Vừa qua báo Nhà báo và Công luận nhận được đơn của ông Nguyễn Hữu Kúc, trong đơn ông Kúc cho biết, thôn Gia Miêu, xã Hà Long, huyện Hà Trung là vùng đất tổ của rất nhiều chi họ Nguyễn Gia Miêu, là đất phát tích của các chúa Nguyễn và Vương triều Nguyễn. Tại đây có tới 5 di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia và cấp tỉnh bao gồm: Cụm Lăng miếu Triệu Tường, Đền quan Hoàng Triệu và nhà thờ Chi họ Nguyễn Hữu. Thế nhưng, ông Nguyễn Hữu Kúc cho biết, tại các di tích này bộc lộ nhiều sai phạm.

Theo đơn tố cáo cho biết, hiện nay có việc, ngụy tạo các chứng cứ lịch sử và pháp lý để xây dựng hồ sơ di tích lịch sử, văn hóa quốc gia nhà thờ họ Nguyễn Hữu; Chiếm dụng bia mộ của người đã chết làm hiện vật gốc xây dựng hồ sơ di tích quốc gia nhà thờ họ Nguyễn Hữu; Xây dựng công trình kiên cố không phép vi phạm khu vực bảo vệ I Di tích lịch sử Quốc gia Lăng miếu Triệu Tường.

Theo ông Kúc từ năm 2018 đến nay ông và những người đại diện cho các chi họ Nguyễn – Gia Miêu đã có nhiều đơn thư khiếu nại, tố cáo gửi đến các cấp nhưng vẫn chưa có kết quả xử lý sai phạm.

Cụm di tích Lăng miếu Triệu Tường, trong đó có Lăng Trường Nguyên, đã được Nhà nước xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa Quốc gia năm 2008 và đã được khoanh vùng bảo vệ di tích. Năm 2017, ông Nguyễn Hữu Thoại ở làng Gia Miêu, xã Hà Long, huyện Hà Trung đã ngang nhiên đưa phương tiện cơ giới san ủi làm đường lên xuống bậc thang và lan can có chiều rộng 3 mét, chiều dài khoảng 200 mét và xây một công trình miếu thờ với 4 cột và 2 tầng mái bằng bê tông cốt thép kiên cố có diện tích 25m2 khi chưa xin phép.

Theo tố cáo, việc làm của ông Nguyễn Hữu Thoại đã xâm phạm khu vực I của di tích, vi phạm quy định của Luật Di sản văn hóa.

Được biết trước nội dung tố cáo, ngày 6/11/2018, UBND tỉnh Thanh Hóa ra Văn bản số 13938/UBND-VX chỉ đạo Giám đốc Sở VHTTDL Thanh Hóa xem xét giải quyết Đơn kiến nghị của người dân.

Đến ngày 25/12/2018, Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Thanh Hóa có Văn bản số 3977/SVHTTDL-DSVH báo cáo UBND tỉnh Thanh Hóa và trả lời kiến nghị của ông Nguyễn Hữu Kúc. Trong đó nêu rõ, “việc công dân phản ánh việc xây dựng nhà bia và đường lên xuống trên sườn núi Thiên Tôn, trong khu vực đã được khoanh vùng bảo vệ di tích khi chưa có ý kiến cho phép của cơ quan có thẩm quyền về văn hóa, thể thao và du lịch là đúng và đã vi phạm quy định của Luật Di sản văn hóa”.

Cụ thể, Văn bản 3977 nêu rõ, theo biên bản đề nghị xếp hạng di tích và bản đồ khoanh vùng bảo vệ di tích Lăng Triệu Tường (tức Trường Nguyên) lập năm 2009, tổng diện tích khoanh vùng bảo vệ di tích là 216.856m2; trong đó: Khu vực I là 143.929m2; khu vự II là 72.927m2.

Kết quả kiểm tra thực tế; Trong khu vực I của di tích Lăng Triệu Tường: 340m2 đất đã được UBND huyện Hà Trung cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số AD 762244 ngày 27/4/2006 cho dòng họ Nguyễn Hữu làm đất tín ngưỡng và được dòng họ tôn tạo, xây dựng Lăng Trường Nguyên và hệ thống tường rào bao quanh bảo vệ. Phần diện tích đất khu vực I còn lại là đất rừng hiện nay địa phương giao cho nhân dân thuê 50 năm để sản xuất trồng cây rừng; trong khu vực này có khu mộ cũ của dân nằm phía sau tường hậu của Lăng Trường Nguyên.

Cũng theo Văn bản 3977, trên sườn núi đất nằm phía Bắc - cách Lăng Trường Nguyên khoảng 200m thuộc đất rừng sản xuất đã được địa phương giao cho hộ gia đình ông Nguyễn Văn Lợi quản lý và sử dụng và sản xuất, năm 2016 dòng họ Nguyễn Hữu đã xây dựng một công trình Nhà bia – Đài tưởng niệm với kiểu dáng 4 cột và 2 tầng mái bằng bê tông cốt thép kiên cố diện tích khoảng 25m2 và làm đường đi lên xuống có chiều rộng 3m, chiều dài khoảng 300m.

Cũng tại Văn bản này, Sở VHTTDL Thanh Hóa đã kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo UBND huyện Hà Trung khẩn trương có phương án xử lý, khắc phục sai phạm và báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa kết quả sau khi hoàn thành nhiệm vụ".

Thế nhưng, đến nay công trình vẫn chưa bị xử lý, ngang nhiên thách thức chính quyền các cấp của tỉnh Thanh Hóa. Nhận thấy vụ việc có dấu hiệu bị “bỏ quên”, đại diện các chi họ Nguyễn-Gia Miêu tiếp tục làm đơn tố cáo gửi tới các cơ quan chức năng cấp cao hơn đề nghị giải quyết.

Mới đây nhất, ngày 25/2, UBND tỉnh Thanh Hóa cũng đã có văn bản chỉ đạo xử lý đơn tố cáo của ông Nguyễn Hữu Kúc và một số công dân liên quan đến Nhà thờ họ Nguyễn Hữu. Trên cơ sở báo cáo, kiến nghị của Thanh tra tỉnh Thanh Hóa, UBND tỉnh yêu cầu UBND huyện Hà Trung chủ trì phối hợp Sở Văn hóa, Thể thao, Du lịch xử lý và khắc phục hậu quả sai phạm của việc xây dựng miếu thờ trong khu di tích Lăng miếu Triệu Tường báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh trước ngày 30/4/2020.

Liên quan đến sự việc trên, trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Văn Lê – Phó chủ tịch UBND xã Hà Long cho biết:“ Chúng tôi đã nhận được công văn của huyện và đang làm việc với một số chi họ, xây dựng như thế nào tôi mới làm nên cũng chưa nắm được cụ thể thời điểm, vì mới chuyển công tác sang được 2 năm. Để nắm lại nguồn gốc, có mời ông Thoại lên làm việc và được biết năm 2016 có xây dựng cải tạo, chúng tôi cũng đang thu thập tài liệu nên chưa có báo cáo cụ thể về huyện”.

Trong khi đó, trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Xuân Dũng – Phó chủ tịch UBND huyện Hà Trung cho biết: UBND huyện đã có văn bản xin lùi thời gian giải quyết, làm rõ đơn tố cáo của ông Nguyễn Hữu Kúc và một số công dân liên quan đến Nhà thờ họ Nguyễn Hữu.

Theo ông Dũng, trong quá trình tổ chức phối hợp xử lý đơn, UBND huyện Hà Trung và các đơn vị chuyên môn nhận thấy những vấn đề liên quan đến giải quyết các nội dung kiến nghị của ông Nguyễn Hữu Kúc và một số công dân, liên quan đến lịch sử, tâm linh tín ngưỡng của nhân dân, dòng họ. Chính vì vậy, để giải quyết theo đúng quy định, cần phải xin ý kiến chuyên môn của Cục Di sản Văn hóa, UBND huyện đã phối hợp cùng với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, cơ quan chuyên môn liên hệ với Cục Di sản Văn hóa. Nhưng trong thời gian qua do tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn ra phức tạp nên Cục Di sản Văn hóa chưa sắp xếp được thời gian.

“Tập trung nghiên cứu chúng tôi thấy có vấn đề, trong Đơn tố cáo thì bảo là vi phạm vùng bảo vệ di tích, tôi cũng đã lật lại vấn đề lâu nay cán bộ văn hóa thay đổi nhiều, đối với Lăng miếu Triệu Tường được công nhận năm 2007, được công nhận là di tích khảo cổ học, hồ sơ xếp hạng chỉ nói đến khu vực Miếu, không nói đến Lăng, mọi người cứ ngộ nhận khu vực đó là di tích quốc gia, đến năm 2009, sau khi dòng họ xây xong Lăng, bắt đầu bổ sung hồ sơ đề nghị với với Bộ Văn hóa công nhận di tích. Biên bản làm hồ sơ thì có nhưng quyết định công nhận thì chưa có, nên hiện chúng tôi đang cùng Sở liên hệ với Cục Di sản để là rõ cái này mới giải quyết được”- ông Dũng cho biết.

Ông Dũng cho biết thêm, công trình xây dựng của ông Thoại, khi huyện phát hiện đã giao cho xã Hà Long quản lý nhắc nhở, nhưng gặp nhiều vướng mắc cần làm rõ, huyện không bao che cho sai phạm và sẽ xử lý.

Báo Nhà báo và Công luận sẽ tiếp tục thông tin.