Ngày 26/9 tại Hà Nội, Liên minh Sáng tạo nội dung số Việt Nam (DCCA) phối hợp cùng Thủ Đô Multimedia tổ chức Toạ đàm "Giải bài toán bảo vệ bản quyền cho ngành công nghiệp âm nhạc - điện ảnh - truyền hình số".

Tọa đàm nhằm chia sẻ thông tin về thực trạng vi phạm bản quyền nội dung số nói chung, cũng như ngành âm nhạc, điện ảnh và truyền hình số nói riêng, đồng thời thảo luận các khó khăn trong việc áp dụng các giải pháp phòng ngừa và ngăn chặn các hành vi xâm phạm đến bản quyền.

Phát biểu tại Tọa đàm, ông Vũ Kiêm Văn - Phó Chủ tịch, Tổng thư ký Hội truyền thông số Việt Nam (VDCA ) cho biết, vấn đề bảo vệ bản quyền nội dung, đặc biệt là trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay đang gặp rất nhiều thách thức. Đã có nhiều hội nghị, hội thảo bàn về vấn đề này, qua đó cho thấy, đây là vấn đề đang được các doanh nghiệp sáng tạo, kinh doanh nội dung số hết sức quan tâm.

Nhận thức được xu hướng đó, cách đây hơn 3 năm, VDCA đã thành lập và ra mắt Trung tâm Bản quyền số. Trung tâm có một nhiệm vụ quan trọng là góp  sức giải quyết vấn đề nhức nhối này. Nhiều tổ chức xã hội - nghề nghiệp, doanh nghiệp về khai thác và bảo vệ bản  quyền cũng đã ra đời tập trung vào phim, âm nhạc, game…Tạo thành một lực lượng ngày càng đông đảo cùng chung tay góp sức trong công cuộc bảo vệ bản quyền số.

Theo ông Vũ Kiêm Văn, tọa đàm ngày hôm nay thêm một lần nữa góp tiếng nói và kinh nghiệm cho cộng đồng các doanh nghiệp, các cơ quan báo chí về vấn đề không phải mới nhưng rất nóng này. Toạ đàm tập trung vào những lĩnh vực khá đặc thù là âm nhạc, điện ảnh và truyền hình số - là những lĩnh vực có nhiều vụ việc vi phạm về bản quyền nhất trong thời gian qua và cũng khó xử lý nhất.

Nêu thực trạng và những khó khăn trong việc ngăn chặn vi phạm bản quyền, ông Phạm Hoàng Hải - Giám đốc Trung tâm Bản quyền Nội dung số, Cục PTTH&TTĐT, Bộ TT&TT cho hay, trong thời gian qua, Cục PTTH&TTĐT đã phối hợp với các đơn vị chủ sở hữu bản quyền trong lĩnh vực PTTH&TTĐT để thực hiện các hoạt động ngăn chặn vi phạm bản quyền tại Việt Nam.

Theo ông Phạm Hoàng Hải, hiện nay việc vi phạm bản quyền diễn ra rất phức tạp đã có hàng loạt website lậu vi phạm bản quyền bóng đá, đặc biệt là các giải đấu lớn mang tính thời sự như giải bóng đá ngoại hạng Anh, Cup C1 Châu Âu, các website lậu này có tới 1,5 tỷ lượt view trong năm 2022-2023.

Ngoài ra có hơn 200 website lậu thu hút khoảng 120 triệu lượt xem trên một tháng. Đặc biệt, trong thời gian gần đây, phát hiện một số website lậu đã bắt đầu chuyển sang hình thức ăn cắp nội dung truyện tranh của Nhật Bản. Việc vi phạm này đã chịu sự xử lý rất gay gắt từ phía nước Nhật.

"Các tên miền vi phạm đặt máy chủ ở nước ngoài, và chủ sở hữu đều gắn quảng cáo cá độ cờ bạc trên các website. Các hình thức vi phạm điển hình là các chủ sở hữu bản quyền khi phát sóng đăng tải trên các nền tảng như OTT, trên truyền hình số mặt đất, truyền hình số vệ tinh thì đều bị các đối tượng lấy lại nội dung, sau đó livestream trên mạng xã hội cũng như các website vi phạm", ông Phạm Hoàng Hải thông tin.

Về các biện pháp kỹ thuật, ông Hải cho biết, Cục PTTH&TTĐT đã phối hợp với Cục An toàn thông tin cũng như các Cục Sở hữu bản quyền thực hiện các biện pháp để phát hiện, sau đó xác minh và phối hợp với các đơn vị liên quan gửi thông tin đến các nhà cung cấp dịch vụ trung gian - ISP. Từ đó ngăn chặn người dùng internet tại Việt Nam có thể truy cập vào các website vi phạm, theo đó đã có gần 1000 website được ngăn chặn.

Tuy nhiên, theo ông Hải, hiện nay việc xử lý bản quyền nội dung vi phạm có một số bất cập như, biện pháp ngăn chặn chưa thống nhất giữa các ISP, thời gian chặn chưa thống nhất giữa các ISP, có ISP chặn ngay lập tức, có ISP chặn sau 3 ngày làm việc hoặc lâu hơn. Chưa linh hoạt để đối phó tên miền mới - những đối tượng vi phạm đổi tên miền rất nhanh, sau đó thông báo tên mới trong các nhóm kín trên mạng xã hội như telegram, facebook, zalo...

Luật sư Phạm Thanh Thuỷ - Phụ trách Chống vi phạm bản quyền K+ cho rằng, trong bối cảnh phân phối nội dung kỹ thuật số đang diễn ra cực kỳ sôi động, sự phát triển nhanh chóng của các nền tảng truyền hình OTT và các nhà phát hành phim trực tuyến đã đưa người dùng tới một thời kỳ tiêu thụ nội dung giải trí hoàn toàn mới mẻ. Sự thuận tiện trong việc truy cập phim, chương trình truyền hình và sự kiện âm nhạc trực tiếp trên các thiết bị đã làm biến đổi cách khán giả tương tác với nội dung.

Tuy nhiên, cuộc cách mạng số hóa này cũng mang đến những thách thức chưa từng có trong việc bảo mật và bảo vệ bản quyền nội dung, yêu cầu ra đời các giải pháp mới để bảo vệ nội dung khỏi hàng loạt các rủi ro về xâm hại bản quyền.

Các nhà cung cấp dịch vụ truyền hình OTT như TV360, FPT Play, và các hãng phát hành phim trực tuyến như Netflix, Hulu, và Hotstar đã trở thành những nhân tố quan trọng trong hệ sinh thái giải trí Internet khi đáp ứng nhu cầu nội dung không giới hạn. Vì vậy, việc đảm bảo tính toàn vẹn và độc quyền cho các nội dung phát hành đã trở thành một vấn đề quan trọng và là bài toán mà các nhà sở hữu và phát hành nội dung ngày càng coi trọng.

Bà Phạm Thanh Thuỷ cho hay, mặc dù các biện pháp chặn tên miền cũng đã bắt đầu được thực thi tại Việt nam; các giải pháp quản lý quyền kỹ thuật số (DRM) như Widevine, FairPlay và PlayReady đã được triển khai để ngăn chặn truy cập và phân phối trái phép, nhưng các giải pháp bảo vệ bản quyền hiện tại vẫn chưa đủ sức bảo vệ và cần một phương pháp đa chiều để giải quyết các rủi ro đang hiện hữu.

"Đặc biệt, vấn đề mà các nhà cung cấp nội dung đối mặt trong lỗ hổng DRM trước hết là việc lợi dụng sự giả mạo gói tin để đánh lừa máy chủ ủy quyền (License Server) và qua mặt việc xác thực cấp quyền lấy nội dung cho các tài khoản không đủ tin cậy", luật sư Phạm Thanh Thuỷ nhấn mạnh.

Bên cạnh những lỗ hổng của DRM, luật sư Thuỷ cho biết, các nhà cung cấp truyền hình OTT và các hãng phát hành trực tuyến phải đối mặt với một loạt các rủi ro khác đòi hỏi các giải pháp bảo vệ bản quyền toàn diện như: Vấn đề dùng thiết bị quay màn hình để phát lại hay vấn đề khai thác các Mạng riêng ảo (VPN) để né tránh hạn chế địa lý, cho phép truy cập nội dung từ quốc gia này phân phối nội dung trái phép tại một quốc gia khác.

Giới thiệu về biện pháp kỹ thuật ứng dụng công nghệ AI trong bảo vệ bản quyền, ông Nguyễn Ngọc Hân - Tổng Giám đốc Thủ Đô Multimedia chia sẻ, nhằm đối phó với những mối đe dọa đa dạng này, Sigma Multi-DRM đã có ra đời một biện pháp bảo vệ đột phá - Sigma Active Observer (SAO). "Đây là giải pháp đổi mới vượt xa các hạn chế của các giải pháp DRM truyền thống, cung cấp một cơ chế phòng thủ linh hoạt và tích cực, chủ động phát hiện và thông báo các nguy cơ vi phạm bản quyền", ông Nguyễn Ngọc Hân nhận định

Theo ông Hân, “trái tim” của Sigma Multi-DRM là SAO, một bộ công cụ phần mềm mạnh mẽ định nghĩa lại việc bảo mật nội dung. SAO không chỉ đơn thuần là một lớp bảo mật của Sigma Multi-DRM mà còn quan sát hoạt động giám sát mọi khía cạnh của phân phối nội dung và phát trực tuyến. Sử dụng thuật toán AI tiên tiến, SAO tiến xa hơn trong việc phát hiện và rà soát mọi hoạt động trao đổi dữ liệu trong quá trình phân phối nội dung trên Internet.

Phan Hoà Giang