Ngày 19/10/2021, Báo điện tử Congluan.vn có bài viết “Thanh Hoá: Lợi dụng nạo vét để đục khoét tài nguyên?” xảy ra tại xã Mậu Lâm, huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hoá, phản ánh về việc Công ty TNHH xây dựng Trường Minh (viết tắt là Cty Trường Minh) được UBND tỉnh Thanh Hoá chấp thuận chủ trương đầu tư Dự án đầu tư cải tạo đường cứu hộ tràn, gia cố bờ vai tả tràn xả lũ và nạo vét lòng hồ Mậu Lâm (gọi tắt là nạo vét lòng hồ Mậu Lâm). Thời gian thực hiện nạo vét là 05 năm (từ 02/2017 - 02/2022), Cty Trường Minh được tận thu 100% vật liệu thông thường trong quá trình triển khai thực hiện dự án.

Tuy nhiên, đã gần hết 5 năm triển khai thực hiện nạo vét lòng hồ Mậu Lâm, phía Cty Trường Minh đã bị cơ quan chức năng phát hiện nhiều vi phạm, cử tri liên tiếp phản ánh tới HĐND huyện và hoài nghi về tính khả thi của dự án, đặt nhiều nghi hoặc về việc lợi dụng dự án để khai thác tài nguyên, khoáng sản.

Trong quá trình tác nghiệp, phóng viên Báo Nhà báo & Công luận tiếp tục thu thập tài liệu từ bạn đọc chỉ ra nhiều vi phạm liên quan đến quá trình thực hiện phương án cải tạo, nạo vét lòng hồ Mậu Lâm của Cty Trường Minh. Cụ thể, ngày 21/6/2021, Công an huyện Như Thanh (Thanh Hoá) đã phối hợp cùng UBND xã Mậu Lâm làm việc với Cty Trường Minh cho biết: tiến độ thực hiện dự án là rất chậm, ước tính mới đạt khoảng 30% công việc, nguy cơ dự án không đạt yêu cầu về tiến độ đặt ra là rất cao.

Trong đó, chủ đầu tư (Cty Trường Minh) chưa có hệ thống mương thông thuỷ tại các bãi tập kết vật liệu, rác thải trong quá trình thực hiện dự án chưa được thu gom và xử lý. Tại các điểm nạo vét chưa san lấp, hoàn trả mặt bằng và chưa thực hiện các biện pháp chống sạt lở sau khi thực hiện nạo vét tận thu vật liệu cát, sỏi, gây nguy hiểm cho người và gia súc địa bàn khu dân cư. Việc vận chuyển cát, sỏi còn để xảy ra hiện tượng rơi vãi gây ảnh hưởng đến môi trường khu vực khai thác và môi trường dân sinh, không thực hiện các nội dung đã cam kết trong báo cáo tác động môi trường; qua thực tế kiểm tra tại thực địa.

Hiện tại Cty Trường Minh đang tiếp tục việc tận thu, vận chuyển cát, sỏi tận thu trong quá trình thi công dự án không đúng các nội dung cam kết ĐTM được UBND tỉnh phê duyệt.

Từ những vi phạm của Cty Trường Minh trong quá trình triển khai thực hiện nạo vét lòng hồ Mậu Lâm, ngày 11/10/2021, ông Vũ Hữu Tuấn, Trưởng phòng Nông nghiệp & Phát triển nông thôn có công văn đề nghị Chủ tịch UBND huyện Như Thanh chỉ đạo Cty Trường Minh khẩn trương khắc phục triệt để những tồn tại nêu trên trước ngày 20/11/2021.

“Nếu quá thời hạn nêu trên mà chủ đầu tư chưa khắc phục xong các tồn tại, hạn chế nêu trên đề nghị Chủ tịch UBND huyện báo cáo tỉnh xem xét, giải quyết” - báo cáo nhấn mạnh.

Liên quan đến việc nạo vét, khơi thông dòng chạy tại lòng hồ Mậu Lâm chưa đưa lại những công năng tích cực, nhưng việc tận thu cát, sỏi được vận hành tối đa, khiến dư luận địa phương đã đặt nhiều nghi ngờ vào việc lợi dụng dự án để khai thác tài nguyên.

Do đó, tại Kỳ họp thứ 2, HĐND huyện khoá VI năm 2021 đã có rất nhiều ý kiến của cử tri, trong đó cử tri xã Mậu Lâm, xã Phú Nhuận tiếp tục đề nghị UBND huyện kiểm tra, đánh giá thực tế kết quả nạo vét lòng hồ Mậu Lâm của Cty Trường Minh có đúng với phương án ban đầu hay chỉ để tận thu cát sỏi. Cử tri cũng cho rằng, nếu không có hiệu quả đề nghị UBND huyện báo cáo UBND tỉnh Thanh Hoá thu hồi dự án.

Trao đổi với Phóng viên báo Nhà báo & Công luận liên quan đến việc thực hiện giám sát quá trình thi công nạo vét lòng hồ Mậu Lâm vào sáng 25/10/2021, ông Nguyễn Văn Chanh, Phó Tổng Giám đốc Công ty MTV Sông Chu (chủ đập) cho biết: "Trước kia họ (Cty Trường Minh) có làm, giai đoạn đầu họ có báo cáo một tí (năm đầu 2017) nhưng đến sau họ làm không được. Lấy đất, lấy cát lên không bán được, nên cuối cùng họ không có con số báo cáo. Thế nên cứ lì lì đến giờ, mãi đến nửa năm năm ngoái (2020) mới khởi động lại một chút”.

Ông Chanh cũng cho biết thêm, lúc đầu mới làm Cty Trường Minh có báo cáo nghiêm túc. Về sau không làm được, dự án đứng yên, không báo cáo nữa và gần đây khởi động lại nhưng vẫn không nghiêm túc và 6 tháng đầu năm 2021 chưa có báo cáo về khối lượng, sản lượng công việc. "Dự án cũng mới chỉ nạo vét là chính. Mà dự án cũng sắp đóng rồi!” - ông Chanh nhấn mạnh.

Được biết, theo thiết kế bản vẽ thi công nạo vét lòng hồ Mậu Lâm của Cty Trường Minh phê duyệt vào năm 2017 cho thấy, việc nạo vét lòng hồ là (466.848 m3), nạo vét cục bộ khe chảy vào hồ (khe Ông Ai) là (189.911 m3), nạo vét cục bộ khe thoát lũ (khe trắng) là (112.995 m3): tổng cộng 763.069,0 m3 (tận thu 100% vật liệu thông thường).

Trong đó, dự toán đầu tư xây dựng công trình được Cty Trường Minh “vẽ” ra với tổng mức đầu tư lên đến 39.874.049.000 đồng; trong đó chi phí xây dựng: 28.614.017.000 đồng, chi phí quản lý dự án: 621.966.000 đồng, chi phí tư vấn xây dựng: 2.081.702.000 đồng, chi phí khác: 1.710.133.000 đồng và chi phí dự phòng là 6.846.176.000 đồng.

Tuy nhiên, trong báo cáo của Cty Trường Minh (ngày 04/7/2021) gửi các cơ quan chức năng tỉnh Thanh Hoá cho biết, hiện công ty đã hỗ trợ kinh phí chi trả đền bù, bồi thường cho những hộ dân bị ảnh hưởng từ dự án khoảng 2 tỷ đồng; đã đào móng, đắp đất nền đường cơ bản hoàn thành theo thiết kế; phần bê tông cứng hoá mới thống nhất với địa phương sẽ thi công vào điểm cuối của dự án; gia cố bờ vai tả tràn xả lũ dài 50 m; đào xúc mỏm gò đồi vai hữu hạ lưu tràn dài 200 m và phối hợp với Cty Sông Chu để xây dựng lịch nạo vét phù hợp, không ảnh hưởng đến chất lượng nước hồ để phục vụ sản xuất nông nghiệp của địa phương và cố gắng hoàn thành dự án.

Để bảo vệ tài nguyên, khoáng sản và tránh việc lợi dụng việc nạo vét, khơi thông dòng chảy với mục đích đục khoét tài nguyên, chia chác lợi nhuận, gây bức xúc trong dư luận quần chúng nhân dân. Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hoá cần xem xét lại tính khả thi tại các dự án nạo vét, khơi thông dòng chảy trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá nói chung và huyện Như Thanh nói riêng.

Báo Nhà báo và Công luận sẽ tiếp tục thông tin.

Hà Anh