Theo dõi báo trên:
Nga hôm thứ Hai đã rút khỏi Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen, một hiệp định do Liên hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian giúp Ukraine có thể xuất khẩu hàng chục triệu tấn ngũ cốc và hạt có dầu trong năm qua, ngay cả khi chiến sự vẫn tiếp diễn.
Ngũ cốc đang được chất lên một con tàu ở cảng Odesa, trên bờ Biển Đen của Ukraine. Ảnh: WSJ
Thỏa thuận này rất quan trọng để giữ cho lương thực chảy từ Ukraine - một vựa lúa mì lớn - đến với thế giới. Theo thỏa thuận, một Trung tâm điều phối chung đã được thành lập tại Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) để kiểm tra các tàu chở ngũ cốc từ các cảng của Ukraine và theo dõi hoạt động của chúng.
Ba cảng của Ukraine trên bờ Biển Đen nằm trong thỏa thuận này là Odesa, Chernomorsk và Yuzhny. Những con tàu từ đây sẽ đi qua một hành lang an toàn trên biển đã được dọn sạch mìn và thủy lôi, do Nga kiểm soát.
Thời hạn ban đầu của “Sáng kiến Biển Đen” là 120 ngày bắt đầu từ ngày 22/7 năm 2022. Thỏa thuận này đã được tất cả các bên gia hạn thêm 120 ngày, kể từ 18/11 năm ngoái. Đến ngày 17/3 vừa qua, tất cả các bên đã đồng ý gia hạn một lần nữa, nhưng Nga chỉ chấp thuận kéo dài thỏa thuận thêm 60 ngày trong khi chờ xem xét.
Trong tất cả những lần gia hạn cho “Sáng kiến Biển Đen”, Nga đều có động thái đe dọa ngừng tham gia thỏa thuận này. Moscow tuyên bố rằng xuất khẩu thực phẩm và phân bón của chính họ đang bị tổn hại bởi các biện pháp trừng phạt "ẩn" của phương Tây, và đấy là điều không công bằng với Nga.
Nhưng lần này, Nga có vẻ không còn dọa suông nữa. Chỉ vài giờ sau vụ nổ làm sập một cây cầu nối đất liền nước này với bán đảo Crimea hôm thứ Hai (17/7), Nga đã tuyên bố ngừng tham gia thỏa thuận ngũ cốc. Điện Kremlin cũng cảnh báo rằng họ không còn có thể đảm bảo an toàn cho hoạt động vận chuyển ở Tây Bắc Biển Đen nữa.
Trước khi xảy ra cuộc xung đột hiện nay, Ukraine sản xuất đủ lương thực xuất khẩu để nuôi sống 400 triệu người. Là một trong những nhà xuất khẩu lúa mì và dầu hướng dương lớn nhất thế giới, quốc gia này từng vận chuyển khoảng 5 triệu tấn ngũ cốc và hạt có dầu mỗi tháng qua các cảng Biển Đen.
Khi con số này giảm xuống còn 0 sau chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine. Nông dân Ukraine không còn nơi nào để tích trữ hoặc bán một vụ mùa bội thu. Tác động đối với an ninh lương thực toàn cầu là ngay lập tức: Các nước nhập khẩu ròng, như Ai Cập và Libya, đã bị cắt tới 2/3 nguồn cung ngũ cốc trong khi các quốc gia khác bị ảnh hưởng bởi giá lương thực toàn cầu tăng cao khi thị trường phản ứng.
Trong bối cảnh ấy, “Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen” đã đưa ra một lối thoát. Đến tháng 10 năm ngoái, xuất khẩu ngũ cốc và hạt có dầu của Ukraine qua Biển Đen đã phục hồi lên 4,2 triệu tấn. Tổng cộng, khoảng 33 triệu tấn đã được xuất khẩu theo thỏa thuận, nuôi sống nông dân Ukraine và giúp giảm giá lương thực toàn cầu.
Điều ấy có được là nhờ Nga đã thực hiện nghiêm túc thỏa thuận thứ nhất trong Sáng kiến Biển Đen”, tạo điều kiện để các tàu chở ngũ cốc an toàn đi qua khu vực phong tỏa. Nhưng “Sáng kiến Biển Đen” còn một thỏa thuận nữa, được ký kết giữa Nga và Liên hợp quốc. Theo đó, theo đó LHQ cam kết tạo điều kiện thuận lợi cho các mặt hàng xuất khẩu này trong ba năm.
Nhưng Nga – như đã đề cập – vừa tuyên bố rút khỏi “Sáng kiến Biển Đen” khi cho rằng Liên hợp quốc và phương Tây đã không đáp ứng yêu cầu của họ. Cụ thể, dù các biện pháp trừng phạt của phương Tây quy định miễn trừ đối với thực phẩm và phân bón, nhưng Điện Kremlin lập luận các lệnh trừng phạt nhắm vào các cá nhân và ngân hàng nông nghiệp của Nga đang cản trở hoạt động xuất khẩu của nước này, do đó đi ngược lại thỏa thuận thứ hai.
Nga đã nhiều lần đe dọa sẽ từ bỏ thỏa thuận trừ khi các biện pháp trừng phạt này được dỡ bỏ và Ngân hàng nông nghiệp Nga được chấp nhận trở lại hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT. Nhưng yêu cầu đó cho đến nay vẫn chưa được đáp ứng đầy đủ.
Ngay cả trước khi Nga rút lui, “Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen” ít nhiều đã bị đình trệ. Số lượng các lô hàng đã giảm, chỉ có 1,3 triệu tấn xuất khẩu trong tháng 5 vừa rồi. Không có tàu mới nào được đăng ký theo sáng kiến kể từ cuối tháng 6.
Nhưng việc Nga rút khỏi thỏa thuận và tuyên bố không thể đảm bảo an toàn cho hoạt động vận chuyển ở Tây Bắc Biển Đen còn làm trầm trọng hơn khó khăn đối với xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine qua con đường ngắn nhất và ít tốn kém nhất.
Các nước châu Phi đang chịu khủng hoảng lương thực sẽ bị ảnh hưởng nếu giá ngũ cốc tăng cao. Ảnh: The Nations
Về phần mình, Ukraine đã chuẩn bị một kế hoạch dự phòng để xuất khẩu ngũ cốc mà không cần thỏa thuận. Nhưng điều này phụ thuộc vào một quỹ bảo đảm trị giá 500 triệu USD để trang trải mọi thiệt hại hoặc chi phí phát sinh khi các tàu chở ngũ cốc di chuyển qua Biển Đen hoặc theo tuyến đường xa hơn: qua sông Danube rồi tới các cảng khác bên ngoài Ukraine.
Trước khi cuộc xung đột Nga - Ukraine nổ ra, mỗi tháng có vài trăm nghìn tấn ngũ cốc xuất khẩu qua tuyến đường này. Năm ngoái, con số đó đã tăng lên 2 triệu tấn và có khả năng tăng gấp đôi, theo đánh giá của Hiệp hội Ngũ cốc Ukraine.
Trong khi phương án này giúp Kiev có thể tiếp tục xuất khẩu mà không cần thỏa thuận ở Biển Đen, thì nông dân Ukraine vẫn sẽ chịu thiệt hại vì chi phí hậu cần tăng lên, qua đó làm giảm lợi nhuận của họ. Còn nếu ngũ cốc của Ukraine không thể đến được với thị trường thế giới, giá lương thực toàn cầu có thể sẽ lại tăng cao, như khi các bên chưa ký kết “Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen”.
Theo Liên hợp quốc, bất kỳ sự sụt giảm nào về nguồn cung toàn cầu - dù nhỏ - đều ảnh hưởng đến các nước nghèo đang đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực. Chương trình Lương thực Thế giới (WFP), một cơ quan của LHQ, cho biết họ có kế hoạch mua 80% lúa mì cần thiết từ Ukraine trong năm nay để viện trợ cho các nước nghèo. Năm ngoái, WFP đã vận chuyển khoảng 725.000 tấn lúa mì Ukraine đến Afghanistan, Sudan, Djibouti, Ethiopia, Kenya, Somalia và Yemen để chống lại nạn đói.
Do đó, việc Nga ngừng tham gia “Sáng kiến Biển Đen” sẽ là tin không vui với các quốc gia nghèo khó. Oxfam, tổ chức phi chính phủ có mục tiêu hỗ trợ xóa đói giảm nghèo trên toàn cầu, cho biết: “Bây giờ thỏa thuận (xuất khẩu ngũ cốc Biển Đen) này không còn được bàn thảo thì việc suy nghĩ lại về cách thức cung cấp lương thực cho thế giới càng trở nên cấp bách hơn bao giờ hết”.
Nguyễn Khánh
Thích
(CLO) Một cô gái đang đi xe máy phát hiện xe ô tô chở gỗ lớn trên đường có hiện tượng rơi xuống đã nhanh chân vứt xe, bỏ chạy thoát hiểm trong tích tắc.
(CLO) Sáng 31/3, một vụ hỏa hoạn xảy ra tại một xưởng phế liệu ở khu vực phường Hòa Thọ Tây, quận Cẩm Lệ, TP Đà Nẵng. Do có nhiều vật liệu dễ cháy nên ngọn lửa nhanh chóng bùng phát mạnh, tạo ra cột khói đen cao hàng chục mét.
(CLO) Một công ty khởi nghiệp của Đức đã chế tạo một tên lửa quỹ đạo với hy vọng có thể phóng vệ tinh vào không gian từ châu Âu trong tương lai. Tuy nhiên, chuyến bay thử nghiệm đã thất bại.
(CLO) Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa sẽ áp đặt các lệnh trừng phạt thứ cấp đối với dầu Nga, trừ khi Moscow đồng ý ngừng bắn tại Ukraine.
(CLO) Hai ngày sau trận động đất mạnh 7,7 độ richter tàn phá Myanmar, người dân tại thành phố Mandalay vẫn đang tìm kiếm người sống sót giữa đống đổ nát, trong khi những dư chấn liên tục làm rung chuyển khu vực.
(CLO) Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố "không đùa" khi nói về khả năng tiếp tục nắm quyền sau nhiệm kỳ hiện tại, dù Hiến pháp Mỹ chưa cho phép điều đó.
(CLO) Sáng nay (31/3), giá vàng trong nước đạt mức trên 101 triệu đồng/lượng, rủi ro mua vào tại vùng giá đỉnh là điều mà nhà đầu tư cần đặc biệt cân nhắc.
(CLO) Lào Cai, dải đất biên cương hùng vĩ, không chỉ giữ vai trò "phên dậu" về mặt địa chính trị, mà còn là "mảnh đất vàng" trù phú đang vươn mình trỗi dậy. Nơi đây, "bản giao hưởng" phát triển đang được viết nên, hòa quyện giữa tiềm năng nội tại mạnh mẽ và khát vọng vươn tầm, tạo nên sức hút khó cưỡng trên bản đồ kinh tế - xã hội vùng Tây Bắc.
(CLO) Châu Âu từ lâu đã phải đối mặt với tình trạng suy giảm dân số, nhưng một số quốc gia, đặc biệt là ở Đông Âu, thậm chí còn rơi vào tình trạng khủng hoảng kép: tỷ lệ sinh thấp kết hợp với làn sóng di cư ồ ạt.
(CLO) Công ty TNHH TMD & XD Bảo Hưng vừa đăng tải thông tin cho gói thầu thuộc dự án "Chăm sóc, duy trì hệ thống cây xanh đã trồng trên đường Võ Chí Công, đoạn từ Km6+400 - Km42+880", do Sở Xây dựng tỉnh Quảng Nam làm chủ đầu tư.
(CLO) Cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ là tuyến đường huyết mạch, cửa ngõ của Thủ đô Hà Nội với hàng ngàn lượt xe di chuyển mỗi ngày. Đặc biệt thường xuyên ùn tắc vào dịp nghỉ lễ, Tết nên tuyến đường đang được nghiên cứu đầu tư mở rộng.
(CLO) Mỹ cảnh báo áp thuế 25-50% lên dầu Nga nếu Moskva không đạt thỏa thuận chấm dứt xung đột Ukraine một cách hòa bình.
(CLO) Phiên bản nâng cấp giữa vòng đời Honda HR-V 2025 được bổ sung thêm trang bị công nghệ, có phiên bản hybrid để cạnh tranh Yaris Cross và Xforce.
(CLO) Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng thành phố Thanh Hóa vừa đăng tải biên bản mở thầu gói thầu xây lắp số 8, thuộc dự án "Đại Lộ Nam Sông Mã giai đoạn 2, đoạn từ phường Quảng Hưng đến hết địa phận phường Quảng Tâm".
(CLO) Giới chuyên gia cho rằng, nhịp chỉnh của thị trường chứng khoán tuần qua là cần thiết cho sóng tăng ở phía trước. Nhà đầu tư nên duy trì sự thận trọng trong chiều hướng mua và kiên nhẫn chờ đợi VN-Index kiểm tra ngưỡng hỗ trợ mới mạnh tay giải ngân cho vị thế mua ròng.
(CLO) CTCP Coninco Công nghệ xây dựng và môi trường vừa đăng tải thông tin mời thầu cho gói thầu số 10, thuộc Dự án "Cải tạo, nâng cấp đường tỉnh 338, đoạn từ nút giao đường dẫn cầu Bến Rừng đến Quốc lộ 18".
(CLO) Tổng thống Mỹ Donald Trump đã “bật đèn xanh” cho chương trình tiêm kích F-47, chiếc máy bay mà ông mô tả rằng “đáng gờm nhất từng được chế tạo”. Vậy F-47 mạnh cỡ nào, nhất là khi so sánh với so với những máy bay tàng hình mà Nga và Trung Quốc đang phát triển?
(CLO) Ngày 24/3 vừa rồi, vòng đàm phán thứ hai giữa Nga và Mỹ đã diễn ra tại Riyadh (Ả Rập Xê Út), nơi chứng kiến vai trò ngoại giao con thoi của Mỹ nhằm tìm kiếm tiếng nói chung giữa Nga và Ukraine.
(CLO) “Ngừng bắn” có lẽ là từ khóa được truyền thông và giới chuyên gia nhắc đến nhiều nhất trong những ngày gần đây. Câu hỏi được đặt ra ở đây là các bên trong cuộc xung đột sẽ kiểm soát quá trình này như thế nào?
(CLO) Việc Trung Quốc ngày càng mở rộng ảnh hưởng và tăng cường đầu tư vào các mỏ tại châu Phi đang làm dấy lên lo ngại ở Mỹ về nguy cơ thất thế trong cuộc đua giành khoáng sản quan trọng ở châu lục này.
(CLO) Một cuộc chiến tranh hạt nhân do AI khởi xướng nghe có vẻ giống trong phim khoa học viễn tưởng. Nhưng nhiều nhà khoa học và chính trị gia hàng đầu thế giới cho rằng không phải vậy.
(CLO) Cộng đồng quốc tế đã kỳ vọng nhiều hơn vào cuộc điện đàm thứ hai giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ và Nga so với cuộc điện đàm đầu tiên. Điều này được thúc đẩy bởi sự lạc quan trong mối quan hệ Mỹ-Nga và diễn biến các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Ukraine tại Ả Rập Xê Út.
(CLO) Trung Quốc đang nỗ lực phát triển máy bay thân rộng để cạnh tranh với Airbus và Boeing, dù kế hoạch của Bắc Kinh có thể phụ thuộc vào sự hợp tác từ các nhà quản lý và nhà cung cấp phương Tây.
(CLO) Việc tăng cường chi tiêu quốc phòng ồ ạt trên khắp châu Âu có thể đạt được những gì mà các chính phủ không làm nổi trong nhiều năm: khởi động nền kinh tế trì trệ, gieo mầm cho những đổi mới và tạo ra các ngành công nghiệp mới.
(CLO) Tư lệnh không quân Ấn Độ, Amar Preet Singh cho biết nước này cần bổ sung khoảng 400 máy bay chiến đấu để đạt quy mô 1000 chiếc. Do đó, song song với việc phát triển các tiêm kích nội địa, New Delhi sẽ mua 114 máy bay mới trong khoảng 4-5 năm tới.
(CLO) Cuộc họp tại Jeddah, Ả Rập Xê Út giữa phái đoàn ngoại giao Mỹ và Ukraine ngày 11/3 đã kết thúc với việc Ukraine đồng ý các điều khoản của Mỹ về lệnh ngừng bắn toàn diện trong 30 ngày. Liệu điều này có phải là một bước tiến lớn hướng tới việc chấm dứt giao tranh hay con đường phía trước vẫn còn nhiều chông gai.
