Cho dù với sự nguy hiểm mà Covid-19 mang lại, đại dịch này không hề là quãng thời gian dễ chịu với bất kỳ ai, trong số đó có cả những phóng viên, biên tập viên của hầu hết các tòa soạn. Nhưng đến thời điểm này, không còn nghi ngờ gì nữa, Covid-19 là “câu chuyện tác nghiệp quan trọng” bậc nhất trong cuộc đời làm báo của họ, mang đến cho họ những trải nghiệm tác nghiệp rất đặc biệt.

Trải nghiệm đặc biệt đầu tiên với hầu hết các tòa soạn là việc tòa soạn phải chia tách, vừa để tuân thủ giãn cách xã hội, vừa đảm bảo thích nghi với điều kiện làm việc mới. Theo đó, một số lớn PV, BTV phải làm việc tại nhà, một số khác, phần đa là những cây bút tinh nhuệ nhất, sẽ luân phiên nhau tác nghiệp nơi “trận tuyến Covid-19”.

Làm việc tại nhà, chuyện nghe qua có vẻ rất thú vị nhưng thực chất lại không hề dễ chịu chút nào. Trong ảnh 1 là hình ảnh “tác nghiệp tại gia” của nữ phóng viên Robin Huebne của FCC. Ngay tại phòng khách còn khá bừa bộn của mình, Robin Huebne vừa tiến hành phỏng vấn “trực tuyến” nhân vật qua Zoom vừa đánh máy làm thành bài nhoay nhoáy. Khi được hỏi  làm việc trong hoàn cảnh mới có vất vả không, Robin Huebne bình thản cho rằng đơn giản đó chỉ là câu chuyện thích nghi, bình tĩnh thì sẽ thích nghi được với tất cả. Thêm vào đó, “bạn phải cố gắng cân bằng và làm dịu nỗi sợ hãi trong mình” - Robin Huebne chia sẻ.

Với lãnh đạo các tòa soạn như tòa soạn The Forum, việc trụ sở tòa soạn “vắng như chùa bà Đanh” (ảnh 2), không đông đúc, ồn ã như thường lệ cũng là chuyện bình thường, nếu không muốn nói là đương nhiên bởi mối đe dọa thường trực của dịch Covid-19. Theo BTV Von Pinnon, 27/30 PV, BTV của The Forum, trong đó có chính lãnh đạo Von Pinnon đều đã làm việc tại nhà trong suốt thời gian giãn cách. Khi được hỏi làm việc tại nhà thì có nỗi “ức chế” nào không, với Von Pinnon câu trả lời sẽ là không, bởi nhận được sự hỗ trợ đắc lực từ các ứng dụng phần mềm công nghệ. Còn tất nhiên, so với việc được làm việc trực tiếp tại hiện trường hay tại tòa soạn, những nơi có sự tương tác cao, thì đương nhiên làm việc tại nhà thì không thể sánh bằng. Với họ, những buổi họp trao đổi nghiệp vụ trực tuyến đã trở nên quen thuộc.

Tất nhiên, nhà báo trước hết cũng là con người. Với những nhà báo đã có gia đình, con cái, việc “tác nghiệp tại gia” cũng có những ảnh hưởng nhất định. Rất nhiều người đã phải thú nhận năng suất và hiệu quả bài vở của họ thực sự có giảm sút khi vừa phải cố thích nghi với môi trường làm việc ngổn ngang tại nhà vừa phải làm tròn trách nhiệm với con cái vừa phải đảm bảo hiệu năng công việc. Phó TBT của The Forum, Danielle Teigen vừa trở lại với công việc sau thời gian nghỉ thai sản từ ngày 26/3, nhưng với Danielle Teigen, trở lại làm việc nhưng cũng không có nghĩa là bỏ bê ba đứa con của mình, vẫn buộc phải làm tròn trách nhiệm với 3 đứa trẻ mà đứa lớn nhất mới chỉ 6 tuổi, đứa bé nhất mới chỉ 4 tháng tuổi.

Còn với các PV, BTV làm việc tại trường quay, tòa soạn, thì quy định giãn cách xã hội cũng mang đến cho họ những trải nghiệm rất mới mẻ, thậm chí lạ lẫm. Đơn cử như với hai MC - BTV Dana Mogck và Kerstin Kealy của WDAY-TV, chưa bao giờ họ khi dẫn chương trình lại phải đứng cách xa nhau đến thế (ảnh 3). Sau khi dẫn, việc cần làm trước tiên và không được phép quên của họ sau mỗi chương trình dẫn là phải khử trùng sạch sẽ.

Cũng để đảm bảo giãn cách, các MC - BTV của First News cũng phải tiến hành ghi hình tại các khung giờ riêng biệt tại các khu vực trường quay riêng. Bên cạnh đó, để bảo đảm tránh lây nhiễm, First News cũng hạn chế tối đa lượng người tới trường quay tham gia các buổi ghi hình, bản thân các nhóm làm việc của bản tin cũng được thay ca liên tục và khâu vệ sinh, khử trùng là yếu tố số 1 được đặc biệt lưu ý trong các studio. Tại trường quay, nước khử trùng được trang bị khắp mọi nơi, máy móc, thiết bị ghi hình đều được khử trùng rất cẩn thận kể cả trước và sau khi ghi hình, tác nghiệp (ảnh 4).

Còn đối với nữ phóng viên Hannah Schlosser của WDAY, việc tác nghiệp trong mùa dịch cũng để lại những kỷ niệm đáng nhớ khi phải sử dụng chiếc mic được nối dài tối đa để đảm bảo giãn cách khi phỏng vấn (ảnh 5). Phóng viên đeo găng tay cao su và khẩu trang khi cần thiết. Còn khi không thực sự cần thiết họ cố gắng sử dụng Skype, Zoom và Facebook để phỏng vấn nhiều nhất có thể.

Còn với Matt Von Pinnon, BTV của The Forum of Fargo-Moorhead, câu chuyện tác nghiệp trong mùa dịch nằm cốt lõi ở câu chuyện trách nhiệm. “Tôi nghĩ rằng tất cả các nhà báo đều cảm thấy mục tiêu và tầm quan trọng của việc kịp thời mang những thông tin chân xác đến cho công chúng. Tôi đã phải động viên các phóng viên của mình rằng tác nghiệp trong một đại dịch chưa hề hẹn ngày kết thúc như Covid-19, thực sự là một cuộc đua marathon, mà các nhà báo, không còn cách nào khác là phải biết cách ngừng nghỉ “lấy lại sức” đúng lúc thì mới đi trọn cuộc đua ấy” - Matt Von Pinnon chia sẻ.

Làng truyền thông quốc tế thời gian qua đã đặt cho nhau câu hỏi: Đại dịch Covid-19 đã làm thay đổi cách thức tác nghiệp của những người làm báo như thế nào và làm thay đổi tương lai của báo chí ra sao? Câu trả lời thì có nhiều nhưng một câu trả lời chung nhất, rất có thể sẽ là việc “tạo nên cách thức mới trong việc thực hiện tác nghiệp”.

“Cái khó không thể bó cái khôn”, các nhà báo đã tận dụng mọi sự sáng tạo có thể của mình làm sao để có thể tác nghiệp một cách hiệu quả nhất trong điều kiện dịch bệnh nguy hiểm. Điều quan trọng nhất với nhiều nhà báo, không phải là sự vất vả mà là tình cảm đón nhận của công chúng dành cho những tác phẩm báo chí của mình. Nếu cần phải nói một điều gì cần nhất, thì đó là sự biết ơn, dành cho độc giả với những sự ủng hộ của họ dành cho những người làm báo trong những ngày gian nan này. Nếu không có sự đồng hành của độc giả, các tờ báo sẽ khó có thể tồn tại. 

Hồng Sâm