Mỗi mùa Giải Báo chí đi qua, khi vòng nguyệt quế vinh danh đã được trao cho người xứng đáng, những người làm báo Việt Nam sẽ có thêm động lực trên hành trình làm tròn sứ mệnh - là cầu nối giữa người dân và Chính phủ, để tiếng nói của người dân đến gần với các cơ quan chức năng, tạo ra những thúc đẩy cho sự thay đổi cơ chế vì dân và gần dân. Vì rằng, lúa gặt rồi ắt để lại rơm thơm!

Uy tín và giá trị của Giải Báo chí Quốc gia ngày càng lan tỏa

Qua 14 mùa Giải, uy tín của Giải Báo chí Quốc gia ngày càng được khẳng định vững chắc, giá trị của giải được lan tỏa khắp các cấp Hội địa phương, các hội viên. Chất lượng tác phẩm của nhiều địa phương được nâng cao. Hai Hội Nhà báo lớn là Hội Nhà báo Hà Nội và Hội Nhà báo Thành phố Hồ Chí Minh vẫn giữ vị trí đứng đầu số lượng tham dự. Một số Hội Nhà báo khác năm nay có nhiều tác phẩm chất lượng tốt, như: Nghệ An, Quảng Ninh, Đồng Nai, Vĩnh Long, Hải Phòng, Quảng Bình, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Yên Bái, Quảng Ngãi, v.v...

Mùa giải năm nay được tiến hành trong điều kiện giãn cách xã hội phòng, chống dịch Covid-19, nhưng Ban Thư ký Giải đã chuẩn bị tốt khâu tổng hợp, phân loại và sắp xếp tác phẩm khẩn trương, khoa học, phục vụ chu đáo nghiêm túc cho các tiểu ban chấm giải, xây dựng kế hoạch chấm sơ khảo phù hợp, với tinh thần trách nhiệm và tính chuyên nghiệp cao.

Các tác phẩm được gửi đến các thành viên Hội đồng sơ khảo kịp thời, những thành viên ở xa được thu xếp chuyển phát nhanh trong thời gian sớm nhất. Đặc biệt năm nay lần đầu tiên thực hiện chấm online toàn bộ các tác phẩm điện tử, phát thanh, truyền hình, ảnh báo chí (trừ báo in), năm 2018 mới chỉ thực hiện đối với truyền hình, được Hội đồng sơ khảo đánh giá cao.

Quá trình chấm sơ khảo và chung khảo được thực hiện khẩn trương, chặt chẽ, nghiêm túc, đúng Quy chế của Hội đồng Giải. 11 tiểu ban của Hội đồng sơ khảo đã làm việc khách quan, nghiêm túc, nêu cao tinh thần trách nhiệm, hoàn thành chấm sơ khảo đúng thời hạn, đạt chất lượng cao trong điều kiện khối lượng công việc tăng cao so với các giải trước. Kết quả sơ khảo được tổng hợp đầy đủ và được gửi tới các thành viên Hội đồng chung khảo sớm hơn các năm trước 01 tuần, tạo điều kiện tốt hơn cho HĐCK nghiên cứu, chấm kỹ các tác phẩm trước khi về họp Hội đồng chung khảo.

Quá trình chấm chung khảo được thực hiện đúng Điều lệ Giải và quy chế của Hội đồng Giải. Hội đồng chung khảo đã đánh giá công tác chấm sơ khảo và chung khảo được chuẩn bị khẩn trương, nghiêm túc; đồng thời cũng nêu một số vấn đề cần rút kinh nghiệm cho các Giải sau, nhất là việc đề cao trách nhiệm và nâng cao chất lượng của Hội đồng sơ khảo, trách nhiệm của các cấp Hội, các cơ quan báo chí. Hội đồng Giải nhất trí tổng kết công tác tổ chức Giải Báo chí Quốc gia 5 năm 2015-2020 vào dịp trước Đại hội toàn quốc Hội Nhà báo Việt Nam lần thứ XI (tháng 12 năm 2020). 

Đãi cát tìm vàng

Theo đánh giá của Hội đồng chung khảo: Các tác phẩm dự giải đáp ứng được các tiêu chí xét chọn, được nêu trong “Hướng dẫn tuyển chọn” của Hội đồng Giải: phản ánh kịp thời, đậm nét các sự kiện chính trị lớn của đất nước trong năm 2019.

Nổi bật là: việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng, tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị về Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; đặc biệt báo chí tuyên truyền về 50 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, 65 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, 40 năm cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc, 30 năm xây dựng nhà giàn DK1 với nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền của Tổ quốc trên biển; các nghị quyết, chính sách điều hành kinh tế - xã hội của Chính phủ, các hoạt động đối ngoại của Nhà nước Việt Nam trong năm 2019;... việc xây dựng và củng cố hệ thống chính trị, xây dựng nông thôn mới và cơ cấu lại ngành nông nghiệp, giảm nghèo bền vững, an ninh năng lượng, v.v...

Nhiều vấn đề thời sự nóng bỏng tiếp tục được đề cập như: công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, xử lý cán bộ sai phạm; vấn đề an ninh, quốc phòng, gương người tốt việc tốt, điển hình tiên tiến; phòng chống thông tin xấu, độc hại trên mạng xã hội; cải cách hành chính, chính sách và cuộc sống, cơ chế quản lý kinh tế; khuyến khích thúc đẩy kinh tế tư nhân, sản xuất nông nghiệp sạch, xây dựng đô thị thông minh và các đề tài truyền thống như lịch sử, văn hóa,...

Các tác phẩm dự giải đã phản ánh toàn diện và sâu sắc đời sống chính trị, kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng của đất nước trong năm 2019. Nhiều tác phẩm có tính phát hiện, phản biện sâu, bám vấn đề, có hiệu quả xã hội tích cực. Nhiều tác phẩm dự Giải có tính phát hiện vấn đề, có tầm ảnh hưởng xã hội và thể hiện một cách chuyên nghiệp, hấp dẫn,…

Các tác phẩm dự Giải năm nay có chất lượng khá đồng đều, giảm dần sự cách biệt lớn về chất lượng giữa các tác phẩm của các cơ quan báo chí trung ương và địa phương. Nhiều bài có tính phát hiện tốt, phản ánh những vấn đề nóng bỏng, được dư luận quan tâm.

Nhiều tác phẩm của các cơ quan báo chí địa phương trong các nhóm thể loại phóng sự, phóng sự điều tra, ký báo chí, ghi chép (báo in, báo điện tử) và Tin, phóng sự, ký sự; phim tài liệu (báo hình), được Hội đồng sơ khảo đánh giá cao. Bài điều tra, bài về môi trường có nhiều hình ảnh sống động, hấp dẫn.

Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm, vẫn còn những hạn chế, cần được khắc phục, nhất là về chất lượng.  Về báo in, còn trùng lặp đề tài, chưa có nhiều sáng tạo, đột phá. Nhóm bình luận, các tạp chí, tham gia tương đối ít. Thể loại xã luận, bình luận chưa nhiều, chủ yếu mang tính chất chuyên luận phản ánh nên chưa thực sự cuốn hút. Còn thiếu dấu ấn, đặc biệt trong các bài chính luận. Thể loại ký báo chí còn ít và yếu; Ký chân dung: nhiều bài dừng lại ở mức người tốt việc tốt. Ảnh báo chí vẫn còn quá ít, chưa phản ánh đúng đời sống ảnh báo chí.

Ngày 21/6 năm nay, báo chí Việt Nam sẽ kỷ niệm 95 năm hành trình song hành cùng đất nước trong trạng thái “bình thường mới” giữa mùa đại dịch. Thời cuộc đang thử thách đất nước, đồng thời thử thách cả đội ngũ những người làm báo khi mà nhiều vấn đề nội tại của các cơ quan báo chí đang bộc lộ cùng một lúc.

Mỗi mùa Giải Báo chí đi qua, khi vòng nguyệt quế vinh danh đã được trao cho người xứng đáng, những người làm báo Việt Nam sẽ có thêm động lực trên hành trình làm tròn sứ mệnh - là cầu nối giữa người dân và Chính phủ, để tiếng nói của người dân đến gần với các cơ quan chức năng, tạo ra những thúc đẩy cho sự thay đổi cơ chế vì dân và gần dân. Vì rằng, lúa gặt rồi ắt để lại rơm thơm!

Khánh An