện Khê, tỉnh Bắc Ninh qua cống tiêu Đặng Xá làm nước sông Cầu có màu đen sẫm, bốc mùi hôi thối; Công văn số 447/UBND-MT ngày 02/02/2021 của UBND tỉnh Bắc Giang phản ánh tình trạng xả nước thải từ sông Ngũ Huyện Khê ra sông Cầu (trong khoảng thời gian từ ngày 20-31/01/2021 xả nhiều lần vào ban đêm).

Về vấn đề này, trước đó Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có Văn bản số 4725/BTNMT-TCMT ngày 04/9/2018 đề nghị giải quyết ô nhiễm nguồn nước sông Cầu và Văn bản số 1879/BTNMT-TCMT ngày 07/4/2020 gửi Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Ninh đề nghị xử lý ô nhiễm sông Ngũ Huyện Khê, đồng thời kiểm soát và điều chỉnh chế độ vận hành điều tiết nước cống tiêu Đặng Xá một cách hợp lý để đảm bảo dòng chảy và không làm gia tăng ô nhiễm chất lượng nước sông Cầu.

Để kịp thời khắc phục và xử lý tức thời ô nhiễm nêu trên, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Ninh chỉ đạo các đơn vị liên quan, trước mắt, dừng ngay việc xả nước thải từ sông Ngũ Huyện Khê ra sông Cầu qua cống tiêu Đặng Xá.

Bộ TN&MT cũng yêu cầu UBND tỉnh Bắc Ninh chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường cùng Sở, ngành liên quan khẩn trương rà soát, kiểm tra đột xuất xả nước thải của các cơ sở sản xuất tại làng nghề Phong Khê, Cụm công nghiệp (CCN) Phong Khê và CCN Phú Lâm xả ra sông Ngũ Huyện Khê, xử phạt nghiêm khắc đối với các cơ sở vi phạm.

Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng cho biết sẽ tổ chức buổi làm việc trực tiếp với lãnh đạo Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Ninh, lãnh đạo Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Giang (thời gian dự kiến vào đầu quý II/2021) để trao đổi về các giải pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường nước sông Ngũ Huyện Khê, bao gồm: Tổ chức thanh tra đột xuất các cơ sở có hoạt động xả thải vào sông Ngũ Huyện Khê theo nguyên tắc: Tổng cục Môi trường sẽ thanh tra đối với các cơ sở do Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp giấy phép về môi trường, các cơ sở còn lại do địa phương thực hiện; Đầu tư hạ tầng kỹ thuật về bảo vệ môi trường (Nhà máy xử lý nước thải tập trung và hệ thống thu gom triệt để nước thải phát sinh) đủ công suất xử lý toàn bộ nước thải phát sinh tại CCN Phong Khê 1; CCN Phong Khê 2; CCN Phú Lâm: làng nghề tái chế kim loại Châu Khê; làng nghề gỗ mỹ nghệ Hương Mạc, Phú Khê, Đồng Quang, thị xã Từ Sơn; làng nghề tái chế giấy Phú Lâm, huyện Tiên Du. Lộ trình và cam kết tiến độ đầu tư…

Trước những động thái trên của các cơ quan chức năng, liệu rằng ô nhiễm sông Cầu có sớm được giải cứu?

Lạng Thương