“Bài toán đa dạng hóa nguồn thu luôn là thách thức lớn của bất cứ cơ quan báo chí nào, nhất là với những đơn vị hạch toán tự chủ 100% như NTNN/Dân Việt. Vì thế, không phải đến giai đoạn khó khăn này chúng tôi mới tính đến các đường đi nước bước, mà từ nhiều năm trước, BBT Báo NTNN đã luôn trăn trở tìm nhiều giải pháp để tăng nguồn thu, mang lại lợi nhuận cao hơn cho Báo, đồng nghĩa với đời sống của cán bộ, phóng viên, BTV được đảm bảo hơn”, nhà báo Lưu Quang Định – Tổng Biên tập Báo Nông thôn ngày nay/Dân Việt nhấn mạnh trong cuộc trò chuyện.

Vượt qua “phép thử của lửa”

+ Ông từng nói chưa bao giờ mà báo chí lại khó khăn như thời điểm này. Đau đầu nhất của báo chí, đó là bài toán phát triển nguồn thu. Vì sao vậy thưa Tổng Biên tập?

- Đúng là như vậy. Chưa bao giờ, việc báo chí cùng lúc phải nỗ lực thực hiện “nhiệm vụ kép”, vừa thực hiện nghĩa vụ như doanh nghiệp vừa bảo đảm sứ mệnh trên mặt trận tuyên truyền, bảo đảm nhiệm vụ chính trị, lại chịu nhiều áp lực như thời điểm vừa qua. Báo in thì giảm phát hành, báo điện tử thì mặc dù lượng người đọc tăng nhưng quảng cáo sụt giảm nghiêm trọng bởi doanh nghiệp khó khăn. Ngay cả các hợp đồng truyền thông đã ký trước đó cũng bị đình lại. Có đơn vị đã phải tạm đình bản. Rất nhiều cơ quan báo chí đã phải thực hiện những quyết sách rất “đau lòng” đó là cắt giảm chi tiêu, điều chỉnh lương, thưởng, nhuận bút, thậm chí sa thải bớt lao động...

Dĩ nhiên, không phải đến bây giờ câu chuyện “vượt khó” của báo chí mới được bàn tới, nhưng dưới tác động của dịch bệnh Covid-19, các cơ quan báo chí, đội ngũ những người làm báo đều phải trui rèn bản lĩnh, vượt qua “phép thử của lửa”.

+ Và Tổng Biên tập đã vượt qua “phép thử của lửa” như thế nào, thưa ông?

- Chúng tôi cũng đã buộc phải đưa ra những quy định tình thế để “thắt lưng buộc bụng”, tuy chưa phải giảm lương, giảm nhân sự nhưng đã buộc phải điều chỉnh các hệ số phụ cấp, tính toán lại nguồn chi. Trong bối cảnh người người, nhà nhà, ngành ngành cùng khó, chúng tôi xác định, muốn vượt qua thách thức trước hết là phải “dựa vào chính mình”. Khi cả xã hội bước vào giai đoạn “thiết lập trạng thái bình thường mới”, báo chí cũng nỗ lực tìm hướng đi cho mình. Càng khi khó khăn, càng phải động não, càng phải cố gắng, càng phải có thêm nhiều sáng kiến, sáng tạo. Nhiều việc mà chúng tôi đang làm cũng chưa thành công. Nhưng cái gì cảm thấy khả quan là phải thử sức. Cứ phải đi rồi mới thành đường. Đương nhiên, trên hành trình ấy, luôn cần lắng nghe, học hỏi, chịu khó tìm tòi, tìm đến những người giỏi nhờ tư vấn, giúp đỡ cho mình...

+ Cứ phải đi rồi mới thành đường, phải làm nhiều thứ mới đa dạng hóa nguồn thu... Ông có thể “bật mí” thêm về cách mà tờ báo đã thực hiện nhiều năm nay?

- Trong cuốn sách Kinh tế báo chí thời 4.0 do NXB Thông tấn xã ấn hành năm 2019, có tổng kết rằng doanh thu của báo chí thế giới hiện nay đến từ khoảng 12 nguồn. Chúng tôi nói vui với nhau rằng, Báo Nông thôn ngày nay đã triển khai thực hiện được khoảng 8 nguồn rồi.

Thứ nhất, về phát hành báo giấy, chúng tôi cố gắng chặn đà sụt giảm bằng cách vận động để Đại hội Hội Nông dân lần thứ VIII (năm 2018) biểu quyết thông qua chỉ tiêu 100% chi hội nông dân có Báo Nông thôn ngày nay. Thứ hai, tăng cường các hình thức phát hành sản phẩm báo chí trên đa nền tảng như: website, Youtube, Zalo, TikTok… Sử dụng tối đa hình ảnh, clip, đồ họa… để tăng cường lượng truy cập, từ đó tăng nguồn thu từ việc quảng cáo. Thứ ba là xây dựng các chuyên trang có thu tiền dựa trên tôn chỉ “Sát cánh cùng nông dân Việt” với các nội dung thiết thực cho nông dân, như: Thời tiết nông vụ, Giá cả thị trường, Nông thôn mới, Chăn nuôi lợn an toàn…

Bên cạnh đó, Báo Nông thôn Ngày nay tăng cường tổ chức các sự kiện (như Tôn vinh Nông dân VN xuất sắc, Hội nghị Thủ tướng đối thoại với nông dân, các Diễn đàn nông dân quốc gia thường niên...); Tổ chức hàng loạt cuộc thi (Tự hào nông dân VN, Tôi là Nông dân 4.0, viết truyện ngắn “Làng Việt thời hội nhập”...); Phát triển các thông tin đặt hàng, xuất bản các đặc san, trực tiếp tham gia vào các hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp (thành lập Trung tâm tiêu thụ kết nối nông sản báo NTNN/Dân Việt)…

Chỉ tính riêng mảng tổ chức sự kiện, báo đã có khoảng 20 sự kiện lớn nhỏ trong năm và tất cả những sự kiện đều xoay quanh những vấn đề của “nông dân”. Từ đó, hướng đến mục tiêu tăng thu nhập và có nguồn tài chính ổn định, bền vững.

Bám sát tôn chỉ, mục đích của tờ báo

+ Vâng, và người thủ lĩnh “chuyên đi mở đường” như ông, sẽ tiếp tục  những con đường mới trong tương lai chứ?

- Chắc chắn rồi. Trong tương lai, tiếp tục theo hướng đẩy mạnh kinh doanh này, chúng tôi còn dự kiến có một số dự án khá thú vị. Đó là thành lập Công ty du lịch chuyên kinh doanh sản phẩm du lịch nông nghiệp trong và ngoài nước; Một Trung tâm giới thiệu người giúp việc của báo cũng đang được chúng tôi thai nghén.

Với thế mạnh của tổ chức hội nông dân từ cơ sở, lại có quan hệ rất tốt với các cơ quan chức năng của bộ Lao động thương binh xã hội, Tổng cục dạy nghề, chúng tôi tin tưởng sẽ làm tốt việc này.

Tiếp nữa là sẽ trực tiếp xây dựng một vài trang trại kiểu mẫu mang tên Nông thôn ngày nay/Dân Việt. Hiện nay, các sản phẩm báo chí của Báo Nông thôn ngày nay giới thiệu rất nhiều các mô hình sản xuất kinh doanh xuất sắc của nông dân. Học tập kinh nghiệm từ những mô hình này, với tiềm lực tài chính, kiến thức, quan hệ với các chuyên gia chúng tôi tin tưởng có thể xây dựng được 1 vài trang trại, hợp tác xã, công ty cổ phần… thuộc Báo Nông thôn ngày nay. Những mô hình này vừa là địa chỉ trình diễn, tham quan các mô hình sản xuất tiên tiến, vừa có thể mang lại nguồn thu cho báo trong tương lai.

+ Tôi nhận thấy, tất cả những hướng kinh doanh để phát triển nguồn thu mà ông đang thực hiện đều bám sát vào tôn chỉ mục đích của tờ báo. Điều ấy phải chăng chính là điểm khác biệt, cũng là cách hiệu quả giúp NTNN vừa giữ được uy tín vừa phát triển kinh tế bền vững, thưa Tổng Biên tập?

- Đúng vậy. Tất cả những vấn đề kinh doanh ngoài mặt báo, với chúng tôi đều phải gắn với tôn chỉ mục đích của tờ báo mà cốt lõi là hướng đến nông dân. Dù làm gì thì vẫn phải chú ý đảm bảo và không ngừng nâng cao chất lượng các sản phẩm báo chí của mình. Chúng ta có làm kinh tế giỏi đến đâu mà chất lượng tờ báo bị coi nhẹ, thì sớm muộn cũng mất uy tín, mất hình ảnh, mất thương hiệu trong lòng bạn đọc.

Tờ báo muốn sống được, tồn tại lâu hay không chính là nhờ vào chất lượng các bài viết, các chuyên mục, có chạm được đến cảm xúc, trái tim của bạn đọc hay không? Chính chất lượng tờ báo sẽ giúp cho các kinh doanh ngoài mặt báo tốt hơn. Ngược lại kinh doanh tốt giúp tờ báo có thêm nguồn thu để duy trì và nâng cao chất lượng.

Đặc biệt, chúng tôi luôn xác tín một tâm thế rằng, mọi giải pháp phát triển nguồn thu đều dựa trên việc phục vụ những độc giả trung thành của tờ báo. Đối với Báo Nông thôn ngày nay, đó là những độc giả trong lĩnh vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Chúng tôi sẽ tiếp tục kiên định với phương châm “Sát cánh vì nông dân Việt” của mình. Chỉ mong là, những chính sách của Đảng và Nhà nước trong vấn đề báo chí làm kinh tế sẽ ngày càng cởi mở, thuận lợi hơn cho những người làm báo. Bởi các chính sách liên quan đến vấn đề này hiện rất thiếu hoặc không rõ ràng, dẫn đến thủ tục phức tạp, phải qua nhiều khâu, nhiều công đoạn vì thiếu chủ trương, thiếu hướng dẫn cụ thể.

+ Vâng, xin cảm ơn ông!

Vân Hà (Thực hiện)